Nga John Grey
Në një postim në Twitter në korrikun e vitit 2012, Donald Trump, citoi një nga aforizmat më të famshme të Sun Tzu: “Arti më suprem i luftës, është nënshtrimit i armikut pa luftuar!”. Trump nuk njihet si një lexues i thekur i librave, dhe kjo duhet të ketë qenë një nga citimet e tij të pakta nga një libër, në gjithë morinë e reagimeve të tij në rrjetet sociale.
Ish-këshilltari i tij Stiv Benon, ishte gjithashtu një admirues i Sun Tzu. Ai besonte se libri i tij i lashtë “Arti i Luftës”, jepte disa udhëzime të shkëlqyera se si duhej zhvilluar një luftë tregtare kundër Kinës. Ndërkohë, një nga ish-ndihmësit e presidentit kishte të shkruar “Art Ëar” në targën e makinës së tij.
Ish-Sekretari i amerikan Mbrojtjes nën adminitratën Trump, Xhejm Mattis, një ish-gjeneral i Korpusit të Marinës, dhe një nga drejtuesit ushtarakë më të respektuar mbarë botën për ndershmërinë e gjykimeve të tij, zbuloi në një intervistë në vitin 2018, se ai është shumë pranë mendimeve të Sun Tzu, kur është fjala për luftën.
Në Britani “Arti i Luftës”, është një nga librat më frymëzues për këshilltarin kryesor të Boris Xhonsonit, Dominik Kamings. Largimi i tij nga nga radhët e konservatorëve më rebelë shtatorin e kaluar provokoi frikë mes mbështetësve, edhe pse e mbrojti partinë nga përçarjet e mëtejshme.
Një shumicë konservatore prej 20 deputetësh pas zgjedhjeje parlamentar, do të ishte e pak e dobishme, në qoftë se mund ajo mund të sabotohej në çdo moment nga një fraksion prej 21 konservatorësh, që ishin pro qëndrimit të Britanisë në BE.
Sun Tzu shkruan:”E vetmja mënyrë për të menaxhuar trupat në një betejë, konsiston në bindjen e tyre, në mënyrë që ato të veprojnë si një trup i vetëm”. Dhe si ta ilustronte këtë maksimë, projektligji i Xhonsonit për nxjerrjen e vendit nga BE, u miratua në Dhomën e Komunëve pa asnjë votë kundër apo abstenim të konservatorëve.
Ashtu si tekstet e tjera të lashta kineze, “Arti i Luftës” është një vepër e përbërë nga shumë burime, dhe me siguri i përket fundit të epokës së Zhanguo (475-221 Para Erës Sonë), kur Kina u nda në 7 mbretëri rivale me njëra-tjetrën. Dhe ai moment ishte i rëndësishëm, pasi dominohej nga një pasiguri e vazhdueshme për pushtetarët, komandantët ushtarakë, apo edhe njerëzit e thjeshtë.
“Arti i Luftës”, është një manual se si të jetohet në kohëra të trazuara, dhe nëse sot po lexohet më shumë se kurrë më parë, një nga arsyet është se epoka aktuale, është një kohë e tillë. Do të jenë të shumtë ata që do të zhgënjehen nëse e përdorin “Artin e Luftës”, si një manual për politikën. Në fakt, aty nuk ka asgjë të re në konceptin se lufta dhe politika janë të lidhura ngushtë mes tyre. Në traktatin e tij të famshëm “Mbi luftën”, gjenerali dhe strategu prusian Karl von Klauzeviç (1780-1831), e përshkroi luftën si vazhdimësi të politikës me mjete të tjera.
Por, ata që përdorin citatet e Sun Tzu për të bërë sot politikë, kanë një pikëpamje ndryshe dhe
më radikale. Ata besojnë se politika, është në vetvete një lloj lufte. Një nga maksimat më të famshëm të Sun Tzu thotë:”Lufta është arti i mashtrimit”.
Një pamje e ngjashme paraqitet në librin indian “Arthashastra Indiane”, i shkruar ndoshta në shekullin IV P.E.S, që i atribuohet një filozofi të njohur si Kautilja ose Çanakja, që argumenton se fshehtësia, mashtrimi dhe strategjitë e tjera të ngjashme me luftën, janë thelbësore për mbijetesën politike në kohëra të turbullta.
Në Perëndim, kjo qasje është kundër traditës klasike të formuluar nga Aristoteli, në të cilën politika është ndjekja e një të vërtete të dakordësuar për të mirën e përbashkët. Por kundërshtarë të këtij lloj mendimi, kanë dalë prej kohësh. Më i njohuri është Makiaveli, që u rekomandoi sundimtarëve të projektojnë një imazh të virtytit, ndërsa të jenë gati për të qenë të pamëshirshëm, kur këtë e kërkojnë rrethanat.
Disa breza më vonë, Tomas Hobs besoi se interpretimi i teksteve biblike, duhet të vendosej nga sovrani. Konflikti mbi kuptimin e Biblës, kishte nxitur shumë luftëra fetare, dhe për Hobsin synimi i politikës nuk ishte e vërteta, por paqja. Makiaveli dhe Hobsi, janë konsideruar shpesh si mendimtarë amoralë.
E megjithatë, secili prej tyre besonte se një mospërfillje metodike ndaj së vërtetës, ishte mënyra
e vetme për të arritur qëllime të mira. Për Firencen, kjo gjë bëri të mundur vetëqeverisjen republikane, ndërsa për racionalistin anglez, ishte një parakusht i “jetesës komode”.
Këta mendimtarë, besonin se ruajtja e të mirës së përbashkët, mund të kërkojë metoda që i dënon morali. Por ata nuk ishin imoralë. Përkundrazi, i njihnin shumë mirë rreziqet e politikës – Makavelli u burgos dhe u torturua kur u akuzua për komplot kundër Mediçvëve, dhe Hobsi u detyrua të mërgonte jashtë vendit pak para Luftës Civile Angleze – sesa Aristoteli, Kanti, Roullsi dhe predikuesit e tjerë të virtytit.
Dhe ata shkruanin më me ndershmëri, mbi konfliktet e vlerëve në politikë. Mashtrimi mund të jetë një ves, por pa të mirën, ai është i pafuqishëm. Edhe pikëpamja e Sun Tzu për luftën, nuk është e ndryshme. Askund në tekstin e librit të tij, ajo nuk paraqitet si heroike apo fisnike.
Lufta është një e keqe e madhe, por luftërat më pak të këqija fitohen pa u luftuar kurrë, me fitoren që arrihet përmes dredhive.
Sigurisht, mashtrimi ka qenë gjithmonë një element i rëndësishëm në luftë. Lufta e Dytë Botërore u fitua përmes së sërë trukesh, përfshirë edhe vjedhjen e informacionit mbi qëllimet e armikut përmes dekodimit të makinës Enigma, dhe një fushate për të mashtruar komandën e lartë gjermane mbi vendin dhe kohën e zbarkimit aleat në Evropë.
Por rëndësia e mashtrimit, ka pësuar një rëndësi edhe më të madhe tani me teknologjinë e informacionit dhe luftën kiberntike. Kufijtë midis luftës dhe paqes janë mjegulluar, ndërsa lufta është përhapur në forma të reja, dhe më të parregullta. Më shumë se në çdo kohë në të kaluarën, lufta, politika dhe mashtrimi, po ndërthurren mes tyre.
Por sërish kjo nuk është diçka e paparë më herët. Vladimir Lenin, ishte një mjeshtër i asaj që u bë e njohur si “maskirovka”. E përdorur në Bashkimin Sovjetik që nga fillimi i viteve 1920, ky termi i referohej çdo strategjie apo taktike, kur mashtrimi ishte një element thelbësor.
Kjo praktikë varionte nga përdorimi i pozicioneve të rreme ushtarake gjatë Luftës Civile në Rusi, deri tek operacionet strategjike në shkallë të gjerë, në të cilat udhëheqja sovjetike mori angazhime që nuk kishte synim t’i përmbushte.
Lenini erdhi në pushtet duke u premtuar fshatarëve tokën, të cilën ai nënkuptonte gjithmonë se do ta shpronësonte. Më vonë, Politika e Re Ekonomike (NEP) e zbatuar midis viteve 1921-1928, që u dha mundësi fshatarët të zotëronin dhe të kishin përfitime nga toka e tyre pas katastrofës së “komunizmit të luftës”, nxiti perceptimin se shteti sovjetik po e moderonte zellin e tij ideologjik. Në këtë mënyrë, ai arriti të lidhte marrëveshje tregtare me Perëndimin kapitalist, dhe të industrializonte vendin, bazuar tek një kolektivizim brutal i bujqësisë.
Rusia post-komuniste, e ka përdorur mashtrimin në luftën e saj në Ukrainën Lindore dhe Siri. “Njerëzit e vegjël” që u shfaqën në Ukrainë në vitin 2014, nuk ishin milicitë lokale të formuara spontanisht, siç pretendojnë mediat shtetërore ruse. Pak njerëz, kanë pranuar versionet e ngjarjeve që jep Kremlini.
Ato përshkruhen më së miri si shembuj të asaj që rusët e quajnë “vranyo” – përhapje e gënjeshtrave, të cilat që të gjithë e dinë se janë të rreme. Por një rrjedhë e vazhdueshme dezinformatash e bën të vështirë qasjen tek faktet. Dhe në këtë aspekt, Vladimir Putini i ka nxënë me mjeshtëri mësimet e Sun Tzu.
Edhe pse është shumë më pak aventureske në sjelljen e saj ndaj shteteve të tjera, Kina ka ndjekur një strategji të ngjashme. Ndërsa e portretizon veten si një vend në zhvillim, dhe që është e përkushtuar vetëm për t’u bërë pjesë e një rendi botëror të sunduar nga rregullat, ajo
ka depërtuar kaq shumë në ekonomitë perëndimore, saqë ka një ndikim në rritje mbi qeveritë perëndimore. Siç vinte dikur në dukje Sun Tzu, mashtrimi dhe ngatërrimi i armikut është rruga më efektive drejt fitores, sesa duke luftuar hapur përballë tyre. / New Statesman – Bota.al
