Dalmacia ishte fortesa e fundit ilire që i’u nënshtrua sundimit Romak. Sulmi i parë romak mbi Federatën Dalmate u krye në vitin 178 p.e.r. për shkaqet e kësaj lufte Polibi shkruan: “Duke ndërmarrë një fushatë kundër Dalmatëve, në njërën anë do të ngrinin shpirtin e tyre luftarak dhe në anën tjetër, do t’u jepnin një mësim ilirëve dhe do t’i detyronin t’i nënshtroheshin sundimit të Romës.”
Në vitin 165 p.e.r. romakët përgatitën një sulm të ri mbi Dalmacinë. Ushtria Romake ndoqi luginën e lumit Neretva drejt kryeqendrës Dalmin. Ky sulm dështoi. Në vitin 118 p.e.r. konsulli Meteli ndërmori në Dalmaci ekspeditë ushtarake. Apiani pohon, ai kaloi dimrin në Solonë ku u prit si mik dhe më vonë u kthye në Romë dhe i dhanë epitetin “Delmatikus”. Pas 40 vjetësh konsulli Koskoni ndërmori një tjetër fushatë dy vjeçare (78-76 p.e.r) kundra Dalmatëve, arriti të pushtonte Solonën por nuk e nënshtroi dot Dalmacinë. 20 vjet më pas në kohën kur #Jul_Cezari ishte konsull i Galisë dhe Ilirisë, për tetë vjet (58-50 p.e.r) luftuan pa u përulur me gjeneralin më në zë të kohës. Gjat konfliktit të #Cezarit me #Pompeun Dalmatet morën anën e Pompeut. Në vitin 48 p.e.r Dalmatët u ndeshëm me ishtrinë e Cezarit e cila komandohej nga Gabini.
Në vitin 45-44 #Vatini luftoi me Dalmatët dhe duke parë se e kìshte të pamundur mposhtjen e tyre i shkroi për përforcime #Ciceronit. Në vitin 35 #Oktaviani i’u drejtua Dalmacisë dhe si fillim sulmoi Japodët. #Straboni shkruan: “Japodët janë vërtet trima e luftëtarë, por janë të rraskapitur prej Augustit”. Pushtimi i Dalmacisë do të ndodhte në vitim 29 p.e.r. trysnia Romake bëri që të romanizoheshin Ilirët dhe të formohej një gjuhë “Dalmatishte” përzierje iliro-romale e cila mbietoj deri në shek XIX.
/Toka Iliro-Pellazge
