Rrënojat e një tempulli të lashtë pagan romak janë zbuluar nga një ekip arkeologësh në Spello, një qytet në majë të kodrës në Italinë veriore.
Në vendin i cili ndodhet pranë një faltoreje, studiuesit identifikuan tri mure që janë pjesë e një strukture masive me themele të gjera mbi katër metra. Këto themele ngjashmërisht ofrojnë prova të një tempulli romak që daton në vitet 330, gjatë sundimit të Kostandinit (306–337), perandorit të parë romak që u kthye në krishterim.
Këto gjetje ndriçojnë më tej kalimin nga adhurimi pagan në atë të krishterë brenda Perandorisë Romake. Rezultatet e gërmimeve të kryera këtë verë u prezantuan nga studiuesi i universitetit “Saint Louis”, Douglas Boin, në takimin vjetor të Institutit Arkeologjik të Amerikës.
Teksti që i drejtohej komunitetit lokal, i cili u bë një koloni romake në shekullin e parë, tregonte se tempulli ishte një projekt masiv i ndërtuar me urdhër të perandorit që banorët e qytetit të mund të festonin festat fetare atje, në vend që të udhëtonin.
Megjithatë, në mënyrë që të ndërtohej tempulli, komuniteti duhej të nderonte paraardhësit hyjnorë të perandorit. Kjo kërkesë nuk ishte e pazakontë si pjesë e kultit perandorak romak, në të cilin perandorët dhe anëtarët e tyre të shquar të familjes adhuroheshin si hyjnorë.
“Nuk kishte asnjë ndarje midis fesë dhe shtetit në botën romake dhe ndjenja krenare e patriotizmit të romakëve informonte të gjitha aktivitetet e tyre publike, përfshirë adhurimin e tyre”, ka thënë Boin.
“Në një perandori ku njerëzit flisnin gjuhë të shumta, jetonin në tri kontinente dhe mbanin traditat e tyre lokale, kulti perandorak i bashkoi njerëzit rreth idealeve të përbashkëta”.
Ekipi beson se tempulli u përdor nga banorët paganë të Spellos dhe iu kushtua familjes Flavian si një mënyrë për të nderuar linjën stërgjyshore të perandorit. Ajo do të ishte përdorur për dy brezat e ardhshëm derisa feja pagane të shpallej e jashtëligjshme.
Derisa studiuesit besonin se tempulli ekzistonte, ishte e paqartë se ku ndodhej deri më tani. Ndoshta më e rëndësishmja, zbulimi demonstron një zhvendosje më shumë se 70-vjeçare të shoqërisë romake nga paganizmi në një perandori të krishterë.
“Kjo ndërtesë, në mënyrë shumë radikale më vete, na tregon fuqinë qëndruese të traditave pagane që ishin në terren për shekuj para ngritjes së krishterimit. Ne jemi në prag për t’iu dhënë njerëzve një pjesë shumë të dukshme të provës që me të vërtetë përmbys mënyrat e rregullta se si njerëzit mendojnë për momentet e mëdha të ndryshimit kulturor”, ka sqaruar Boin. (Art News) /koha.net
