Disa arinj polarë po përballen me urinë ndërsa akulli i detit Arktik po shkrihet sepse ata nuk janë në gjendje të përshtatin dietën e tyre për të jetuar në tokë. Kjo është zbuluar nga shkencëtarët.
Speciet ikonë të Arktikut normalisht ushqehen me foka që i gjuajnë në vrima të hapura. Por ndërsa akulli po zhduket në një botë që po ngrohet, shumë arinj po kalojnë më shumë kohë në breg, duke ngrënë vezë zogjsh, manaferra dhe bar.
Megjithatë, kafshët humbin peshë me shpejtësi në tokë, duke rritur rrezikun e vdekjes. Ariu polar është bërë fëmija poster për kërcënimin në rritje të ndryshimeve klimatike në Arktik, por realiteti i ndikimit në këtë specie është i ndërlikuar.
Ndërsa numri i arinjve u ul deri në vitet 1980, kjo ishte kryesisht për shkak të gjuetisë së paqëndrueshme. Me mbrojtje më të madhe ligjore, numri i arinjve polarë është rritur. Por rritja e temperaturave globale tani shihet si kërcënimi më i madh i tyre.
Kjo për shkak se detet e ngrira të Arktikut janë çelësi për mbijetesën e tyre. Kafshët përdorin akullin e detit si një platformë për të gjuajtur foka me unaza, të cilat kanë përqendrime të larta yndyre, kryesisht në fund të pranverës dhe në fillim të verës.
Por gjatë muajve të ngrohtë shumë pjesë të Arktikut tani janë gjithnjë e më shumë pa akull. Në Manitobën perëndimore ku u krye ky studim, periudha pa akull është rritur me tre javë midis 1979 dhe 2015.
Për të kuptuar se si kafshët mbijetojnë ndërsa akulli zhduket, studiuesit ndoqën aktivitetet e 20 arinjve polarë gjatë muajve të verës gjatë një periudhe trevjeçare.
Përveç marrjes së mostrave të gjakut dhe peshimit të arinjve, kafshëve iu pajisën jakë të kamerave video të pajisura me GPS. Kjo i lejoi shkencëtarët të regjistronin lëvizjet e kafshëve, aktivitetet e tyre dhe atë që hanin.
Në muajt e verës pa akull, arinjtë adoptuan strategji të ndryshme për të mbijetuar, me disa që në thelb pushonin dhe ruanin energjinë e tyre.
Shumica u përpoqën të kërkonin ushqim nëpër bimësi ose manaferra ose notonin për të parë nëse mund të gjenin ushqim.
Të dyja qasjet dështuan, me 19 nga 20 arinjtë në studim që humbën masën trupore, deri në 11% në disa raste. Mesatarisht humbnin një kilogram në ditë.
“Pavarësisht se çfarë strategjie po përpiqeshin të përdornin, nuk kishte asnjë përfitim real për të dyja qasjet për aq sa ishin në gjendje të zgjasnin periudhën që ata mund të mbijetonin në tokë,” sipas autorit kryesor të studimit Dr Anthony Pagano, nga Shërbimi Gjeologjik i SHBA-së në Alaska.
“Arinjtë polarë nuk janë arinj të thinjur që veshin pallto të bardha”, tha bashkautori Charles Robbins nga Qendra e Arinjve të Universitetit Shtetëror të Uashingtonit.
“Ata janë shumë, shumë të ndryshëm.”
Dy nga tre arinjtë që morën në ujë gjetën kufoma të kafshëve të ngordhura, por kaluan vetëm një kohë të shkurtër duke ngrënë, pasi ishin shumë të lodhur nga përpjekjet e tyre.
“Një femër e rritur gjeti një balenë beluga të ngordhur, ajo mori disa kafshata prej saj, por më së shumti e përdori atë si një vozë për të pushuar”, tha Dr Pagano për BBC News.
“Kjo vërtet na sugjeron që këta arinj nuk mund të hanë dhe të notojnë në të njëjtën kohë.”
Një gjetje intriguese në studim ishte se një ari fitoi 32 kg në peshë. Studiuesit besojnë se ky ari, i cili kishte shpenzuar shumë nga koha e tij duke pushuar dhe ruajtur forcën e tij, ishte me fat që gjeti një kufomë kafshe.
Ndërsa kërkimet e mëparshme kanë përshkruar sfidat që paraqet klima gjatë dekadave në vijim, kjo punë e re ngre pyetje të rëndësishme në lidhje me aftësinë e specieve për t’u përshtatur.
Megjithatë studiues të tjerë thonë se ndikimet e ndryshimit të klimës tek arinjtë polarë do të ndryshojnë, në varësi të vendndodhjes.
“Ka të ngjarë që arinjtë polarë do të zhduken nga zonat ku akulli i detit do të humbasë në të ardhmen, por vështirë të thuhet se kur dhe ku,” tha Jon Aars nga Instituti Polar Norvegjez i cili nuk ishte i përfshirë në studim.
“Disa zona do të kenë kushte të mira për arinjtë gjithashtu shumë dekada nga tani.”
“Zona e këtij studimi është ajo ku kushtet mund të jenë shumë të vështira për arinjtë brenda një kohe të shkurtër, nëse akulli i detit vazhdon të zhduket siç parashikohej”. BBC
/rtsh.al/
