Presidenti amerikan Joe Biden tha dy ditë më parë se lufta e Vladimir Putin në Ukrainë mbart rrezikun më të madh të përdorimit të armëve bërthamore që nga kriza e raketave kubane në 1962.
Duke folur në një mbledhje fondesh të Partisë Demokratike në Nju Jork të enjten, Biden tha: “Për herë të parë që nga kriza e raketave kubane, ne kemi një kërcënim të drejtpërdrejtë të përdorimit të armëve bërthamore nëse, në fakt, gjërat vazhdojnë në rrugën që janë duke shkuar, shkruan SkyNews. “Ne nuk jemi përballur me perspektivën e Armagedonit që nga Kennedy dhe kriza e raketave kubane”.
Vetë Putin ka kërcënuar gjithashtu me përdorimin e arsenalit të madh bërthamor të Rusisë.
Muajin e kaluar ai tha: “Dua t’ju kujtoj se vendi ynë ka gjithashtu mjete të ndryshme shkatërrimi… dhe kur integriteti territorial i vendit tonë kërcënohet, për të mbrojtur Rusinë dhe popullin tonë, ne sigurisht që do të përdorim të gjitha mjetet tona”.
Pse Biden po flet për ‘Armagedonin’ bërthamor?
Përballë kundërsulmimeve të papritura dhe të suksesshme nga ukrainasit në javët e fundit, disa zyrtarë të inteligjencës perëndimore dhe analistë të mbrojtjes besojnë se Kremlini mund të përdorë masa drastike për të shpëtuar fytyrën.
Sipas doktrinës bërthamore të Rusisë, ajo mund të nisë një sulm bërthamor të goditjes së parë nëse ekzistenca e vendit konsiderohet të jetë në rrezik.
Duke pasur parasysh pretendimet e Putin se pse e filloi luftën, çdo përfshirje e trupave të NATO-s në konfliktin e Ukrainës mund ta vërë në veprim këtë plan.
Dhe pasi Moska organizoi ‘referendume’ për aneksimin e katër zonave të Ukrainës Lindore, udhëheqësi i saj mund të përdorë gjithashtu një sulm ukrainas në cilindo prej këtyre territoreve për të justifikuar një sulm bërthamor.
Nëse kjo do të ndodhte, NATO-ja do të duhej të përgjigjej, por aktualisht zyrtarët kanë sugjeruar se do të përdorin vetëm armë konvencionale si hakmarrje.
Disa analistë besojnë se megjithëse Putin thotë se ai “nuk po bën bllof” çdo aktivitet bërthamor nga Rusia do të ishte po aq i dëmshëm për të – sa do të ishte për Perëndimin – dhe për këtë arsye nuk ka gjasa të ndodhë.
Çfarë ishte kriza e raketave kubane?
Kriza e raketave kubane konsiderohet më e afërta në kohë kur bota ka qenë pranë luftës bërthamore.
Përballja 13-ditore në vitin 1962 erdhi gjatë Luftës së Ftohtë dhe pasi SHBA zbuloi se Bashkimi Sovjetik kishte vendosur fshehurazi armë bërthamore në Kubë.
Duke iu përgjigjur pranisë së raketave balistike amerikane në Itali dhe Turqi, si dhe pushtimit të dështuar të Gjirit të Derrave të Kubës në vitin 1961, udhëheqësi sovjetik Nikita Hrushovi ra dakord të vendoste raketa në ishull – vetëm disa qindra milje nga vija bregdetare e SHBA.
Në përgjigje, presidenti i atëhershëm i SHBA, John F Kennedy urdhëroi një karantinë detare të ishullit për të parandaluar dërgimin e raketave të mëtejshme.
Pas disa ditësh tensioni, Kennedy dhe Hrushovi arritën një marrëveshje që Bashkimi Sovjetik të çmontonte armët e tyre në Kubë në këmbim të premtimit se SHBA nuk do të pushtonin ishullin.
Shtetet e Bashkuara gjithashtu ranë dakord fshehurazi për të çmontuar të gjitha raketat e veta balistike me rreze të mesme veprimi në Turqi.
Edhe pse të dy udhëheqësit arritën në një marrëveshje për të mos i përdorur armët bërthamore, tensionet e hidhura midis SHBA dhe Bashkimit Sovjetik deri në fund të Luftës së Ftohtë në 1991 e lanë pjesën tjetër të botës nën frikën e një sulmi të mundshëm bërthamor për dekada më pas.
