Kalaja e Pogragjës gjendet 10 kilometra në jug-lindje të Gjilanit, në Kosovë. Është një kala e tipit kodrinor. Deri më tash është ruajtur pirgu kryesor me një lartësi pre 13 metrash, disa kulla vrojtuese dhe 44 metra të murit të parë. /InforCulture.info
Aktualisht është duke u punuar në zhveshjen e këtij monumenti kulturor e historik nga bimësia, e cila do të trajtohet në suaza të kushteve të duhura. Gjetjet gjatë punëve, monedha, pjesë shigjetash e të ngjajshme, dëshmojne se kalaja i takon epokës së antikitetit, por se ekspertët, si arkeolog, historian e të tjerë duhet t’i ofrohen këtij objekti për të dëshmuar se nuk i takon shekullit të XIV siç e trajtojnë ekspertët serb, në shkrimet e tyre.
Kalaja e cila e indentifikon këtë vendbanim për vejtërsinë Shekullore.Kjo pjesë ka qenë e frekuentuar shumë prej Barbarëve në Shekullin e IV,V,VI dhe VII dhe më vonë nga Sulmet Sllave përkatësisht serbe gjatë Kohës së Dushanit si dhe se fundi gjatë Sundimit Osman.Udhëpërshkruesit që kanë kaluar këndej në Shekullin e XVI dhe XVII, sidomos Vizitorët nga Vatikani dhe më vonë Anglezët dhe Francezët e përmendin këtë Fortifikatë me admirim shumë të madh. Në murin Përndimorë është edhe Frëngjia, formë kjo e Dritares për vëzhgim dhe luftim me armikun që nuk është shkatërruar fare.Po në Përndim është edhe Dera hyrëse.Nga Materiali ndërtimor shihet se është një material shumë i qendrueshem.Dera e hyrjes ka nje madhesi prej 8 x 8 metra qe tregon se kjo eshte nje Kulle shume e madhe qe mund te merret si nje Kulle ma te medhaja te ketij Areali.
Zakonisht Kullat jane der ne 6 metra, kurse kjo Kulle del me nje madhesi shume te m,adhe dhe per kete arsye quhet edhe si Kulle qendrore.Kulla karakterizohet edhe me Frengjite shume tipike si dhe shuli i deres te dera kryesore qe ka qene me material prej druri qe eshte nje tradite iliro-arberore icili shul perdoret edhe ne ditet e sotme te dyert e mdhaja qe tregon nje tradite apo etnologji qe i veqon keto ane.Ne Shekullin e VI gjate kohes se Justiianit, kohe e cila pershkruhet me dyndje temdha te barbareve ( avaret,bullgaret, sllavet etj.). Si Baze per qasjen gjate konsilidmit te Objektit Kala jane marre rekomandimet nga konsulentet shkencore te institutit per mbrojtjen e monumenteve kulturore dhe trashegimin e Kosoves. /inforculture.info
