Shmangia e yndyrave me bazë shtazore si gjalpi dhe zgjedhja e vajrave me bazë bimore nga ullinjtë dhe arrat i bën më mirë zemrës suaj, thonë ekspertët europianë.
Për vite me radhë, njerëzve u është kërkuar të reduktojnë yndyrnat e ngopura dhe të kalojnë në yndyrna të pangopura me bazë bimore, si ato të përdorura në Mesdhe, për të ulur rrezikun e sëmundjeve të zemrës. Konsumimi i shumë yndyrave të ngopura rrit nivelet e kolesterolit të keq, duke çuar në depozitime yndyrore që ngushtojnë enët e gjakut, duke rritur rrezikun e goditjes në tru. Marrja e tepërt e yndyrave të ngopura mund të çojë gjithashtu në shtim në peshë, një faktor rreziku për diabetin e tipit 2.
Studiuesit suedezë dhe gjermanë kanë treguar se njerëzit që konsumojnë më shumë vajra me bazë bimore ulin shanset e tyre për infarkte dhe goditje në tru me një të tretën dhe rrezikun e zhvillimit të diabetit me një të katërtën. Gjetjet e tyre përforcojnë rekomandimet globale për të reduktuar yndyrnat e ngopura.
Një pjesë e studimit të tyre përfshinte ekzaminimin e rezultateve të yndyrës në gjak të 113 britanikëve, të cilët, për 16 javë, hëngrën një dietë të lartë në yndyrna të ngopura shtazore ose një dietë të pasur me yndyrna të pangopura me bazë bimore. Rezultatet e yndyrës në gjak u vlerësuan duke përdorur një rezultat multi-lipidike (MLS), i cili mat llojet e ndryshme të yndyrës në gjak. Një MLS e lartë tregon një profil të shëndetshëm të yndyrës në gjak. Marrja e lartë e yndyrave të pangopura bimore dhe marrja e ulët e yndyrave të ngopura shtazore mund të ndihmojë në arritjen e niveleve pozitive të MLS.
Studiuesit aplikuan rezultatet e MLS-së në dy studime afatgjata që përfshinin mijëra pjesëmarrës, duke ndjekur rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare dhe diabetit të tipit 2 gjatë disa viteve. Analizat treguan se ata me rezultate më të larta MLS, që tregojnë një dietë të pasur me yndyrna të pangopura, kishin një rrezik 32% më të ulët të sëmundjeve kardiovaskulare dhe deri në 26% rrezik më të ulët të diabetit të tipit 2.
Eksplorimi i mëtejshëm në një studim tjetër me 7500 njerëz zbuloi se ata me rezultate të ulëta MLS që kaluan në një dietë të lartë në yndyrna të pangopura reduktuan rrezikun e diabetit me 42%. Megjithatë, një ulje e ngjashme në rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare nuk u vu re, ndoshta për shkak të natyrës me rrezik të lartë të pjesëmarrësve.
Studimi, i publikuar në Nature Medicine, konfirmon përfitimet e yndyrave me bazë bimore. Megjithatë, ai kishte kufizime, të tilla si mos kryerja e ndërhyrjeve të pavarura për të vërtetuar efektet e vëzhguara dhe të bazohej kryesisht në pjesëmarrësit europianë.
Një sasi e vogël yndyre është thelbësore në një dietë të ekuilibruar, duke ndihmuar në absorbimin e disa vitaminave dhe në uljen e kolesterolit të keq. NHS këshillon burrat të hanë vetëm 30 g yndyrë të ngopur në ditë dhe gratë 20 g. Ai gjithashtu rekomandon konsumimin e yndyrave të pangopura, duke vënë në dukje se britanikët zakonisht marrin mjaftueshëm nga dieta e tyre. Peshqit me vaj, si salmoni dhe skumbri, rekomandohen një herë në javë për yndyrnat omega-3.
Jo të gjitha yndyrnat vegjetariane janë të pangopura; vaji i palmës dhe vaji i kokosit konsiderohen yndyrna të ngopura.
