Hulumtimet gjermane identifikojne qytetarimin trak si faktor kryesor në zhvillimin e Greqisë.
Shkencëtarët gjermanë Prof. Jan Best dhe Sybilla von Reden botuan në vitin 1981 librin – “Auf der Spur der ersten Griechen-Woher kamen die Mykener? Neue archdologische Erkenntnisse über die Herkunft der Griechen”. Autorët zhvillojnë pikëpamjen e tyre për origjinën e qytetërimit grek, duke i kushtuar mbi 170 faqe rolit të trakëve në të. Janë paraqitur dokumente të reja, disa prej tyre mjaft të pazakonta dhe që trondisin stereotipet.
Njëra prej tyre tregon se në mijëvjeçarin e dytë para erës sonë, Epiri, Maqedonia, Thesalia, Eubea, Etolia, Argos, si dhe pjesë të mëdha të Akaisë dhe Arkadisë i përkisnin Trakëve.
Lidhjet mes trakëve dhe ilirëve
Shkencëtarët arrijnë në përfundimin se në shekullin e 17-të p.e.s. 80%-90% e territorit të Greqisë banohej nga njerëz të quajtur trakë në antikitet dhe më vonë, në mesjetën e hershme, bullgarë.
Mund të tingëllojë tronditëse, por lidhjet mes ilirëve dhe trakëve janë të shumta. Aq sa është guxuar të thuhet se trakët ishin një fis ilir i racës dinarike që u shkri me mesdhetarët dhe humbi gjuhën shqipe. ,Megjithëse shume fjalë janë të përbashkëta,sidomos mes dakëve, që njihen si trakë. Dakët e Transilvanisë ishin trakët që ngelën të pastër në ndryshim nga trakët poshtë Danubit që u përzien me sllavët. Prandaj gjuha dake ka mbi 100 fjalë të njëjta me shqipen dhe shumë të tjera të ngjashme.
Siç e ka theksuar edhe E. Kocaqi në një hulumtim mbi këtë çështje: “Shqiptarët kanë aq lidhje me Trakën sa kanë, edhe me ilirët, sepse ilirët dhe trakët ishin të së njëjtës prejardhje. Shpesh studiuesit nga afërsitë që ka midis trakasve dhe Ilirëve në lidhje me gjuhën dhe kulturën nuk janë në gjendje të dallojnë ndryshimet midis këtyre dy popujve. Në rrethet serioze shkencore është arritur përfundimi se trakët dhe ilirët ishin popuj të njëjtit “komb”, ose që kanë afërsi të mëdha etnike midis tyre dhe faktet tregojnë se kanë të drejtë. Duke iu referuar autorëve antikë gjen të dhëna interesante në lidhje me këtë çështje. …”
Lidhjet e Ilirëve me Epirin
Straboni, gjeograf i shek. II pas Krishtit, jep më shumë informacion për Epirin se çdo shkrimtar tjetër i lashtë; shumë shkrimtarë i kanë përmendur fiset epiriote si pellazgjike. (Libri V. 2,4) Straboni shkruan “Orakulli i Dodonës, sipas Eforit, është ndërtuar nga Pellazgët. Besohet se pellazgët kanë qenë më të hershmit nga njerëzit që kanë banuar Helladën. Hesiodi tregon se Dodona dhe Lisi ishin qendra pellazgjike. Straboni shton se banorët përreth Dodonës ishin barbarë, domethënë jogrekë. Sipas tij, Dodona më vonë u referua si pjesë e Mollosisë dhe më pas Thesprotia – dy fiset epiriote, që siç do të shohim ishin të etnisë ilire.
Lidhjet mes pellazgëve, ilirëve dhe shqiptarëve
Pse populli shqiptar e quan veten pasardhës të ilirëve dhe i lidhur me pellazgët? Le të arsyetojmë.
Shqiptarët kanë po aq arsye të besojnë se rrjedhin nga një trashëgimi e lashtë sa edhe grekët. I vetmi ndryshim është se të ashtuquajturit grekë të lashtë përshtatën shkrimin fenikas dhe përdorimin e tij (d.m.th. nga skribët) dhe e bënë atë Lingua franca (gjuhë tregtare) të kohës së tyre. Tani për të qenë të sigurt, vetëm skribët (ata që dinin shkrim e lexim) e përdornin këtë shkrim dhe nuk duhet shumë imagjinatë për të kuptuar se masa e zakonshme e njerëzve s’mund të lexonte ose shkruante të paktën deri në Luftërat Ballkanike. Dëshmi për këtë është përdorimi i ikonografisë si ndërmjetëse, udhëzuese e kishës në Ballkan. Kështu shqiptarët për shekuj përdorën të njëjtin shkrim dhe ikonografinë dhe më pas shkrimin latin, ashtu siç përdoret sot anglishtja në internet. Ndaj edhe qytetet e lashta në territorin e Shqipërisë shtetërore, kanë plot mbishkrime të ashtuquajtura greke. Kështu që grekët mund të zbresin nga kali i tyre i lartë dhe të mos pretendojnë se janë superior kulturalisht.
Grekët gjithashtu duhet të ndalin mohimin e ekzistencës së shqiptarëve minimalisht që nga epoka e bronzit, sepse analizat e ADN-së i nxjerrin absolutisht të gabuar dhe është shumë më e saktë se thjesht komentet që nxjerr nga një përkrenare, statujë apo mbishkrim, që duket se të bën të ndihesh mirë. Gjithashtu, duke qenë se jemi fqinjë përgjatë historisë, është absurde të mendohet se nuk dihet asgjë për historinë e popullit shqiptar duke sajuar trillime dhe duke u tallur me identitetin tone unik europian. Mjafton të merren në shqyrtim emërtimet e hyjnive të antikitetit dhe kuptimi i tyre i qartë në gjuhën shqipe dhe pikpamja mbi antikitetin ndryshon vetvetiu.
Së fundmi, Lazarides i Harvardit ka zbuluar se shqiptarët kanë ekzistuar aq gjatë sa edhe grekët. Së fundmi është botuar edhe në “Archeology”.
“Auf der Spur der ersten Griechen-Woher kamen die Mykener? Neue archdologische Erkenntnisse über die Herkunft der Griechen”. Jan Best, Sybilla von Reden 1981
Elena Kocaqi: “Origjina e Mbretërisë Thrake”
Strabo (Book. V. 2,4)
A Road Trip Through Time – Archaeology Magazine – Matthew Brunwasser
