Nga Ilir Seci
Shkruhet me gërmën “Ç,ç”, përpara – “ÇLIRIM/çlirim”, në daçi me “Ç” te madhe te shtypit e ne daçi me “ç” te vogël te shtypit, gjithëherë ka para gërmën “Ç,ç”…lexohet me “Ç,ç”, shqiptohet me za me “Ç,ç”, ndihet me veshë me “Ç,ç”…
…Bash aty te gërma “Ç ç” e vendosun para emnit “Lirim” asht krejt hilja…
Në gjuhën shqype fjalët me gërmën “Ç, ç” përpara janë dy llojesh:
-1- Fjalë që germën “Ç,ç” e kanë natyrshëm ne rranjë si psh “çaj”, “çark”, “çetë”, “çarranik”, “çufërr” etj…
-2- Fjalë në të cilat vendosja e germës “Ç, ç” i jep kuptim të kundërt fjalës rranjë, pra njisoj antonimi, siç janë per shembull “çnjerezore” e kunderta e “njerezore”, “çarmatim” e kunderta e “armatim”, “çrregullim” e kundërta e fjalës “rregullim”, “çorganizim – organizim”, me vazhdue ne “ngjyrosje-çngjyrosje”, “nderim-çnderim”, “regjistrim-çregjistrim”, “orientim-çorientim”,etj…
Njajtë edhe fjala shqype “Lirim” asht gremçue me gërmën “Ç, ç” dhe asht perftue e kunderta e “Lirimit” që asht “Çlirimi”, pra e heqja e lirise…Ma shqip se na e kanë thanë komunistat s’ka…bile edhe na kanë shti me e festue me të madhe bash heqjen e lirise…hala edhe sot vazhdojne e festojne sklleverit e çliruem…
…Asht bash nji gërmë me gremç, gërmë e huazueme nga osmanishtja që disi etnit tane themelues te gjuhësisë vendosen me e mbajte ne alfababetin shqip, si me dashte me na e kujtue gremçimin historik qe na gjeti prej dites që osmanet, krijuesit e kesaj gërme, e çatrafiluen gjuhen shqipe kur rane ne kontakt me te. Nji germe qe nuk kishte fare nevoje me e mbajtë gjuha jonë sepse fare lehte kishin mujte me fute ne vend te saj digrafin “Ch, ch” si e kanë gjuhet europiane. Si dihet gjuha shqipe në mesin e 36 germave i ka keto DIGRAFE : “Dh”, “Gj”, “Ll”, “Nj”, “Rr”, “Sh”, “Th”, “Xh”, “Zh”…Etnit tanë gjuhëtarë ta kishin shtue edhe digrafin “Ch, ch”, dhe na e kishin kursye tanë ate mundim me gjetë makina shkrimi me gremça “ç” ne kohen e shtypshkrimit…apo sot ne epoken dixhitale do na e kishin kursye dhimbjen e syve kur lexojme “c” per “ç”, se shumica as dinë si me e shkrue ne celulare…Gërma “Ç,ç”, që e vendosun para fjales aq poetike “Lirim” e robnon ate si gardh me tela me gjemba dhe e ban “Çlirim” – e kundërta e të magjishmes “Lirim”…E në mend s’kanë si mos me na ardhë vargjet e të madhit Dom Ndre Mjeda :
“Lirim, lirim!” – bërtet gjithkah Malsia.
A ka lirim ky dhé që na shkel kamba,
a veç t’mjerin e mblon anemban’ robnia?
Flutro shqipe, flutro kah çelet lama,
sielliu maleve përreth që ka Shqipnia,
e vështroje ku i del lirimit ama.”
syri.net
