Bislim Bajgora – Nacionalisti që luftoi për Shqipërinë Etnike
Bislim Bajgora është një nga figurat më të diskutueshme të historisë shqiptare, veçanërisht për rolin e tij gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe pas saj. Për disa, ai është një patriot dhe luftëtar për Shqipërinë etnike, ndërsa për të tjerë, ai është një figurë kontradiktore për shkak të aleancave të tij politike. Ky artikull synon të hedhë dritë mbi jetën, veprimtarinë dhe trashëgiminë e tij.
Kush ishte Bislim Bajgora?
Bislim Bajgora lindi në Kosovë dhe u bë një nga drejtuesit e Ballit Kombëtar në këtë rajon gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ai besohej të ishte një nacionalist i përkushtuar për çështjen shqiptare dhe luftoi për të mbrojtur trojet shqiptare nga agresorët serbë dhe komunistët jugosllavë.
Në këtë periudhë, ai bashkëpunoi me gjermanët, një veprim që disa e shohin si pragmatizëm për të shpëtuar Kosovën nga ripushtimi serb, ndërsa të tjerë e konsiderojnë si një zgjedhje të gabuar.
Lufta kundër komunistëve jugosllavë
Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore në vitin 1945, jugosllavët komunistë të Josip Broz Titos e ripushtuan Kosovën. Kjo solli persekutime të shumta ndaj shqiptarëve, përfshirë dëbime, burgosje dhe vrasje masive. Bislim Bajgora nuk e pranoi pushtetin jugosllav dhe vijoi rezistencën kundër forcave të tyre.
Më 16 dhjetor 1946, forcat e tij sulmuan një autokolonë të OZNA-s (shërbimit sekret jugosllav) dhe KNOJ-it (njësive partizane), duke vrarë 18 prej tyre. Ky sulm u pa si një akt heroizmi dhe rezistence nga shqiptarët, por si një akt kryengritës dhe armiqësor nga jugosllavët.
Vrasja e Bislim Bajgorës
Pas disa betejave të ashpra kundër forcave jugosllave, më 3 mars 1947, Bislim Bajgora u vra nga komunistët jugosllavë. Vdekja e tij shënoi fundin e një prej rezistencave të fundit të shqiptarëve kundër pushtetit jugosllav në Kosovë.
Trashëgimia dhe vlerësimi i figurës së tij
Figura e Bislim Bajgorës mbetet e ndarë midis interpretimeve të ndryshme historike:
- Nga shqiptarët nacionalistë, ai shihet si një hero dhe patriot që luftoi për mbrojtjen e trojeve shqiptare kundër pushtuesve serbë dhe komunistëve jugosllavë.
- Nga historografia serbe dhe komuniste jugosllave, ai përshkruhet si një bashkëpunëtor i pushtuesve gjermanë dhe një kundërshtar i shtetit jugosllav.
Pavarësisht këndvështrimeve të ndryshme, një gjë është e sigurt: Bislim Bajgora ishte një luftëtar i palëkundur për çështjen shqiptare dhe një kundërshtar i vendosur i ripushtimit të Kosovës nga Jugosllavia.