Lufta e pare Ballkanike filloi në vitin 1912. Shkaku ishte përzënia e Perandorisë Osmane nga Shtetet e Ballkanit. Këtë aleance e bëri Serbia, Bullgaria, Greqia dhe Mali i Zi. Ata i bene sulme të rufeshme Perandorisë Osmane dhe ariten ta përzënë Perandorinë Osmane. Pas Perandorisë Osmane në plan erdh ndarja e Maqedonisë dhe Shqipërisë.

Tensionet në mesin e vendeve të Ballkanit mbi aspiratat e tyre rivale në krahinat e Rumelise osmane të kontrolluar, pikërisht Lindore Roumelia, Traki dhe Maqedoni, ulur disi pas ndërhyrjes së Fuqive të Mëdha në mesin e shekullit të 19-të, që synon sigurimin e mbrojtjes të dy më të plotë për Shumica krahinat ‘të krishterë dhe ruajtjen e status quo. Nga 1867, Serbia dhe Mali i Zi kishin siguruar pavarësinë e tyre, e cila u konfirmua nga Traktati i Berlinit një dekadë më vonë. Por pyetja e realizueshmërisë të sundimit osman u rigjallërua pas Revolucionit të Turqeve te rinj ne korrik 1908 detyron Sulltanin për të rivendosur kushtetutën e pezulluar osmane, dhe zhvillimet e rëndësishme në vitet 1909-1911.

Aspiratat e Serbisë drejt Bosnje-Hercegovinës u tërhoqën nga aneksimi austriak te provincës në tetor 1908. Serbët pastaj përqendruan vëmendjen e tyre në jug për zgjerim. Pas aneksimit turqit e rinj u përpoqën për të nxitur popullsinë myslimane të Bosnjes për të emigruar ne Perandorine Osmane. Këta emigrantë ishin vendosur nga autoritetet otomane në ato rrethe e në veri të Maqedonisë, ku popullsia muslimane është e dobët. Eksperimentet ishin shkatërruese. Ato elemente të popullsisë të cilat mund të jenë të detyruar të emigrojnë janë konsideruar kryesisht të paditur, te padisiplinuar, fanatik, dhe ekonomikisht te pavlefshëm. Prania e tyre në Kosovë dhe në veri të Maqedonisë provuar të jetë një katastrofë për Perandorine që ata të bashkuar lehtë me popullsinë ekzistuese të muslimanëve shqiptarë në serinë e kryengritjeve shqiptare para dhe gjatë pranverës së 1912. Këto revolucionarë mysliman ishin të shoqëruar nga disa prej trupave osmane, që kishin qenë të veprojnë kundër tyre, kryesisht me origjinë shqiptare. Në maj 1912 revolucionarët shqiptarë, pas drejtimit të automjetit nga osmanët nga Shkupi e vazhdueshm drejt Manastirit duke i detyruar osmanët të njohë rajonet e shtrira në Ballkanin perëndimor si shqiptar, në qershor 1912. Për Serbinë kjo është konsideruar gjithashtu problematike. Pas shpresat e saj të zgjerimit veriore u mbyllën për shkak të aneksimit të Austrisë e Bosnja tani gjendet ne drejtim të fundit të zgjerimit të jetë e mundur edhe për shkak të mbylljes krijimin e Shqipërisë si një shtet. Për Serbinë kjo do të thoshte një luftë kundër kohës për të shmangur krijimin e shtetit shqiptar. Para Luftës së Parë Ballkanike, thuhet se deri më tashti pak është ditur se cilët kombësi përbëjnë Perandorinë Osmane. Për këtë qëllim tashti ishte me interes që të flitet për elementët etnikë që do të shkëputen nga Perandoria Osmane pas Luftës Ballkanike. Pasi ceken të gjithë popujt që përbëjnë Perandorinë Osmane ku numërohen ndër të tjerë turqit, turkomanët, arabët, grekët, bullgarët, kurdët, armenët, shqiptarët, serbët, kozakët, izraelitët, cincarët, vllahët, çerkezët, romët, sirianët, latinët e popuj të tjerë, në këtëkontekst shtrohet çeshtja se, si do të mbetet përbërja etnike pas Luftës së Parë Ballkanike. Interes i yni në këtë punim është se si i paraqiste ky dokument popullatën shqiptare dhe atë serbe, problem ky që prej asaj periudhe edhe tashti është aktual. Propaganda serbe në prag të Luftës së Parë Ballkanike, gjatë mobilizmit të popullatës së vet për luftë gjithnjë këtë luftë e kishte arsyetuar me të dhënën se po shkonte për të çliruar popullatën serbe që mbi 500 vite kishte hequr keq nën sundimin osman. Mirëpo krejt ndryshe flasin statistikat në dokumentin që e kemi në trajtim, i cili kur flet për popullatën serbe në Perandorinë Osmane qet në pah se serbët ishin shumë pak në numër dhe se ata nuk kishin pasur synime për t’iu bashkëngjitur Mbretërisë së Serbisë.

Por çfarë flet ky dokument për shqiptarët? Sipas këtij dokumenti, shqiptarët dallohen shumë nga popujt tjerë që jetojnë nën Perandorinë Osmane edhe sa i përket aspektit etnologjik, por edhe atij demografik. Shqiptarët ndahen në gegë, që jetojnë në veri dhe në toskë që jetojnë në mes dhe përbëjnë një popullatë prej 1.5 milion (një milion e gjysmë) dhe tri të katërtat e tyre i përkasin fesë myslimane, 200.000 prej tyre janë katolikë romanë dhe të tjerët janë krishterë ortodoks. Popullata shqiptare ka qenë shumicë në trojet që ishin të sajat, por që pas Luftërave Ballkanike dhe terrorit që është ushtruar ata kishin rënë nën sundimin e Serbisë pas vitit 1912.

Tërheqja nga Shkupi dhe pushtimi i ri prej aleances ballkanike

Përparimi i serbëve nuk u ndal. Më 22 tetor ata morën Prishtinën, duke shkatërruar fshatrat shqiptare nëpër të cilat kaluan. Gazeta New York Times jep disa përshkrime rrëqethëse të asaj që u ndodhi shqiptarëve: Afër Prishtinës, pesë mijë arnautë gjetën vdekjen në duart e serbëve, jo në luftë të ndershme, por me anë të vrasjeve të pajustifikuara. Për të kryer këto krime, ushtarët e përfshirë nga çmenduria shpikën metoda të reja mizorie për të kënaqur epshin e tyre për gjak. Në shumë fshatra të gjitha shtëpive iu vu zjarri dhe, kur banorët fatzinj përpiqeshin t’u shpëtonin flakëve, ata qëlloheshin si të ishin minj. Burrat pushkatoheshin në sytë e grave dhe të fëmijëve dhe pas kësaj, gratë detyroheshin të shikonin sesi ua copëtonin fëmijët me bajoneta.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here