Hudhra (Allium sativum) është një nga bimët më të njohura dhe më të përdorura në botë, jo vetëm në kuzhinë, por edhe në mjekësinë popullore. Prej mijëra vitesh, ajo është konsideruar si një “thesar natyror” për shëndetin e njeriut, falë vetive të saj antibakteriale, antivirale, antifungale dhe antioksiduese. Që nga kohët e lashta e deri më sot, hudhra vazhdon të mbetet ndër bimët më të çmuara që natyra na ka dhuruar.
Përdorimi i hershëm i hudhrës
Historikisht, hudhra ka qenë pjesë e pandashme e dietës së popujve të ndryshëm. Egjiptianët e lashtë e përdornin jo vetëm si ushqim, por edhe si “ilaç të fuqishëm”. Ka të dhëna se punëtorët që ngritën piramidat ushqeheshin rregullisht me hudhra për të pasur më shumë energji, forcë dhe rezistencë fizike. Po ashtu, në Greqinë e lashtë hudhra konsiderohej si një stimulues për atletët para garave sportive, ndërsa në mjekësinë kineze përdorej për të forcuar sistemin imunitar dhe për të mbrojtur trupin nga sëmundjet.
Përbërja ushqyese
Hudhra është e pasur me vitamina dhe minerale jetike për organizmin: vitamina C, vitamina B6, mangan, selen, hekur, kalcium dhe kalium. Por, përbërësi më i veçantë i saj është alicina – një substancë që formohet kur hudhra shtypet ose copëtohet. Pikërisht kjo molekulë i jep hudhrës erën karakteristike dhe efektet e fuqishme antibakteriale e antivirale.
Vlerat shëndetësore të hudhrës
1. Forcon sistemin imunitar – Hudhra ndihmon trupin të luftojë infeksionet, gripin dhe ftohjet.
2. Ulet tensionin e gjakut – Shumë studime tregojnë se konsumimi i rregullt i hudhrës ndihmon në uljen e presionit të lartë të gjakut.
3. Pastron enët e gjakut – Hudhra redukton nivelin e kolesterolit të keq (LDL) dhe ndihmon në mbrojtjen e zemrës.
4. Ka veti antibakteriale dhe antivirale – Alicina ndihmon në luftimin e baktereve, viruseve dhe kërpudhave.
5. Antioksidant i fuqishëm – Mbron qelizat nga dëmtimet oksidative dhe ngadalëson procesin e plakjes.
6. Ndihmon tretjen – Konsumi i hudhrës përmirëson funksionin e aparatit tretës dhe stimulon prodhimin e lëngjeve gastrike.
Përdorimi tradicional
Në mjekësinë popullore shqiptare, hudhra është përdorur për:
Pastrimin e gjakut dhe parandalimin e sëmundjeve të zemrës.
Luftimin e parazitëve të zorrëve.
Shërimin e plagëve dhe infeksioneve të lëkurës, duke vendosur thelpinj të shtypur mbi zonën e prekur.
Rritjen e imunitetit gjatë stinës së dimrit.
Si ta konsumojmë hudhrën
Hudhra mund të konsumohet në shumë mënyra: e freskët, e shtypur në sallata, e gatuar në gjellëra apo e tharë si pluhur. Megjithatë, për të përfituar sa më shumë nga vlerat shëndetësore, rekomandohet të konsumohet e freskët, e shtypur ose e copëtuar imët. Në këtë formë çlirohet më shumë alicinë. Një këshillë praktike është që hudhra e shtypur të lihet 5–10 minuta para konsumimit, në mënyrë që përbërësit e saj bioaktivë të aktivizohen plotësisht.
Kuriozitete për hudhrën
Në kohët e lashta, hudhra përdorej edhe si “amuletë” kundër syrit të keq dhe energjive negative. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, hudhra përdorej si antiseptik për plagët e ushtarëve kur mungonin barnat moderne. Sot, ajo është ndër bimët më të studiuara shkencërisht, duke vërtetuar shumë nga përdorimet tradicionale.
