Hurmat-palma të pyllit të Judës dikur mbulonin Izraelin antik, nga Liqeni i Galilesë deri në Detin e Vdekur.
Fruti i kësaj peme simbolizonte jetën dhe prosperitetin dhe u vlerësua në letërsinë antike për vetitë e saj unike medicinale, por ishin zhdukur që nga Mesjeta.
Tashmë një ekip shkencëtarësh ka arritur të ringjallë pemën antike përmes farave të nxjerra nga të vdekurit.
Fidani i ri mbiu nga një palmë hurme 2,000-vjeçare e gërmuar në Masada, vendi i një fortese buzë shkëmbit në Izrael ku hebrenjtë e lashtë thuhet se kishin vrarë veten për t’iu shmangur kapjes nga pushtuesit Romakë.
E quajtur “Pema Methuselah” pas personit më të vjetër në Bibël, bima e re është rritur në mënyrë të vazhdueshme dhe pas 26 muajsh tashmë ajo ka një gjatësi gati 4 metër.
“Bimët medicinale nga ky rajon janë shumë të rëndësishme sepse ato përmenden historikisht në Bibël dhe Kuran”, tha Sarah Sallon, drejtoreshë e Qendrës Kërkimore të Mjekësisë Natyrore Louis L. Borick në Organizatën Mjekësore Hadassah në Jeruzalem, e cila nisi eksperimentin për të rritur pemën si pjesë e Projektit të Bimëve Medicinale të Lindjes së Mesme.
“Hurma e Judës ishte shumë e vlefshme dhe shumë e famshme, jo ??vetëm si një burim ushqimi por si një burim i ilaçi,” tha Sallon. “Kur dëgjova se kishte fara antike të gjetura në gërmimet arkeologjike, mendova se do të ishte interesante të shihnim nëse mund të përpiqeshim t’i rrisnim ato.”
Testimi i tyre zbuloi se ato datojnë afërsisht që nga koha e rrethimit të fortesës antike, në vitin 73 pas Krishtit. Farat u gjetën në dhomat e magazinimit dhe duket se ishin grumbulluar për Judenjtë që ishin fshehur kundër Romakëve pushtues .
“Ata u varrosën nën grumbuj mbeturinash në majë të vendit arkeologjik të Masada,” tha Sallon për LiveScience . “Hebrenjtë zgjodhën vetëvrasjen para dorëzimit tek pushtuesit romakë.”
Farat në fakt u gërmuan rreth 40 vjet më parë, së bashku me skeletet e atyre që vdiqën gjatë rrethimit. Që nga ajo kohë, farat u lanë në kushte laboratorike derisa Sallon dhe ekipi i saj vendosën të përpiqen t’i rrisin ato përsëri.
Ajo i trajtoi farat në plehra dhe tretësirë ??të pasur me hormone, dhe më pas i mbolli ato. Deri më tani, Methuselah, është e vetmja hurmë që ka mbirë.
Megjithëse disa pemë janë mbjellë nga fara që thuhet se janë më të vjetra se ato të nxjerra nga Masada, pema Methuselah mban rekordin për farën më të vjetër. Shkencëtarët e përcaktuan moshën e saj nga farat e kontrollit të marra nga i njëjti grumbull dhe nga fragmentet e guaskës nga vetë fara e mbirë.
Sarah Sallon tha se bima e re e hurmës mund të mbajë çelësin për të rizbuluar teknikat e lashta të shërimit.
“Kur shohim burimet antike dhe tekstet hebraike, hurmat u përdorën për të gjitha llojet e gjërave – probleme pulmonare, tuberkulozi, dizenteri, kancer. Ne sot e mendojmë atë si thjesht një ushqim. Por në fakt ato nuk ishte vetëm një ushqim “.
Burimet: BBC UK dhe Livescience | Përktheu: GOTA NEWS ALBANIA
