Nga: Jorge Bucay
Përktheu: Elona Caslli
Kur isha i vogël, më pëlqente shumë të shkoja në cirk. I doja shumë numrat me kafshë. Më pëlqente shumë elefanti dhe më vonë kuptova se elefanti ishte kafsha më e dashur edhe për fëmijët e tjerë.
Pjesa në të cilën shfaqej elefanti, tregonte qartë peshën, përmasat dhe fuqinë e tij të madhe. Më vonë, kur shfaqja arrinte drejt fundit, kur elefanti duhej të kthehej në çadër, vija re se ai qëndronte i lidhur me një hu të vogël druri që ishte ngulur në tokë. Një zinxhir sillej përqark këmbës së tij.
Huri ishte shumë i vogël dhe nuk ishte ngulur thellë në tokë. Zinxhiri që ishte rreth këmbës së elefantit ishte mjaft i gjatë, por ishte më se e kuptueshme edhe për mendjen e një fëmije si unë, që një kafshë e tillë, që kishte fuqi aq të madhe sa t’i shkulte pemët nga toka dhe t’ua hidhte të tjerëve, mund ta këpuste zinxhirin dhe të ikte.
Ky ishte misteri i elefantit. Ç’të ishte vallë ajo forcë që e mbante elefantin të lidhur me atë hu të vogël? Pse nuk ngrihej të ikte?
Kur isha pesë apo gjashtë vjeç, i besoja shumë mençurisë të njerëzve më të mëdhenj se unë. Ndaj, pyeta mësuesen, babain dhe xhaxhain për misterin e elefantit. Nuk mbaj mend se si m’u përgjigjën në veçanti, por njëra prej përgjigjeve thoshte se elefanti nuk ikën sepse është “i zbutur” .
– Kur është i “zbutur”, pse e lidhin atëherë?! – pyesja veten.
Kurrë nuk mora një përgjigje të plotë për pyetjen time.
Me kalimin e kohës, e harrova misterin e elefantit të lidhur me hurin e vogël. Ky mister do të rishfaqej vetëm një ditë kur u gjenda mes shokëve, të cilëve u kish bërë përshtypje kjo gjë.
Vite më vonë, njoha dikë që e dinte arsyen se pse elefanti nuk ikte.
– Elefanti nuk ikën sepse e kanë lidhur me hurin qëkur ka qenë i vogël.
I mbylla sytë dhe u përpoqa ta imagjinoja elefantin e vogël të lidhur me hurin që ngulej në tokë. Elefanti i vogël do të jetë përpjekur shumë ta shtynte hurin, ta tërhiqte dhe është munduar me gjithë forcën për ta çliruar veten, por nuk ia ka dalë mbanë.
Me gjithë përpjekjet e vazhdueshme, ka dështuar, sepse huri dhe zinxhiri kanë qenë tepër të mëdhenj për forcën e tij.
Elefanti, i rraskapitur nga përpjekjet për ta çliruar veten, do të ketë rënë në gjumë dhe do të jetë zgjuar të nesërmen. Të gjitha përpëlitjet e tij për të çliruar veten, ditën e dytë, ditën e tretë dhe të katërt dhe shumë ditë rraskapitëse më pas do të kenë dështuar.
Pastaj, do të ketë ardhur një ditë, një ditë e tmerrshme për elefantin tonë, që ai do të jetë dorëzuar dhe do ta ketë pranuar fatin e vet. Do të ketë menduar se është shumë i dobët dhe nuk mund të çlirohet, se nuk është aq i fortë sa për t’u çliruar dhe kurrë nuk do ta ketë atë forcë.
Elefanti i stërmadh, që shohim në cirk, nuk ikën sepse kafsha e gjorë mendon se nuk e ka forcën e duhur. Kujtimi i pafuqisë, që ai ka ndjerë kur ka qenë i vogël, është skalitur thellë në shpirtin e tij.
Dhe, më e keqja është se ai kurrë nuk është përpjekur përsëri ta çlirojë veten. Ai kurrë nuk e ka vënë në provë forcën e tij përsëri.
Ne jemi pak a shumë si elefanti i cirkut: lëvizim nëpër botë, të lidhur me qindra hunj që na rrëmbejnë lirinë. Jetojmë me mendimin se nuk ia dalim dot mbanë të bëjmë shumë gjëra, vetëm se shumë kohë më parë, kur kemi qenë të vegjël, jemi përpjekur, por kemi dështuar.
Ne sillemi ashtu siç sillet elefanti. Gdhendim brenda mendjes sonë këtë mesazh:
“Nuk mundem, nuk mundem dhe kurrë nuk do të mundem”.
Jorge heshti për një kohë të gjatë. Pastaj m’u afrua dhe u ul mbi dysheme përballë meje dhe më tha: “Kjo po të ndodh ty, Damian. Ti jeton i kushtëzuar nga kujtimi i Damianit që nuk ekziston më, nga kujtimi i Damianit që u përpoq, por nuk ia doli mbanë. Nëse do ta dish a ia del dot mbanë ose jo, ka vetëm një rrugë: të përpiqesh me gjithë zemër. Ti je i fortë! Zinxhirët e tu janë të dobët. Dhe, ti mund ta çlirosh veten tënde kurdo”!
