Është e vërtetuar shkencërisht dhe tashmë e pranuar gjerësisht se planeti ynë vitet e fundit po pëson një ndryshim klimatik, i cili kryesisht konsiston në rritje të shpeshtësisë së ngjarjeve ekstreme të motit, rritje të nivelit të detit si dhe vlerave mesatare të temperaturës. Ky ndryshim i atribuohet ndërhyrjeve njerëzore, ku kryesoret janë djegia e gjerë e hidrokarbureve dhe shpyllëzimi.
Vlerësohet se rreth 500 milionë njerëz në mbarë botën jetojnë sot me diabet , një numër që pritet të rritet ndjeshëm në vitet e ardhshme, veçanërisht në vendet në zhvillim. Personat me diabet për arsye të ndryshme konsiderohen veçanërisht të ndjeshëm ndaj dukurive ekstreme të motit që ndodhin gjithnjë e më shpesh për shkak të ndryshimeve klimatike, veçanërisht temperaturave shumë të larta, pra valëve të të nxehtit, që prekin vendet mesdhetare, si Greqia.
Sipas mjekëve shkaqet kryesore të kësaj ndjeshmërie të veçantë duhen kërkuar në vështirësinë më të madhe të përshtatjes së personave me diabet me stresin e nxehtësisë, por edhe në shpeshtësinë e lartë të sëmundjeve bashkëekzistuese, si sëmundjet kardiovaskulare, hipertensioni dhe dështimi i veshkave. Por cilat janë ato probleme praktike që lidhen me ndryshimet klimatike, për të cilat pacienti me diabet duhet të jetë i vetëdijshëm, në mënyrë që t’i parandalojë dhe të përballojë edhe efektet e tyre të mundshme?
• Dehidratim dhe goditje nga nxehtësia. Ekspozimi ndaj nxehtësisë ekstreme mund ta bëjë më të lehtë për njerëzit me diabet që të dehidratohen, veçanërisht nëse nuk kanë kontroll të mirë të sheqerit në gjak. Kjo ndodh sepse sheqeri, kur është i lartë në gjak (zakonisht mbi 180 mg%), ekskretohet në urinë, duke marrë me vete shumë ujë.
Përveç kësaj, megjithatë, veçanërisht disa njerëz që kanë diabet prej disa vitesh me komplikime, mund të kenë një çrregullim të termorregullimit ( d.m.th. aftësinë e trupit për të mbajtur konstante temperaturën e trupit), si rezultat, kur është shumë vapë, temperatura e trupit rritet shumë dhe shkakton goditje nga nxehtësia, një situatë shumë e rrezikshme. Goditja nga të nxehtit, e cila mund të ndodhë natyrshëm te njerëzit pa diabet, ndodh në mënyrë tinëzare me temperaturë (e cila gradualisht rritet shumë dhe nuk ulet me antipiretikë), dobësi intensive, një rënie graduale e nivelit të vetëdijes dhe një reduktim karakteristik deri në eliminimin e djersitjes. Për të parandaluar dehidratimin dhe goditjen nga nxehtësia, pacientët me diabet duhet të shmangin ekspozimin ndaj temperaturave tepër të larta ( dalje të kufizuara dhe aktivitete fizike gjatë orëve shumë të nxehta të ditës, përdorimi i kondicionerëve, veshje të lehta), të konsumojnë shumë lëngje (jo pije me sheqer ose
alkool). dhe mbani gjithmonë rregullim të kënaqshëm të sheqerit në gjak . Ata që marrin insulinë ose diuretikë duhet të konsultohen me mjekun e tyre në mënyrë që, nëse është e nevojshme, të mund të rregullojnë dozat.
• Hipoglicemia ose hiperglicemia. Nxehtësia ekstreme , si dhe stërvitja në kushte të ngjashme, mund të rrisë rrezikun e hipoglikemisë, veçanërisht te njerëzit që trajtojnë diabetin me insulinë. Nga ana tjetër, në kushtet e të ftohtit të tepruar, ka mundësi që përthithja e insulinës të vonohet dhe të ketë tendencë drejt hiperglicemisë. Për të shmangur këto probleme, rekomandohet, veçanërisht për pacientët që marrin insulinë, të monitorojnë rregullisht nivelet e sheqerit, qoftë me një matës portativ gjaku (pricking gishti) ose, shumë më lehtë këto ditë, me një regjistrim të vazhdueshëm me sensor. Kjo e fundit është një pajisje e vogël që personi me diabet e vendos në lëkurë (zakonisht në krah ose në bark) dhe mat vazhdimisht sheqerin. Së bashku me monitorimin e rregullt të sheqerit në gjak, pacientët duhet të veshin veshje të përshtatshme për kushtet e temperaturës së ambientit dhe, nëse është e nevojshme, të rregullojnë trajtimin e tyre, gjithmonë në konsultim me mjekun e tyre.
• Probleme me këmbët. Personat me diabet që vuajnë nga komplikime të tilla si neuropatia, ose kanë probleme me qarkullimin e gjakut në këmbë për shkak të vaskulopatisë, janë të prirur ndaj sindromës së këmbës diabetike, me ulçera (plagë) në këmbë që janë të vështira për t’u shëruar. Në raste shumë të rënda të tilla mund të jetë e nevojshme (rrallë për fat) edhe amputimi. Në kushtet e temperaturave ekstreme rritet mundësia e komplikimeve të tilla , si me të ftohtin ekstrem (për shkak të përkeqësimit të qarkullimit të gjakut) ashtu edhe me nxehtësinë (për shkak të djersës dhe rritjes më të lehtë të mikrobeve). Masat bazë që duhen marrë të marra për të mbrojtur këmbët në temperatura ekstreme janë higjiena e mirë (pastërti, delagësimi), veshja e këpucëve të përshtatshme, sigurimi i temperaturës së duhur (çorapët në dimër dhe këpucët e lehta të ftohta në verë) dhe kërkimi i kujdesit të menjëhershëm mjekësor nëse lind një problem .
• Probleme me ruajtjen e insulinës. Insulina është një ilaç i ndjeshëm dhe duhet të ruhet gjithmonë në temperaturën e duhur. Si rregull i përgjithshëm, solucioni i përdorur nga pacienti (qoftë në shishe apo në stilolaps) duhet të mbahet në temperaturën e dhomës, pra jo më të lartë se 25 gradë Celsius. Pjesa tjetër e paketimit (domethënë ato që synohen të përdoren në të ardhmen) duhet të ruhet në frigorifer, thjesht e ftohur. Për transportimin e insulinës në kushte shumë të nxehta duhet të përdoren pako të posaçme që mbajnë konstante temperaturën e përmbajtjes.
Natyrisht, ekspozimi i drejtpërdrejtë në diell është i ndaluar. Në të ftohtë ekstrem, d.m.th. kur temperatura është afër zeros ose më poshtë, ekziston rreziku që tretësira e insulinës të ngrijë. Kjo mund të ndodhë, për shembull, nëse ilaçi lihet në makinë në dimër ose në mbajtësen e avionit. Insulina e ngrirë është padyshim joefektive, kështu që situata si më sipër duhen shmangur. Duket se ndryshimi i klimës nuk është më një kërcënim i së ardhmes, por një realitet. Njerëzit me sëmundje kronike, si diabeti, përballen me më shumë sfida dhe kërcënime nga ndryshimet klimatike. Informimi i saktë dhe gjithashtu diskutimi me grupet shkencore që monitorojnë këta persona, është mirë të bëhet rregullisht për të parandaluar ndonjë ndërlikim”.
