Mozaik i shekullit të 4 -të para-Krishtit shkruar në Shqip.
Mozaiku që shohim shkruan pastër në gjuhën shqipe: ‘ΥΛΑC = YLLAS’.
Dihet dhe njihet botërisht se vetëm në gjuhën shqipe shkronja: ‘Y = Y’, dhe se YLL qëndron fjalë 24 karat e pastër shqipe, mandej në mozaik shohim gjithashtu shkronjën ‘C’ përdorur në vend të shkronjës ‘S’.
Gjithashtu ende më të njohur kemi: Mbretin ILIRO – SHQIPTAR, YLLI rreth viteve 1200 ~ 1250 para Krishtit.
Kadmus ishte dhe mbetet babai i ilirëve themeluesi dhe mbreti i parë i Tebës së lashtë.
Rrënojat e Kadmias, në qendër të Tebës, tregojnë se Teba e lashtë ishte një nga qytetet më të forta të lashta paragreke që dominoi zonën për një periudhë të gjatë të shekullit të katërt para Krishtit.
Ky qytet ishte më i forti nga gjithë qytetet beotiane dhe mbante një pozicion hegjemonist në Krahinen e Beotianëve.
Ylli {Ὕλι} ishte një qytet i lashtë Boeotian, i ndërtuar në lindje të liqenit Yliki pranë qytetit të Peteon.
(Shih: Peteon, Trojan War, Hylicus, Homer, Ancient Thebes, Ancient Boeotia).
Peteon ishte një qytet i lashtë Boeotian, i ndërtuar pranë brigjeve të liqenit Trefias në antikitet – sot i quajtur sot nga grekët “Paralimni”
(Shih: Issue Boeotian and Petean).
Ylliki është një liqen natyror në Boeoti, në veri të Tebës, me brigje të pjerrëta, në këmbët e shtrirjes perëndimore të malit Ptoos dhe shtrirjes lindore të Messapion.
(Shih Ὕλι dhe Yλι Boeotian Peng).
Gjithashtu shih: “Epika Homerike” Ὕλι Boeotian dhe Homeri •Teba e lashtë”.
Në mitologjinë e lashtë paragreke ‘Ylli ishte një hero dryopian, djali i mbretit Dryopian Theodamantas. Herkuli, gjatë dëbimit të Dryopëve nga Dryopida (#Druopylli) në gadishullin ILIRIK Qendror, vrau Theodamantasin dhe mori me vete Yllin.
Më vonë, të dy heronjtë morën pjesë në Fushata Argonautike, kështu që kur Ylas shkoi të kërkonte një burim uji në Azinë e Vogël, afër Kios, ai u kap nga Nimfat e rajonit për bukurinë e tij. Që atëherë, Herakliu e kërkoi pa ngushëllim – pikërisht kjo skenë shfaqet edhe në mozaikun tebetian.
Tashmë pyes:
A është kujtuar ndonjëherë gjuhëtari Xhevat Lloshi dhe Akademiket e Tiranës për këto perla të mbetura dokumente të pa tjetërsueshme mbi lashtësinë e gjuhës së lashtë shqipe?
Ky ministudim në të ardhmen do zgjerohet edhe me tej, duke ju kujtuar se edhe në Qipro kemi një tjetër qytet të lashtë i quajtur YLLI (Ὕλι).
Aleksander Hasanas
Korce 13. 07. 2022
