Xhamia e Plumbit është ndërtuar në vitin 1773 nga pashai shqiptar Mehmed Bushati i familjes fisnike Bushati, i cili në atë kohë ishte vezir i Pashalikut të Shkodrës. Me këtë akt, ai synonte t’i jepte qytetit të tij të lindjes, ndjenjën e kryeqytetit. Thuhet se godina e xhamisë është ndërtuar në tokë në pronësi të kishës katolike. Mehmed Bushati është marrë personalisht me ndërtimin dhe gurët janë prerë nën patronazhin e tij. Pothuajse çdo ditë ai zbriste nga rezidenca e tij, Kalaja e Rozafës, për të ndjekur ecurinë e punimeve. Xhamia e Plumbit ka një arkitekturë osmane , ndryshe nga shumica e xhamive të tjera në Shqipëri që ndjekin arkitekturën arabe. Ai pasqyron nga afër arkitekturën klasike osmane të Stambollit, Turqi, e cila u krijua nga arkitekti Mimar Sinan i shekullit të 16-të. Xhamia është e ndërtuar me gurë të latuar pothuajse me të njëjtën madhësi, gjë që krijon një simetri të këndshme ndërtimore. Gurët u sollën nga fshati aty pranë Gur i Zi nga njerëz që u rreshtuan me njëri-tjetrin për kilometra të tëra duke kaluar gurët për të arritur në pikën e ndërtimit. Imami i parë i xhamisë ishte Haxhi Ahmet Misria, i cili ishte me origjinë egjiptiane. Ai erdhi në Shqipëri pas kontakteve që kishte me Mehmed Bushatin. Pas tij, imamët e tjerë shërbyen dhe u kujdesën edhe për xhaminë. Gjatë viteve 1900, xhamia filloi të dëmtohej dhe plumbi që mbulonte kupolat u vodh gradualisht. Në vitin 1916, plumbi i mbetur u hoq nga ushtria austriake gjatë sundimit austriak në Shqipëri. Në vitin 1967 rrufeja shkatërroi minaren e saj , e cila ishte rindërtuar më parë në vitin 1920 nga Xhelal Bushati , pasardhës i Mehmed Bushatit. Në vitin 1967, Xhamia e Plumbit u mbyll, ashtu si institucionet e tjera fetare, pasi lideri komunist antifetar Enver Hoxha e shpalli Shqipërinë shtet ateist. Ndryshe nga shumë xhami që u shkatërruan gjatë kësaj kohe, ajo mbijetoi nga regjimi komunist, ndoshta sepse u shpall Monument Kulture në vitin 1948. Më 16 nëntor 1990, Xhamia e Plumbit u parapriu rihapjes së xhamive të tjera në Shqipëri, kur feja u lejua përsëri në vend. Xhamia është riparuar shumë herë gjatë jetës së saj: në 1863, 1920, 1963 dhe në 2021.
