hkruan: Muharrem ABAZAJ
Për të zbuluar prejardhjen e gjuhës shqipe janë hedhur shumë teza si: e prejardhur nga pellazgjishtja, e prejardhur nga ilirishtja, e prejardhur nga thrakishtja, por edhe një teze disi e çuditëshme: e prejardhur nga iliro – thrakishtja. Si mund të rrjedhë një gjuhë nga dy gjuhë të tjera? Duket vërtet absurde, por gjuhëtarët delnin tek ky mendim, pasi ata, edhe pse nuk njihnin asnjërën nga këto dy gjuhë, vinin re afrime të shumta midis tyre.
Sot, kur kemi dëshmi reale si për ilirishten, ashtu edhe për thrakishten, e kemi fare të qartë këtë afri midis ilirishtes dhe thrakishtes. Thrakët, ashtu si ilirët, maqedonasit, epirotët, helenët, frigët, etruskët, mesapët etj kanë qenë fise me prejardhje të përbashkët, atë pellazge, prandaj dhe gjuha e tyre ka qenë e njëjtë. Duke qenë se sot vetëm shqipja ruan trajtat e pellazgjishtes, ne arrijmë të lexojmë mbishkrimet e thrakëve dhe të kombeve të tjera.
.Deshifrimet e këtyre mbishkrimeve, në veçanti ato etruske që janë me shumicë dhe me tekste mjatë gjata, i kam publikuar në botime librash dhe shpesh herë në faqen time të fb. Shumë miq të mij në fb.i kanë vlerësuar, por vetëm një institucion që duhej të ishte shumë i interesuar, Akademia e Studimeve Albanologjike, vetëm ajo ka heshtur..
Unë do të vazhdoj të publikoj pa ndërprerje materiale të tilla, me qëllim që t’i bëj të njohura për të gjithë ata që kanë interesa për lashtësinë e gjuhës shqipe. Në se janë të bindur në vërtetësinë e tyre, nuk na prish punë fare në se e bën ose jo këtë konfirmim kjo Akademi. Ne do të themi me zë të lartë se gjuha jonë shqipe është aq e lashtë sa është pellazgjishtja, si gjuha e popullit më të lashtë që njeh historia.
Këtë herë po sjell një mbishkrim që është gjetur në Bullgari, në territorin e Thrakisë së lashtë. Ai daton i shek V p.e.s. Ju do të shihni këtu se si edhe thrakasit e lashtë kanë folur të njëjtën gjuhë me ilirët, gjuhën pellazgo – shqipe.
Mbishkrimi është bërë në një unazë ose byzylyk.
Përmbajtja e mbishkrimit.
Një grua e divorcuar nga burri e ka marrë për të rritur fëmijën e saj.ne familjen e prindërv.. Arsyet e divorcit me burrin nuk jepen, dhe as që mund të jepeshin, në një hapësirë aq të ngushtë ku është bërë ky mbishkrim.
Një ditë pranë shtëpisë së tyre afrohet babai ligjshëm i fëmijës. Ai duke shkuar tinëzisht, hyn në dhomën ku ishte fëmija.Atje grindet me nënën e fëmijës e cila nuk pranon t’ia japë. Ai ia rrëmben duke marrë me fëmijën edhe mallkimin e nënës së tij:
:.“ Hyji ( Zoti ) të vraftë ”
Kuptohet se në një mbishkrim kaq të shurtër, edhe fjalë të pellazgo – shqipes ka fare pak. Po i paraqesim ato më poshtë, por duke ju sjellë në kujtesë veçorit kryesore fjalëve të pellazgo – shqipes. Këto fjalë, jo vetëm janë njërrokëshe, por kanë trajta të ngurta, pasi nuk kanë patur elemente gjuhësore si: parashtesa, prapashtesa, mbaresa, nyje, të cilat i bëjnë fjalët të ndyshojnë trajtën sipas kuptimeve ose formave gjuhësore.
Fjalët e përdorura.
Po japim në fillim trajtën e pellazgo – shqipes dhe më pas evoluimin drei në trajtën e shqipes së sotme.
emra
am = am. nënë.
at = at, nabë
hi > hy > Hyji, Zoti.
dom > dhomë
an ai përemri vetor i vetës së tretë njëjës.. Është formuar nga përngjitja e foljes a ( asht ) me trajtës e lashtë të përemrit vetor ( a + i ) > ai.
folje
a > a > as > ast > asht.geg, është.standart
an > jan > janë..
er > erd > erdh > erdhi.
ra = ra, gegënisht,.ka shkuar.stand..
rat > raft, qëlloftë, e godittë.
sko > shkon.
ze = ze, standarti zë.
zi = zi, geg, zënë,stand.
Ndajfolje
let > lehtë.
nt > njëtë, menjëherë.
lidhëza
e = e,
Deshifrimi
Mbishkrimi është bërë me alfabetin e greqishtes së vjetër.
I POΛIΣTENEANE
!! PENEAT
III IΛETANSKOAPAXEADOM
IV EANTILEXYNTAM
V IHEPAT
Do të bëjmë transkriptimin ( zëvendësiin e shkonjave greke me ato të shqipes ) dhe më pas do të identifikojmë një për një fjalët e pellazgo – shqipe.
I ROL IST E A NE REN E AT
Duke qenë se shkrimi ruan karakteristikat e shkrimit pellazg, pa ndarje midisfjalëve, ne po i ndajmë ato nga njera – tjetra.
I ROL IST E AN E
1 ROL Rol Emër personi. Mundet emri i plotë të ketë qenë Roland.
2 IST ist > ishte.
3 E e = e.
4 AN an > han, ushqehet, jeton.
5 NE ne = ne
( Kur gjatë shkrimit ndodhen njera pas tjetrës dy shkronja të njëjta, shkruhet vetëm një herë,si tek rasti i bashktingëllores N )
Kuptimi : Roli ishte e hante ( jetonte ) tek ne.
II REN E AT
1 REN ren = shkon.gegënisht.
2 E e > je.
3 AT at = at, baba.
Kuptimi: Shkon i ati.
III I LET AN SKO A PA XE A DOM
1 I i > ai.
2 LET let > lehtë
3 AN an > anës.
4 SKO sko > shkon.
5 A PA a pa > asht me pa.
6 XE xe > ze, kap.
7 A DOM a dom > në dhomë
Kuptimi: “ Ai lehtë anës shkon, asht me pa, ( e sheh) e ze në dhomë
IV E A N TI LE XI NT AM
1 E e = e.
2 A a > asht.
3 N n > nuk.
4 TI ti > t’i.
5 LE le = le.
6 XI xi > zihet.
7 NT nt > nëtë.
8 AM am > amën, nënën.
Kuptimi: “ Dhe nuk asht duke e lenë, zihet me të amën.”
V I HE PAT’
1 I I > HYJI.
2 HE he = he.
3 RAT rat > raft.
Kuptimi : “ Hyji ( Zoti) he raft, vraft
