Historiani ushtarak amerikan George F. Nafziger, në librin e tij Islam at War, e përshkruan betejën:
“Megjithëse Yermuku është pak i njohur sot, ai është një nga betejat më vendimtare në historinë e njerëzimit… Sikur forcat e Herakliut të kishin fituar, bota moderne do të ishte aq e ndryshme sa të mos njihej më.”
Beteja e Yermukut ishte disfata më e madhe që ka pësuar ndonjëherë Perandoria Romake Lindore, dhe kjo i dha fund sundimit romak në Siri. Së shpejti, Perandori Herakli do të nisej nga Antiokia dhe do të udhëtonte në rrugë tokësore drejt Kostandinopojës. Kur mbërriti në kufirin midis Sirisë dhe asaj që muslimanët e quanin “Rum”, ai hodhi sytë për herë të fundit nga Siria dhe, me zemër të pikëlluar, vajtoi:
“Të përshëndes ty, o Siri! Dhe lamtumirë nga ai që po largohet. Kurrë më romaku nuk do të kthehet tek ti, veçse me frikë. Oh, çfarë vendi i mrekullueshëm po i lë armikut!”
Herakliu kishte hipur në fronin bizantin në vitin 610, por përpjekjet e tij për të kufizuar sukseset arabe në Levant kishin dështuar gjatë viteve. Për këtë arsye, ai vendosi të organizonte një sulm të madh e shkatërrues. Ai do të ngrinte një ushtri të tillë si kurrë më parë në Siri dhe me këtë ushtri do t’i përballonte arabët në një mënyrë të tillë që pak, ose aspak, prej tyre do të shpëtonin nga duart e tij.
Në atë kohë të fushatës së tyre në Siri, muslimanët ishin të ndarë në katër grupe. Në këtë shpërndarje ata ishin aq të pambrojtur, sa që secila prej njësive të tyre mund të sulmohej veç e veç pa asnjë shans për të fituar një betejë të suksesshme. Kjo gjendje u shfrytëzua plotësisht nga Herakliu në planin që vendosi në zbatim.
Nga ana tjetër, arabët kishin ngritur një sistem të shkëlqyer inteligjence në vend, dhe asnjë lëvizje apo grumbullim i madh i forcave armike nuk u fsheh nga ata. Madje ata kishin agjentë brenda ushtrisë romake. Si rezultat, planet e Herakliut dështuan përsëri.
Ushtria bizantine mbërriti më në fund në fushën e Yermukut në korrik të vitit 636. Nga ana tjetër, Abu Ubejda rregulloi kampet e muslimanëve duke krijuar një vijë fronti që shtrihej nga Yermuku deri në rrugën e Xhabijes. Ky ishte këshillimi i Khalidit në këshillin ushtarak. Tani të dyja ushtritë u vendosën në kampet e tyre përkatëse dhe nisën përgatitjet për betejë.
Për gati një muaj, nuk pati ndonjë përplasje të madhe në fushën e Yermukut. Pikërisht në këtë kohë, Abu Ubejda ia dha komandën e betejës Khalid bin Walidit dhe u urdhëroi gjeneralëve të tjerë:
“Abu Ubejda urdhëron që të dëgjoni gjithçka që thotë Khalidi dhe t’i bindeni urdhrave të tij.”
Beteja filloi më 15 gusht 636 dhe zgjati 6 ditë. Si shembull i një operacioni ushtarak, Beteja e Yermukut përfshiu shumë forma taktike. Plani i Khalidit për të qëndruar në mbrojtje derisa të lodhte romakët funksionoi në mënyrë të shkëlqyer.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here