Amerikanët po ndërtojnë aeroplanin supersonik: Prishtinë-New York për më pak se dy orë

Tani për tani, nuk mund të paramendohet, por nëse i besojmë planifikuesit me bazë në Florida, Aerion, deri në fund të dekadës ne do të jemi në gjendje të fluturojmë midis Los Angelos dhe Tokios në tre orë.

Aerion AS3 është një aeroplan komercial Mach 4+, prodhuesit e të cilit thonë se do të jenë në gjendje të mbajnë 50 pasagjerë në një distancë prej mbi 11 mijë kilometrash, raporton CNN.

“Vizioni ynë është të ndërtojmë një të ardhme ku njerëzimi të mund të udhëtojë midis dy pikave në planetin tonë brenda tre orësh. Fluturimi supersonik është pika e fillimit, por ajo është vetëm – fillimi”, tha kryetari, presidenti dhe CEO i Aerion, Tom Vice, i cili më tutje shtoi se, “Ne duhet të kalojmë kufijtë e asaj që është e mundur”.

Në fillim të këtij viti, Aerion zgjeroi partneritetin e saj të vazhdueshëm me Qendrën Kërkimore të NASA-s Langley, me një fokus specifik në fluturimet tregtare në diapazonin Mach 3-5.

Për ta thënë këtë në termat e sotme, kjo është 2,300 deri 3,800 milje në orë, ose 3,700 deri 6,200 km/orë – ose deri shtatë herë më shpejt se një aeroplan i rregullt i udhëtarëve.

Nëse kjo do të ndodhë atëherë distancën prej Prishtinës deri në New York, e cila është rreth 7500 kilometra vijë ajrore do të mund të përshkruhet për më pak se dy orë.

Koncepti dhe puna e dizajnit aktualisht janë në proces, me më shumë detaje të vendosura për t’u zbuluar më vonë në vitin 2021.

AS3 është aeroplani i dytë që zbulohet në familjen e aeroplanëve të Aerion gjersa për të ka ardhmen ka planifikuar edhe aeroplanët supersonikë hibrid-elektrik.

AS2 – i cili premton të fluturojë distancën prej New Yorkut për në Londër në 4,5 orë – është oferta e Aerion për t’u bërë aeroplani i parë i pasagjerëve supersonik që hyn në shërbim tregtar në më shumë se 50 vjet.

Aeroplani i biznesit të pasagjerëve 8-12 do të udhëtojë me Mach 1.4 (më shumë se 1.000 mph), me prodhimin që fillon me anijen supersonike në vitin 2023. Fluturimi i parë i AS2 është planifikuar për vitin 2024 dhe kompania synon të hedh në treg aeroplanin në vitin 2026.

Aerion aktualisht po ndërton një seli të re masive globale në Florida, menjëherë pranë Aeroportit Ndërkombëtar të Orlando Melbourne, për të punuar në projektet e saj ambicioze.

Epokë e re supersonike

Aeroplani i fundit supersonik i udhëtarëve që përshkoi qiellin tonë ishte, natyrisht, Concorde, i cili u tërhoq nga shërbimi më shumë se 17 vjet më parë. Ndërsa ishte një mrekulli inxhinierike, ai kishte kosto të lartë në mjedis.

“Concorde ishte një makineri e shkëlqyer, një eksperiment fisnik, por emitoi gazra të shumta në mjedis, shumë zhurmë dhe ishte shumë i shtrenjtë për të operuar. Ajo që ne po përpiqemi të bëjmë është shumë e ndryshme”, tha Vice për CNN Travel në 2020.

Ambiciet e Aerion janë që aeroplanët e saj të veprojnë mirë në qiell, transmeton Telegrafi.

“Bota nuk mund të presë deri në vitin 2050 për t’u bërë asnjanëse e karbonit. Ne duhet ta bëjmë këtë sot,” tha Vice.

Partnerë në programin AS2 të Aerion përfshijnë GE, i cili po prodhon motorin supersonik Affinity dhe Spirit AeroSystems, i cili po bën trupin nën presion të AS2.

Në kabinën e aeroplanit, Honeywell po revolucionarizon kuvertën e fluturimit, duke përdorur ekspertizën në aeroplanët supersonikë ushtarakë për të hartuar procesorët, ekranet, sensorët dhe sistemet e kontrollit të fluturimit të misionit AS2.

“Ne duhej të projektonim një aeroplan që ishte tepër efikas me djegien më të ulët të mundshme të karburantit, kështu që kaluam 10 vjet duke menduar për aerodinamikën e përparuar dhe motorët me efikasitet të karburantit. Ne kemi projektuar posaçërisht rreth zhurmës dhe shkarkimeve”, thotë Vice.

Një nga gjërat që nuk do të ketë – që Concorde kishte – është djegia pas zjarrit, një sistem me të cilin karburanti spërkatet në shkarkimin e motorit dhe digjet për të rritur shtytjen gjatë ngritjes dhe përshpejtimit.

“Ne e përjashtuam atë sepse është shumë e zhurmshme dhe emeton shumë gazra në mjedis”, thotë Vice. “Gjëja e dytë për të cilën kemi menduar ishte burimi ynë i energjisë. Ne donim një aeroplan që nuk varej nga lëndët djegëse fosile dhe që mund të funksiononte me 100 për qind lëndë djegëse sintetike nga dita e parë”, tha ai.

Kompania është angazhuar gjithashtu për një program të konsiderueshëm ripyllëzimi për të siguruar kompensimin e karbonit për çdo klient në çdo fluturim.

“Lundrimi në ajër pa zhurmë”

Vice i tha CNN në vitin 2020 se AS2 është krijuar për të përmbushur Standardet e Zhurmës së Aeroplanit të Fazës 5, rregulloret më të rrepta të zhurmës së uljes dhe ngritjes.

“Ne mendojmë se e kemi zgjidhur atë problem,” thotë Vice. “Aeroplani ynë do të jetë aq i qetë sa aeroplanët e tjerë përreth aeroporteve”, shtoi ai.

Por mbase një nga tiparet më inovative të AS2 është “lundrimi pa shumë zhurmë” i cili lejon aeroplanin të fluturojë në mënyrë supersonike mbi tokë. Në vend të kësaj, zhurma kthehet sërish në atmosferë.

Aerion shpiku “lundrim në ajër pa zhurmë” sepse ky lloji alternativ i fluturimit supersonik është më i qetë sesa i Concordet, i cili prodhon akoma zhurmë në tokë, e ngjashme me gjëmimin e bubullimës së largët.

Vice është i etur për të provuar se teknologjia e re mund të funksionojë dhe “sapo rregullatorët të shohin se ne mund ta bëjmë atë me besueshmëri, ne do të kemi aeroplanin e parë në histori që mund të fluturojë supersonik mbi tokë dhe askush në tokë nuk do të dëgjojë bumin”.

Vice vlerëson se “lundrimi në ajër pa zhurmë”, i shoqëruar me operacione asnjanëse të karbonit, do të ofrojë përparësi tërheqëse të produktivitetit për klientët e ardhshëm të AS2.

Familja supersonike

“Ne analizuam sesi fluturojnë pronarët e bizneseve. Ne pamë një kompani nga New Yorku që fluturonte me aeroplan biznesi nëpër botë, dhe kur zëvendësonim një AS2 për ta dhe përsëritnim ato fluturime për çdo person që fluturonte në aeroplanin e tyre, AS2 i shpëtoi ata disa orë në vit”, tha Vice.

Aerion ka disa konkurrentë në fushat e aviacionit supersonik dhe hipersonik, por ai që aktualisht krijon më shumë zhurmë është “Boom”.

Në tetor të vitit 2020, fillestari me qendër në Denver bëri historinë duke lëshuar aeroplanin demonstrues XB1, aeroplani i parë supersonik i zhvilluar në mënyrë të pavarur.

E quajtur Baby Boom, trupi 71 metra i gjatë është një prototip i shkallës 1:3 të aeroplanit të ardhshëm supersonik komercial të Boom, i cili do të ketë një shpejtësi maksimale prej 2.2 Mach, duke e bërë atë të aftë të fluturojë nga Londra për në New York në vetëm tre orë dhe 30 minuta.
 Sh