Rrafshnalta e Peshterit, që sot administrativisht shtrihet në komunat e Tregut të Ri, Tutinit dhe Senicës, ka fshatra ku sot e gjithë ditën frymon shqipja, raporton Konica.al.
Boshnjakizimi masiv i rajonit të Sanxhakut mori hove të frikshme vetëm në vitet ’70, atëherë kur autoritetet jugosllave njohën zyrtarisht ekzistencën e kombit boshnjak (narod).
Përgjatë tërë historisë, popullata e qyteteve Tregu i Ri, Senicë dhe Tutin mbante lidhje të ngushta familjare, kulturore dhe ekonomike me Dukagjinin (Pejën), por edhe Mitrovicën.
Gjendja e dygjuhësisë (bilingualizmi) ruhet edhe sot e gjithë ditën brenda qytetit të Tregut të Ri, për të cilin portali Konica.al së shpejti do të sjell një kronikë interesante.
Fshatrat më të thella në Sanxhak, ku flitet shqipja, janë Boroshtica, Doliçja dhe Uglla.
Që të trija këto katunde që fqinjërojnë njëra me tjetrën, shtrihen në komunën e Senicës dhe Tutinit.
Në Ugëll, nëse regjistrimi zyrtar përmban ndonjë copëz vërtetësie, jetojnë 545 banorë.
Disa kilometra më në perëndim ndodhet fshati Boroshticë, por që i takon komunës së Tutinit. Sipas statistikave zyrtare, aty jetojnë 379 njerëz.
Katundi më verior shqiptar është Doliçja, që gjendet disa kilometra më në veri të fshatit Ugëll. Aty jetojnë 322 njerëz.
Sipas një hulumtimi të Universitetit të Firencës (Andrea Pieroni, Maria Elena Giusti dhe Cassandra L. Quave), popullata e këtyre katundeve është ‘boshnjakizuar’ vetëm pjesërisht.
Nga bisedat me banorë vendës, italianët erdhën në përfundim se deklarimi si ‘boshnjakë’ është bërë gjatë kohës së Jugosllavisë, me qëllim që të shmangej diskriminimi që ushtrohej nga autoritetet e kohës.
E folmja e tyre është nën-lloj i dialektit geg, dhe si e tillë përbën një thesar për studiuesit e shqipes.
Sali Mehmeti
