Hulumtimet e reja kanë treguar se shumica e insekteve fluturuese mund të elektrizojnë ajrin dhe të ndryshojnë kushtet atmosferike.
Kur matematikani i famshëm Edward Lorenz pyeti gjysmë shekulli më parë nëse një flutur që përplas krahët në Brazil mund të shkaktonte një tornado në Teksas përmes një efekti domino kaotik, askush nuk e mendoi se pyetja duhej riformuluar paksa. Sepse ne tani e dimë se si insektet me krahë mund të elektrizojnë ajrin në mjedisin e afërt në një masë shumë më të madhe sesa mendohej më parë.
Si e krijojnë insektet energjinë elektrike dhe ndikojnë në mot?
A26.10.2022
411 1 minute read
Hulumtimet e reja kanë treguar se shumica e insekteve fluturuese mund të elektrizojnë ajrin dhe të ndryshojnë kushtet atmosferike.
Kur matematikani i famshëm Edward Lorenz pyeti gjysmë shekulli më parë nëse një flutur që përplas krahët në Brazil mund të shkaktonte një tornado në Teksas përmes një efekti domino kaotik, askush nuk e mendoi se pyetja duhej riformuluar paksa. Sepse ne tani e dimë se si insektet me krahë mund të elektrizojnë ajrin në mjedisin e afërt në një masë shumë më të madhe sesa mendohej më parë.
– Advertisements –
https://aplikacii.com/ads/EastGateMall/22-0843/300x250_ALB/index.html?clickTAG=https://aplikacii.com/reklami/www/delivery/ck.php?oaparams=2__bannerid=6451__zoneid=2808__cb=a7d10cb4b7__oadest=
“Gjithmonë jemi përpjekur të kuptojmë se si fizika ndikon në biologji. Në një moment kuptuam se biologjia ndikon edhe në fizikë. “Ne ishim të interesuar se si organizma të ndryshëm përdorin fusha elektrike statike që gjenden pothuajse kudo,” thotë biologu Ellard Hunting nga Universiteti i Bristolit në Angli.
Insektet dhe ngarkesa elektrike
Për shkak se trupat e vegjël të insekteve mund të marrin një ngarkesë pozitive ndërsa ushqehen—qoftë nëpërmjet fërkimit të molekulave nga ajri ose krahët e tyre që lëvizin shpejt, ose nga ulja në sipërfaqe të ngarkuara me energji elektrike—dihej tashmë se kishin një ngarkesë të caktuar. Megjithatë, duke qenë se askush nuk e kishte studiuar ndonjëherë potencialin e insekteve në tufa dhe grupe të mëdha, Hunting dhe kolegët e tij vendosën të monitoronin potencialin e gradientit të një tufe bletësh duke përdorur detektorë të fushës elektrike.
Rezultati, në të cilin ata arritën në vetëm 3 minuta, i befasoi ata, pasi zbuluan se potenciali i gradientit mbi zgjua u rrit me 100 volt për metër, dhe në disa raste edhe 1000 volt për metër – duke treguar se ata mund të prodhojnë deri në tetë herë më shumë densitet ngarkese nga kumulonimbus (retë me stuhi). Analizat shtesë përcaktuan se ngarkesa lidhej me përqendrimin, kështu që ata ishin në gjendje të parashikonin se si një numër i caktuar insektesh mund të ndikonte në gjendjen atmosferike.
Studiuesit pajtohen se rezultatet sugjerojnë se insektet nuk shkaktojnë stuhi, por se ato mund të ndikojnë në mot në një mënyrë tjetër – fushat elektrike në atmosferë mund të jonizojnë pluhurin dhe grimcat e ndotjes dhe kështu të ndryshojnë lëvizjen e tyre në mënyra të paparashikueshme.
Hulumtimi është publikuar në revistën iScience
