Mëngjesin e së martës 30 maj, Kina nisi një projekt të ri dhe ambicioz kërkimor shkencor, që ka të bëjë me shpimin e një vrime më shumë se 10 kilometra të thellë për të studiuar zemrën e kores së tokës.
Për të qenë të saktë, qëllimi është arritja e një thellësie prej 11,100 metrash, siç raporton agjencia qeveritare e lajmeve Xinuha. Puna e shpimit filloi saktësisht në orën 11:46, në pellgun e madh të kullimit të Tarim, më i madhi në botë pa dalje (mbi 1 milion kilometra katrorë).
Ai ndodhet në ekstremitetin perëndimor të Kinës, në rajonin autonom Xinjiang, i njohur gjithashtu si Turkestani Lindor. Është një zonë e populluar kryesisht nga grupi etnik ujgur i fesë islame dhe turqishtfolës, të cilët kanë pushtuar disa herë titujt e mediave ndërkombëtare për shkak të persekutimit nga qeveria qëndrore.
Por pse Kina vendosi të krijonte këtë vrimë të madhe?
Arsyeja, siç tregohet, është thjesht shkencore. Ne dimë shumë pak për shtresat e thella të Tokës pasi ato janë jashtëzakonisht komplekse për t’u arritur me teknologjitë që kemi. Për momentin ne mund të kufizohemi në eksplorimin e kores së tokës, guaskës më të jashtme, të ndarë në koren kontinentale dhe oqeanike.
E para ka një trashësi mesatare prej rreth 35 kilometrash, por në pikat më të thella mund të kalojë edhe 70 kilometra (për shembull nën male). Studiuesit kinezë synojnë të arrijnë Sistemin Kretak, atë që lidhet me periudhën e fundit të epokës mezozoike, midis 145 dhe 66 milionë vjet më parë. Kretaku është më i famshëm për zhdukjen e dinosaurëve jo-zogj, që ndodhi në fund të së njëjtës për shkak të rënies së asteroidit gjigant chicxulub në gadishullin aktual Jukatan, Meksikë.
Siç shpjegohet nga Bloomberg, është gjithashtu e mundur që Kina synon të verifikojë se cilat burime minerale gjenden në thellësi të mëdha, por të dhënat mund të përdoren gjithashtu për vlerësimin e rrezikut mjedisor në lidhje me tërmetet dhe shpërthimet vullkanike.
Arritja e një thellësie prej më shumë se 10 kilometrash nuk është aspak e lehtë, siç shpjegohet në Xinuha nga profesor Sun Jinsheng, i akredituar pranë Akademisë Kineze të Inxhinierisë.
“Vështirësia e projektit të shpimit mund të krahasohet me një kamion të madh që udhëton mbi dy kabllo të hollë çeliku”, tha eksperti. Mjedisi i ashpër i Taklimakan, shkretëtirës më të madhe në Kinë, ku ndodhet pellgu i Tarim, e bën operacionin edhe më të komplikuar.
Karakteristikat nëntokësore gjithashtu paraqesin një sfidë të rëndësishme. Për shpimin e tij do të përdoren tuba të mëdhenj shpimi që peshojnë më shumë se 2000 tonë. Gjithsej do të kryqëzohen dhjetë shtresa kontinentale, deri në Sistemin Kretak të lartpërmendur, veçanërisht i pasur me gips.
Siç theksohet nga tekniku Wang Chunsheng, realizimi i këtij pusi “është një përpjekje e guximshme për të eksploruar territorin e panjohur të Tokës dhe për të zgjeruar kufijtë e të kuptuarit njerëzor“.
Sado mbresëlënëse të jetë, vrima kineze nuk do të jetë më e thella e krijuar ndonjëherë nga njeriu. Rekordi i deritanishëm i përket të famshmit “Kola Superdeep Borehole” që ndodhet në gadishullin Kola në Rusinë veriperëndimore.
Puna filloi në vitin 1970 dhe rekordi i thellësisë u arrit në vitin 1989, në 12262 metra nën nivelin e detit. Që atëherë askush nuk ka shkuar më thellë. Projekti u ndërpre dhe rifilloi disa herë për shkak të problemeve teknike dhe financimit, derisa u mbyll përfundimisht në vitin 2008.
Zbulime interesante u bënë në shkëmbinj graniti, mbi fosilet e mikroorganizmave të zhdukur dhe mbi të gjitha për praninë e ujit, të cilin askush nuk e priste t’i gjente në 12 kilometra thellësi. Mbetet vetëm të presim përfundimin e projektit kinez për të zbuluar se çfarë do të zbulohet në shkëmbinjtë e thellë poshtë Taklimakan.
