Qytetet e lashtë me emrin Artanë ose Arianë (Ar+Anë, kodër ari) kudo që janë, flasin shqip

Sikurse emrat e disa popujve dhe fiseve me rrënjë pellazge-ilire-dardane-bese (trake), si: arianë, armenë, ardianë, aranë, etj., edhe shumë qytete të lashtë, të zhdukur në rrjedhat e kohës, apo të njohur deri më sot, mbajnë emra të njëjtë në tërë hapësirën ku kanë jetuar të parët e shqiptarëve, ose ku janë ngulitur më vonë.

Me këtë rast, me pak fjalë dhe dëshmi, ju paraqesim disa prej tyre, vendndodhjen e tyre dhe pamjen në harta, në shtetet e sotme: Turqi, Greqi, Bullgari, Kosovë, Spanjë, Irlandë dhe vende të tjera (shumë prej tyre nuk janë përfshirë në këtë rast).

Ata që mendojnë se kjo mund të jetë një rastësi, së paku nga rrënja e emrit të tyre, kaq qartë e kuptueshme dhe shpjegueshme në gjuhën e sotme shqipe duhet të hulumtojnë më tepër, sidomos nga autorët e lashtësisë dhe nga burime të tjera historike, të cilat në të shumtën e rasteve janë zhdukur, fshehur ose falsifikuar, siç kanë vepruar me emrat e shumë vendeve, shteteve të lashta, fiseve, qyteteve dhe historive të krijimit të tyre.

Lista e disa qyteteve me këtë emër:

1. Artanes (Bithynia), a town of ancient Bithynia.

Artana (Bithyni), qytet i lashtë në pjesën veriore të Turqisë së sotme;

2. Ancient city of Artanes, modern Lom, Bulgaria.

Qyteti antik i Artanës, qyteti Lom i sotëm (qyteti dhe rajoni Ruse në brigjet e lumit Danub), pjesa veriore e Bullgarisë;

3. Artanes dynasty, a dynasty of the ancient Kingdom of Sophene

Dinastia e Artanës, dinastis e Mbretërisë së lashtë Sofane (Armene, Siriane etj.);

4. Artana, municipality located in the province of Castellón, Valencian Community, Spain

Artana, qytet i lashtë në pjesën juglindore të Spanjës;

5. Qytet i lashtë Artana në Dardani (sot Republika e Kosovës), e njohur edhe me emër të imponuar nga pushtuesit e huaj si Noumonte, dhe më vonë nga sllavët si Novo Bërdo (shqip: Kodra e Re).

6. Qyteti dhe kështjella e lashtë e Artës në Çamëri (në Greqinë e sotme).

7. Qyteti Artanë në Irlandë (afër Dublinit), i themeluar nga dardanët e ngulitur atje.

(12. XII. 2021)