Shpella e Dragobisë, e vendosur në zemër të Alpeve Shqiptare, është një prej vendeve më misterioze dhe të pasura me histori në Shqipëri. Kjo shpellë, përveç vlerave të saj natyrore dhe gjeologjike, mbart me vete një legjendë të lashtë që ka kaluar brez pas brezi, duke ruajtur magjinë e saj në rrëfimet e banorëve vendas.
Sipas legjendës, në kohë të lashta, Dragobia ishte e rrezikuar nga pushtues të huaj që shkatërronin fshatrat dhe sillnin fatkeqësi. Në këtë kohë të vështirë, një trim i ri nga fshati u betua se do të mbronte vendin e tij me çdo kusht. Për të fituar forcë mbinatyrore, ai kërkoi ndihmën e shpirtërave të maleve. Thuhet se në shpellën e Dragobisë, ai bëri një marrëveshje të fshehtë: do të braktiste jetën e zakonshme dhe do të merrte formën e një ujku të egër, në mënyrë që të mund të luftonte kundër armikut.
Pasi mori këtë formë, ai u bë mbrojtësi i fshatit, duke u shfaqur në momentet më të vështira për të zmbrapsur pushtuesit. Zëri i tij, i ngjashëm me ulërimën e ujkut, jehonte nëpër lugina dhe bënte që armiku të largohej i tmerruar. Por marrëveshja kishte një çmim: trimi nuk mund të kthehej më në formën e tij njerëzore.
Banorët e Dragobisë besojnë se edhe sot, shpirti i trimit endet në shpellë dhe në netët e qeta mund të dëgjohen ulërimat e tij, si një kujtesë e sakrificës dhe dashurisë për vendin. Shpella është kthyer në simbol të qëndresës dhe krenarisë për komunitetin lokal.
Përveç vlerës së saj legjendare, Shpella e Dragobisë është një atraksion turistik që tërheq alpinistë dhe studiues nga e gjithë bota, të cilët mahniten nga bukuria natyrore dhe pasuria e historive që ajo fsheh.
Legjenda e Shpellës së Dragobisë vazhdon të jetojë në rrëfimet e njerëzve, duke e bërë këtë vend një thesar të trashëgimisë kulturore shqiptare dhe një simbol të lidhjes së fortë mes njeriut dhe natyrës.
