SIMBOLET E PLLESHMËRISË
Religjioni i lashtë mesdhetar, në thelbin e të cilit gjendej parimi i plleshmërisë së natyrës në tërësi, duke përfshirë këtu edhe njeriun, ka lënë në kulturat dhe kohërat e mëvonëshme në Ballkanin perëndi- mor një numër të madh të relikteve, domethënien e vërtetë të të cilave mund ta rikonstruktojmë më së shumti duke e krahasuar me religji- onet e asokohëshme të rrethit mediteran. Një numër i madh objektesh dhe paraqitjesh figurative dëshmojnë begatinë e madhe të manifesti- meve të këtij kulti në kohën ilire. Prejardhja dhe domethënia e disave nga objektet dhe paraqitjet figurative mund t’i gjejmë me lehtësi në idoloplastikën e pasur neoeneolitike të kompleksit ballkanik e të pellgut. Ndersa per te tjerat jemi te detyruar te kerkojme shpjegime ne konceptet religioze dhe mitologjite e popuive indoent Snpre. gime ne konceptet religjioze he mitologjite e popujve indoevropianë te cilet ne kohen e metalit kane arritur ne keto vise. Simbolet e pilesh-merise se femres e te mashkullit jane dy parime komplementare dhe te pandashme te cilat – varësisht nga epokat kur paraqiten dhe nga baza shogerore prej nga dalin, gjejne realizimin e tyre figurtiv n° nie numër te madh varēsesh e objektesh te tjera. Te mbledhura ne njè vend, keto paraqitje figurative do tè na japin material mjaft te begatshèm qè te depertojme sē paku n° disa detaje te kompleksit religjioz te Nënes se Madhe, jashtezakonisht te nderlikuar e te paredrit te saj mashkullor. Mirepo, na mungogne tregimet mitologjike te cilat do te mund t’i li-dhnim gjithe keto manifestime figurative ne nje sistem kuptimor ose ne disa sisteme tè tilla, qè do tè kene ekzistuar si pasojè e piekjes afat-gjate ne viset e ndryshme ilire. Për mungese te tregimeve na mbetet, pra, ta analizoime secilin simbol dhe te orvatemi qè te depertojmè ne botén ne tè cilèn Nëna e Madhe, perkunder te gjitha ndryshimeve nä jetën ekonomike e shoge-fore dhe ne kulturen shpirterore, ge kane ndodhur prej epokes se ne-Olitikut, kur ka dominuar matriarkatie deri ne konén e shogérise pa-triarkale te kohes se metalit, e ka ruaitur nieriu nder vende qendro-re ne strukturen religjioze te fiseve ilire.
Marre nga libri i ALEKSANDER STIPÇEVIQ “ILIRET, HISTORIA, JETA, KULTURA, SIMBOLET E KULTIT” /Trungu & InforCulture.info
