Të gjithë e dimë rutinën përmendësh: “Ju lutemi sigurohuni që sediljet tuaja të jenë në pozicionin e drejtë, tavolinat e ushqimit të mbyllura, xhamat e dritareve hapur, laptopët të ruhen në zonën e sipërme dhe pajisjet elektronike të vendosen në modalitetin e fluturimit.”
Tani, katër të parat janë të arsyeshme, apo jo? Hijet e dritareve duhet të ngrihen në mënyrë që të mund të shohim nëse ka ndonjë emergjencë, si zjarri. Tavolinat e tabakave duhet të mbyllen dhe sediljet duhet të vendosen drejt, në mënyrë që të mund të dalim shpejt nga rreshti. Laptopët mund të bëhen predha në rast urgjence, pasi xhepat e pasmë të sediljeve nuk janë mjaftueshëm të fortë për t’i mbajtur ato.
Dhe telefonat celularë duhet të vendosen në modalitetin e fluturimit, në mënyrë që të mos shkaktojnë një emergjencë për aeroplanin, apo jo? Epo, varet kë pyet. Navigimi dhe komunikimi i aviacionit mbështetet në shërbimet e radios, të cilat janë koordinuar për të minimizuar ndërhyrjet që nga vitet 1920.
Teknologjia dixhitale në përdorim është shumë më e avancuar se disa nga teknologjitë më të vjetra analoge që kemi përdorur edhe 60 vjet më parë. Hulumtimet kanë treguar se pajisjet elektronike personale mund të lëshojnë një sinjal brenda të njëjtit brez frekuencash si sistemet e komunikimit dhe navigimit të avionit, duke krijuar atë që njihet si ndërhyrje elektromagnetike.
Pse atëherë, me gjithë këto standarde globale në fuqi, industria e aviacionit ka vazhduar të ndalojë përdorimin e telefonave celularë? Një nga problemet qëndron me diçka që mund të mos e prisnit: ndërhyrje në tokë.
Rrjetet pa tela janë të lidhura me një sërë kullash; rrjetet mund të mbingarkohen nëse pasagjerët që fluturojnë mbi këto rrjete tokësore përdorin të gjithë telefonat e tyre. Numri i pasagjerëve që fluturuan në vitin 2021 ishte mbi 2.2 miliardë, dhe kjo është gjysma e numrit të pasagjerëve të vitit 2019. Kompanitë wireless mund të kenë të drejtë në këtë pikë.
Sigurisht, kur bëhet fjalë për rrjetet celulare, ndryshimi më i madh në vitet e fundit është kalimi në një standard të ri. Rrjetet aktuale pa fije 5G të dëshirueshme për transferimin e të dhënave me shpejtësi më të lartë kanë shkaktuar shqetësim për shumë njerëz brenda industrisë së aviacionit.
Gjerësia e brezit të frekuencës së radios është e kufizuar, megjithatë ne ende po përpiqemi të shtojmë më shumë pajisje të reja në të. Industria e aviacionit thekson se spektri i gjerësisë së brezit të rrjetit pa tel 5G është jashtëzakonisht afër spektrit të gjerësisë së brezit të rezervuar të aviacionit, i cili mund të shkaktojë ndërhyrje në sistemet e navigimit pranë aeroporteve që ndihmojnë në uljen e avionit.
Operatorët e aeroportit në Australi dhe SHBA kanë shprehur shqetësime për sigurinë e aviacionit të lidhur me shpërndarjen e 5G, megjithatë duket se ai ka dalë pa probleme të tilla në Bashkimin Europian. Sido që të jetë, është e kujdesshme të kufizohet përdorimi i telefonit celular në aeroplan ndërsa problemet rreth 5G janë zgjidhur.
Shumica e linjave ajrore tani u ofrojnë klientëve shërbime Wi-Fi që janë ose me pagesë ose falas. Me teknologjitë e reja Wi-Fi, pasagjerët teorikisht mund të përdorin telefonat e tyre celularë për të bërë thirrje video me miqtë ose klientët gjatë fluturimit.
Si përfundim, përdorimi i telefonave gjatë fluturimit nuk dëmton aktualisht aftësinë e avionit për të operuar. Por ekuipazhet e kabinës mund të preferojnë të mos vonohen në ofrimin e shërbimit gjatë fluturimit për të gjithë pasagjerët që duhet t’i shërbejnë shumë njerëz.
Megjithatë, teknologjia 5G po cenon gjerësinë e brezit të radios të sistemeve të navigimit të avionëve; do të na duhen më shumë kërkime për t’iu përgjigjur pyetjes 5G në lidhje me ndërhyrjen në navigimin e avionëve gjatë uljeve. Mos harroni se kur po diskutojmë dy fazat më kritike të fluturimit, ngritjet janë fakultative, por uljet janë të detyrueshme.
Edel Strazimiri / SCAN
