Familja patriotike e Mark Dedës në Berishë të Pukës. Mark Deda ishte kryefamiljari i kësaj familje i lindur më 1840. Ai ishte i martuar me Lenën e bija e Dedë Kolës, me të pati 3 djem, Ndocin, Mëhillin dhe Gjergjin. Marku qëndroi në mbrojtje të të drejtave shqiptare duke dalë kundër Reformës së Tanzimatit dhe pse pati presion nga Porta e Lartë. Ai qe përkrahës i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, gjithashtu në 1882-1885 Marku merr pjesë në kryengritjen për lirimin e krerëve të Lidhjes. Me kalimin e viteve djemtë e Mark Dedës u rritën, djali i madh Ndoci krijoi dhe çetën e tij me luftëtarë shqiptarë. Ishte periudha kur Xhon Turqit kërkonin dorëzimin e armëve nga ana e shqiptarëve, dhe aty filloi dhe konflikti fizik me Ndoc Mark Dedës dhe osmanëve. Osmanët për kapjen e kryetarëve të çetave kapnin njerëz të ndryshëm i torturonin në mes të shesheve që të merrnin informacione nga populli por kjo strategji nuk doli e suksesshme, pas kësaj vendosën trupa ushtarake dhe agjentë në ndjekje të këtyre kryetar çetash. Ndoc Mark Deda me të vëllezërit Mëhillin dhe Gjergjin qëndronin nëpër male deri në natën e 5 dhjetorit të 1910 që u kthyen në shtëpi për të festuar Natën e Shënkollit sipas traditës. Por ata u spihunuan dhe forcat osmane rrethuan menjëherë kullën, ku ndodhej Mark Deda me të tre djemtë Ndocin, Mëhillin dhe Gjergjin, ata vendosën të luftojnë dhe mos të dorëzohen. Forcat osmane nisën të qëllonin kullën, por Ndoci arriti të dilte jashtë kullës dhe të hapte front të ri duke sulmiar nga pema e manit që ndodhej në oborrin e kullës, ajo u dëmtua për gjysma e pemës është ende sot dhe njihet si “Mani i Ndoc Mark Dedës”. Këta 4 luftëtarë arritën ti rezistonin forcave osmane deri sa i erdhën në ndihmë dhe luftëtarë të zonës të cilët dëgjuan krismat e armëve. Mark Deda ra dëshmor në këtë betejë ndërsa 3 djemtë e tij thjesht u plagosën, forcat osmane nisën tërheqjen duke u ndjekur nga luftëtarët shqiptarë deri te vendi që quhet “Lisi i Lekës”. Pas kësaj 3 djemtë e Markut vazhduan të fshihen në male e shpella duke bërë herë pas here sulme kundër forcave osmane dhe atyre serbe.

Ata u spihunuan nga një shqiptar dhe përsëri u rrethuan por kësaj here nga forcat serbe, Mëhilli mbeti i vdekur në vend, Ndoci u largua i plagosur ndërsa Gjergji u largua pa asnjë plagë, kur arritën në shpellë Ndoci vdiq nga plagët e mara. Gjergj Mark Deda për hakmarrje shkoi në Shosh dhe vrau të birin e personit që i spiunoi ata tek forcat serbe. Gjergji vazhdoi betejat e tij deri sa ndërroi jetë në 1936.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here