Në kulturën popullore, Sparta e lashtë njihet kryesisht për luftëtarët e saj të frikshëm. Ajo njihet gjithashtu si ndoshta shoqëria më e mirë greke e lashtë për të qenë një grua, pasi gratë ishin më të arsimuara dhe kishin autonomi më të madhe se homologët e tyre në qytet-shtete të tjera. Studiuesi klasik Andrew G. Scott shkruan se një mënyrë tjetër se si Sparta duket se ka qenë unike në Greqinë e lashtë është lejimi i një gruaje të martohej me dy burra njëherësh.
Scott shkruan se burimet e lashta tregojnë se kjo ishte një gjë, megjithëse është e paqartë se sa zakon i gjatë ishte ose sa shpesh praktikohej. Ai sugjeron se mund të ketë qenë një rrjedhë e natyrshme e qasjes spartane ndaj martesës dhe lindjes së fëmijëve.
“Qëllimi i martesës në Spartë ishte përhapja e pasardhësve të shëndetshëm”, shkruan ai. “Dhe në një sistem të tillë, vlera e një martese llogaritej në lidhje me aftësinë për të lindur fëmijë.”
Spartanët besonin se fëmijët më të shëndetshëm do të vinin nga burrat dhe gratë më të shëndetshme. Njerëzit e të dy gjinive nxiteshin të bënin ushtrime fizike për të përmirësuar potencialin e tyre si prindër. Burrat dhe gratë mbaheshin gjithashtu kryesisht të ndarë, mbi teorinë se të ndarit rrit dëshirën dhe dëshira çon në fëmijë më të shëndetshëm. Një burrë spartan i martuar vazhdonte të jetonte me burra të tjerë ndërsa fëmijët e tij ishin të vegjël dhe detyrat atërore ndaheshin mes të gjithë burrave të shoqërisë. Kjo pasqyronte strukturat sociale shumë egalitare të Spartës për qytetarët e rinj meshkuj, të cilët pritej të jetonin, studionin e të hanin së bashku.
Scott shkruan se të mbeteshe një beqar ishte shkurajuese, të paktën pjesërisht për shkak të theksit të madh të vendosur për të pasur fëmijë që do të kontribuonin në suksesin e shtetit. Sipas një llogarie, burrat e pamartuar mund të detyroheshin të marshonin rreth sheshit publik në dimër, duke veshur një tunikë dhe duke kënduar për veten e tyre. Nga ana tjetër, burrat me tre djem ishin të përjashtuar nga shërbimi ushtarak dhe ata me të paktën katër nuk duhej të paguanin asnjë taksë.
Një nga mënyrat se si mund të funksiononte martesa poligame përfshin një grua të re të martuar me një burrë të moshuar. Meqenëse gruaja do të konsiderohej më e shëndetshme se burri i saj, çifti mund t’i siguronte asaj një partner tjetër më të ri. Fëmijët “superiorë” të ngjizur në këtë mënyrë do t’i bashkoheshin familjes së burrit më të madh. Në një lloj tjetër marrëveshjeje, një burrë beqar mund të ngjizte fëmijë për shtëpinë e tij me një grua tashmë të martuar. Kjo mund të ketë ofruar një mundësi për burrat që do të kishin preferuar të mbeteshin beqarë, por duhet të përmbushin përgjegjësinë e tyre ndaj shtetit për të ngjizur fëmijë.
Scott shkruan se një tjetër rast i mundshëm përdorimi ishte që vëllezërit që mund të ndanin një grua për të kufizuar ndarjen e trashëgimisë së tyre. Dhe një grua me dy burra do të ruante potencialin për të ngjizur një fëmijë edhe kur njëri prej tyre ishte larg në një fushatë ushtarake.
Për fat të keq për ne, informacioni për Spartën vjen kryesisht nga vëzhgues të jashtëm, kështu që nuk ka asnjë mënyrë për të ditur se çfarë mendonin vërtet për to njerëzit në këto martesa./Big Think – Syri.net
