Psikopatia është një çrregullim psikologjik që ndikon ndjeshëm në aftësinë e individëve për të ndjerë emocione të tilla si ndjeshmëria, faji dhe pendimi. Psikopatët shpesh shfaqin sjellje manipuluese, të papërgjegjshme dhe antisociale. Megjithatë, këta individë shpesh duket se përshtaten me shoqërinë dhe mund të ndikojnë lehtësisht tek ata që i rrethojnë falë personaliteteve të tyre karizmatike dhe tërheqëse. Kjo natyrë e fshehtë e psikopatisë i bën këta individë të vështirë për t’u zbuluar. Në këtë artikull, ne kemi përpiluar modelet e fshehura të sjelljes së psikopatëve dhe se si mund të njihen.
1. Mungesa e empatisë
Një nga shenjat më të mëdha të një psikopati është mungesa e ndjeshmërisë. Sipas hulumtimit të botuar në revistën Borders në vitin 2013, psikopatët nuk ndjejnë empati kur imagjinojnë të tjerët në dhimbje.Paraprakisht, mendohet se zonat e trurit të nevojshme për t’u kujdesur për të tjerët nuk janë të aktivizuara. Për më tepër, psikopatët në këtë studim treguan rritje të reagimit në striatumin ventral, një rajon i përfshirë në kënaqësi, kur mendojnë të tjerët në dhimbje.
2. Të qenurit manipulativ
Psikopatët shpesh janë të fiksuar pas pushtetit. Ata mund të jenë të mirë në manipulimin e të tjerëve falë inteligjencës dhe aftësive të mira njohëse. Psikopatët gjithashtu mund të jenë mjeshtër në krijimin e përshtypjeve të mira. Përveç kësaj, ata mund të veprojnë si kameleonë kur lëvizin në mjedise sociale, domethënë mund të ndryshojnë sjelljen e tyre për t’u përshtatur me mjedisin e tyre.
3. Impulsiviteti vetëqendror
Sociopatët ose psikopatët shpesh kanë vështirësi të kontrollojnë impulset e tyre. Nëse duan të bëjnë diçka, shkojnë përpara dhe e bëjnë pa menduar për pasojat; ata nuk kanë frikë apo ankth për t’i mbajtur ata prapa. Ata gjithashtu marrin vazhdimisht rreziqe, pavarësisht nga pasojat.
4. Të qenit narcisist
Në vitin 2007, një grup studiuesish holandezë në revistën Nature kreu një studim mbi neuroshkencën e psikopatëve dhe zbuloi se psikopatët shfaqnin “narcisizëm malinj”. Për shkak të këtij tipari, psikopatët mund të mbeten të pandjeshëm edhe nëse sjellja e tyre shkakton dhimbje tek të tjerët. Megjithatë, ata mund të përpiqen të manipulojnë çdo situatë në avantazhin e tyre. Për më tepër, disa psikopatë vërehen të jenë arrogantë dhe shpesh kritikojnë të tjerët vazhdimisht.
5. Genjeshtrime patologjike
Sipas ekspertëve të shëndetit mendor, gënjeshtra patologjike është një nga elementët që përdoret në diagnostikimin e psikopatisë. Me fjalë të tjera, psikopatët gënjejnë në mënyrë impulsive dhe mund të kenë dëshirë të gënjejnë vazhdimisht.
Psikopatët mund të gënjejnë jo vetëm për gjëra të vogla si ato që kanë ngrënë për darkë, por edhe për ngjarje të mëdha si p.sh. në cilin kolegj kanë shkuar. Studiuesit mendojnë se psikopatët gënjejnë për të manipuluar dhe kontrolluar të tjerët.
6. Fëmijëri e tendosur
Sipas një meta-analize tjetër, mjekët mendojnë se fëmijët që përjetojnë neglizhencë, abuzim dhe trauma në fëmijëri mund të bëhen të pandjeshëm ndaj ndjenjave të njerëzve të tjerë. Megjithatë, është e rëndësishme të merret parasysh në këtë pikë se jo të gjithë psikopatët kanë fëmijëri të tmerrshme. Ajo që nënkuptohet është se fëmijët me një fëmijëri të trazuar mund të kenë më shumë gjasa të bëhen psikopatë.
7. Fokusim në vete
Shumë psikopatë shpesh janë të fokusuar te vetja, që do të thotë se ata e shohin veten si qendra e universit. Ata mund të mos kujdesen se si veprimet e tyre ndikojnë te njerëzit e tjerë dhe në vend të kësaj kujdesen për ndikimin që njerëzit e tjerë mund të kenë tek ata.
8. Të qenit mbreslënës
Sipas Robert Hare, një psikolog në Universitetin e Kolumbisë Britanike, nga psikopatët që vëzhgoi në burg dhe nga kërkimet e tjera të tij, psikopatët shpesh mund të jenë argëtues dhe me humor. Ata mund të jenë efektivë në promovimin e vetvetes dhe arsyeja pse ata mund të përdorin sharmin e tyre kaq fuqishëm është sepse mund të hyjnë në kokën e njerëzve. Kjo është mjaft e thjeshtë për ta sepse nuk kanë shpërqendrime dhe kanë fokus intensiv.
9. Të qenit i paparashikueshëm
Faktorë të ndryshëm bëjnë që psikopatët të jenë të paparashikueshëm. Për shembull, mund të jetë e vështirë të përcaktohet se çfarë do të bëjnë psikopatët, sepse ata rrallë thonë të vërtetën. Megjithatë, mungesa e ndjeshmërisë së tyre mund t’i bëjë ata të zhvillojnë emocione të cekëta dhe të mërziten shpejt, gjë që i bën ata të jenë vazhdimisht në kërkim të gjërave të reja dhe të ndryshme, gjë e cila na tregon se ata sillen në mënyrë të paparashikueshme.
10. Përdorimi i “hmm” më shumë se njerëzit e tjerë
Në një studim të botuar në Live Science, u ekzaminua përdorimi i gjuhës së 52 të dyshuarve të dënuar për vrasje dhe u vu re se këta njerëz përdornin tinguj të tillë si “hmm, um” më shpesh. Studiuesit thonë se arsyeja e kësaj situate është se kriminelët mund të pëshpëritin disa fjalë në mënyrë të pandërgjegjshme, ndërsa zgjedhin me kujdes se cilat fjalë të thonë. Megjithatë, vlen të theksohet se thjesht shfaqja e tipareve të tilla gjuhësore nuk tregon se personi është psikopat. Kjo ndonjëherë mund të lidhet me zakonet e të folurit, nivelin e arsimimit ose aftësitë gjuhësore të një personi kur është nën stres.
