Më 15 janar 1962 u zbulua Papirusi i Dervenit, dorëshkrimi më i vjetër i mbijetuar në Evropë. Papirusi u gjet në një varr pesë kilometra në veriperëndim të Selanikut. Varri ishte pjesë e një varreze të pasur të qyteti të lashtë “Lete”. Papirusi daton në rreth vitit 340 pes, gjatë mbretërimit të Filipit II të Maqedonisë. Teksti i shkruar në dialektet dorik dhe atik, që fliteshin perkatesisht ne Peloponez dhe Athinë, u botua i interpretuar në vitin 2006 nga shkencëtarë amerikanë e britanikë; sipas tyre, Papirusi i Dervenit është tepër i rëndësishëm për të kuptuar zhvillimet fetare dhe filozofike të kohës së Sokratit.
Papirusi Derveni ka një rëndësi të madhe jo vetëm për studimin e fesë dhe filozofisë greke, por edhe sepse shërben si një provë e datimit të hershëm të poezive Orfike që ofron një version të veçantë të Presokratikut. Teksti i Papirusit, i cili është libri i parë i traditës perëndimore, ka një domethënie globale, pasi pasqyron vlerat universale njerëzore: nevojën për të shpjeguar botën, dëshirën për t’i përkitur një shoqërie njerëzore me rregulla të njohura dhe agoninë për t’u përballur me fundin e jetës.
Papirusi mori emrin e fshatit ku u gjet, Derven, dhe ruhet në Muzeun Arkeologjik të Selanikut.
