Fantazia e shqiptarëve nuk është e dëmshme, përkundrazi, ajo i shërben atij popullit të thjeshtë e të pa shtet, ku zakoni, është ligji më i fortë që rregullon jetën brenda fisit. Kjo e ka begatuar karakterin e tyre dhe ka kultivuar tek ata nderin, për të cilin janë gati të sakrifikojnë jo vetëm veten, por edhe familjen e tyre. Ndërkohë që popuj të tjerë me shkollim më të lartë dhe me begati më të madhe ekonomike nuk e bëjnë një gjë të tillë. Në rast se ka gjëra që ata nuk i dinë, kjo vjen nga mungesa e kulturës, për të cilën kanë ndihmuar edhe shtetet rrotull tij, të cilat me një egoizëm djallëzor kanë mbjellë një farë të keqe, që me kohë do të kishte mbirë e do të ishte korrur, me llogjikën e më të fortit, apo me grabitqarin, e cila shumë popuj i ka detyruar të nënshtrohen e të veprojnë thjeshtë sipas interesave të tyre. Kështu do të kishte ndodhur edhe me shqiptarët, sikur ata të mos ishin një popull që nuk futen lehtë nëpër kallpe.
Unë nuk po vozis me lundrën time, mbi pasqyrën e një deti të qetë, por po bares me opinga nëpër shtigjet e ngushta të maleve e luginave shqiptare, pas zakoneve të tyre të thjeshta por trimërore, me të cilat do të mrekullohej çdo shpirt i ndershëm dhe i drejtë. E pyes veten si është e mundur që në vise kaq të egra e të pazhvilluara, të lindë në shpirtin e këtij populli një ndjenjë kaq fisnike dhe ajo të mbetet e pathyeshme edhe para pushtuesve më të tmerrshëm, të cilët asnjëherë nuk arritën ta shuajnë shkëndijën e mendimeve fisnike që kultivohen në gjokset e tyre pa ndihmën e askujt? Shpirti, arsyeja dhe nderi, aty kanë zanafillën e tyre. Vetëm ndërhyrja e diçkaje hyjnore ka bërë që ata ta lakmojnë nderin dhe të jenë xhelozë për të! Ja, përse shqiptarët e duan aq shumë nderin dhe nuk u dhimbset as jeta për të.
Thënie për shqiptarët
Mark Milani
Jeta dhe zakonet e shqiptarëve
