โโฆ๐ฏ๐ฆฬ ๐ง๐ช๐ญ๐ญ๐ช๐ฎ๐ฆ๐ต ๐ฆ ๐ต๐บ๐ณ๐ฆ, ๐ซ๐ข๐ฏ๐ฆฬ ๐ฑ๐ข๐ณ๐ฆฬ ๐ด๐ช ๐ฑ๐ฆฬ๐ณ๐คฬง๐ถ๐ฆ๐ด ๐ต๐ฆฬ ๐ฏ๐ซ๐ฆฬ ๐ฌ๐ถ๐ญ๐ต๐ถ๐ณ๐ฆ ๐ต๐ฆฬ ๐ฉ๐ถ๐ข๐ซ. ๐๐ข๐ฏ๐ฆฬ ๐ข๐ฌ๐ถ๐ป๐ถ๐ข๐ณ ๐ด๐ช ๐ต๐ฉ๐บ๐ฆ๐ด ๐ต๐ฆฬ ๐ฌ๐ฐ๐ฅ๐ฆ๐ท๐ฆ ๐ฎ๐ฐ๐ณ๐ข๐ญ๐ฆ, ๐ข๐ฏ๐ฅ๐ข๐ซ ๐ต๐ฆฬ ๐ฑ๐ฆฬ๐ณ๐ฃ๐ถ๐ป๐ถ๐ณ, ๐ต๐ฆฬ ๐ถ๐ณ๐ณ๐ฆ๐ซ๐ต๐ถ๐ณ, ๐ต๐ฆฬ ๐ฅ๐บ๐ด๐ฉ๐ช๐ฎ๐ต ๐ฅ๐ฉ๐ฆ ๐ด๐ช โ๐ต๐ฆฬ ๐ฑ๐ข๐ฎ๐ฐ๐ณ๐ข๐ญ๐ด๐ฉ๐ฆฬ๐ฎโ, ๐ข๐ต๐ข ๐ซ๐ข๐ฏ๐ฆฬ ๐ข๐ฏ๐ข๐ต๐ฆ๐ฎ๐ถ๐ข๐ณ ๐ฏ๐ฆฬ ๐ต๐ฆฬ๐ณ๐ฆฬ๐ด๐ช๐ฏ๐ฆฬ ๐ฆ ๐ต๐บ๐ณ๐ฆ, ๐ด๐ช ๐ฏ๐ซ๐ฆฬ ๐ด๐ต๐ณ๐ถ๐ฌ๐ต๐ถ๐ณ๐ฆฬ ๐ฆ ๐ฑ๐ข๐ฅ๐ถ๐ณ๐ถ๐ฆ๐ด๐ฉ๐ฎ๐ฆ ๐ฆ ๐ฌ๐ฐ๐ฏ๐ต๐ฆ๐ฌ๐ด๐ต๐ช๐ต ๐ด๐ฉ๐ฐ๐ฒ๐ฆฬ๐ณ๐ฐ๐ณ ๐ต๐ฆฬ ๐ข๐ต๐ฆฬ๐ฉ๐ฆ๐ณ๐ด๐ฉ๐ฆฬ๐ฎ. ๐๐ฐ๐ณ, ๐ด๐ฉ๐ช๐ฒ๐ถ๐ข๐ณ ๐ฏ๐จ๐ข ๐ฑ๐ฆ๐ณ๐ด๐ฑ๐ฆ๐ฌ๐ต๐ช๐ท๐ข ๐ซ๐ฐ๐ฏ๐ฆฬ ๐ฆ ๐ด๐ฐ๐ต๐ฎ๐ฆ, ๐ฆ ๐ฃ๐ฐ๐ต๐ฆฬ๐ฌ๐ถ๐ฑ๐ต๐ช๐ฎ๐ฆ๐ท๐ฆ ๐ต๐ฆฬ ๐ณ๐ฆ๐ซ๐ข ๐ฅ๐ฉ๐ฆ ๐ด๐ฉ๐ช๐ฒ๐ถ๐ข๐ณ ๐ฏ๐จ๐ข ๐ฑ๐ณ๐ช๐ป๐ฎ๐ช ๐ช ๐ฌ๐ถ๐ญ๐ต๐ถ๐ณ๐ฆฬ๐ด ๐ด๐ฆฬ ๐ณ๐ฆ ๐ฑ๐ฐ๐ญ๐ช๐ต๐ช๐ฌ๐ฆ (๐ฌ๐ถ๐ญ๐ต๐ถ๐ณ๐ฆฬ ๐ฒ๐ฆฬ ๐ฏ๐ฆ ๐ด๐ช ๐ฑ๐ฐ๐ฑ๐ถ๐ญ๐ญ ๐ฌ๐ฆ๐ฎ๐ช ๐ฑ๐ฆฬ๐ณ๐ฒ๐ข๐ง๐ถ๐ข๐ณ ๐ฒ๐ฆฬ ๐ฏ๐จ๐ข ๐ท๐ช๐ต๐ฆ๐ต โ90-๐ต๐ข), ๐ข๐ต๐ข ๐ฏ๐ข ๐ด๐ฉ๐ฑ๐ฆฬ๐ณ๐ง๐ข๐ฒ๐ฆ๐ฏ ๐ฏ๐ฆฬ ๐ฏ๐ซ๐ฆฬ ๐ฑ๐ข๐ฎ๐ซ๐ฆ ๐ต๐ซ๐ฆ๐ต๐ฆฬ๐ณ. ๐๐ฐ๐ต ๐ฆ ๐ด๐ฉ๐ฐ๐ฉ๐ช๐ฎ ๐ด๐ฆ ๐ข๐ต๐ข ๐ฌ๐ข๐ฏ๐ฆฬ ๐ฒ๐ฆ๐ฏ๐ฆฬ ๐ด๐ต๐ณ๐ถ๐ฌ๐ต๐ถ๐ณ๐ข ๐ฑ๐ณ๐ฐ๐จ๐ณ๐ฆ๐ด๐ช๐ท๐ฆ ๐ฆ ๐ด๐ฉ๐ฐ๐ฒ๐ฆฬ๐ณ๐ช๐ด๐ฆฬ ๐ด๐ฐ๐ฏ๐ฆฬ ๐ฅ๐ฉ๐ฆ ๐ด๐ต๐ณ๐ถ๐ฌ๐ต๐ถ๐ณ๐ฆฬ ๐ข๐ฏ๐ต๐ช๐ค๐ช๐ฑ๐ถ๐ฆ๐ด๐ฆ ๐ฆ ๐ฃ๐ฐ๐ต๐ฆฬ๐ฌ๐ถ๐ฑ๐ต๐ช๐ฎ๐ฆ๐ท๐ฆ ๐ต๐ฐ๐ฏ๐ข ๐ต๐ฆฬ ๐ฎ๐ฆฬ๐ท๐ฐ๐ฏ๐ด๐ฉ๐ฎ๐ฆโฆ ๐๐ฆ๐ณ๐ช๐ต๐ข ๐ฆ ๐ฎ๐ข๐ฅ๐ฉ๐ฆ ๐ฆ ๐จ๐ซ๐ฆ๐ฏ๐ฆ๐ณ๐ข๐ต๐ฆฬ๐ด ๐ด๐ฆฬ ๐ฑ๐ข๐ณ๐ฆฬ ๐ต๐ฆฬ ๐ณ๐ฐ๐ค๐ฌ ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ฆฬ๐ด, ๐ฆฬ๐ด๐ฉ๐ต๐ฆฬ ๐ด๐ฆ ๐ข๐ซ๐ฐ ๐ฌ๐ข ๐ต๐ฉ๐บ๐ฆ๐ณ ๐ต๐ข๐ฃ๐ถ-๐ต ๐ฆ ๐ด๐ฉ๐ฐ๐ฒ๐ฆฬ๐ณ๐ช๐ด๐ฆฬ ๐ต๐ฐ๐ฏ๐ฆฬ ๐ฏ๐ฆฬ ๐ฏ๐ซ๐ฆฬ ๐ฌ๐ฐ๐ฏ๐ต๐ฆ๐ฌ๐ด๐ต ๐ฅ๐ฆ๐ญ๐ช๐ฌ๐ข๐ต ๐ฑ๐ฐ๐ญ๐ช๐ต๐ช๐ฌ. ๐๐ฆฬ๐ณ๐ฎ๐ฆ๐ด ๐ฌ๐ฆฬ๐ต๐ช๐ซ ๐ด๐ฆ๐จ๐ฎ๐ฆ๐ฏ๐ต๐ช ๐ฎ๐ฐ๐ฅ๐ฆ๐ด๐ต ๐ต๐ฆฬ ๐ท๐ฆ๐ฑ๐ณ๐ช๐ฎ๐ช๐ต, ๐ฏ๐ฆ ๐ด๐ช ๐ด๐ฉ๐ฐ๐ฒ๐ฆฬ๐ณ๐ช ๐ฌ๐ฆ๐ฎ๐ช ๐ต๐ณ๐ฆ๐จ๐ถ๐ข๐ณ ๐ท๐ช๐ต๐ข๐ญ๐ช๐ต๐ฆ๐ต๐ช๐ฏ ๐ฅ๐ฉ๐ฆ ๐ข๐ง๐ช๐ฏ๐ช๐ต๐ฆ๐ต๐ช๐ฏ ๐ฑ๐ฆฬ๐ณ ๐ต๐ฆฬ ๐ฑ๐ฆฬ๐ณ๐ฒ๐ข๐ง๐ถ๐ข๐ณ ๐ท๐ญ๐ฆ๐ณ๐ข๐ต ๐ฆ ๐ฃ๐ฐ๐ต๐ฆฬ๐ด ๐ฑ๐ฆ๐ณ๐ฆ๐ฏ๐ฅ๐ช๐ฎ๐ฐ๐ณ๐ฆ.โ
๐ฃ๐ฒฬ๐ฟ ๐ฐฬง๐ธ๐ฎ ๐ณ๐น๐ฎ๐๐ถ๐ป ๐ด๐ท๐ฒ๐ป๐ฒ๐ฟ๐ฎ๐๐ฎ ๐ฒ ๐ฅ๐ผ๐ฐ๐ธ-๐๐ ๐ธ๐ผ๐๐ผ๐๐ฎ๐ฟ ๐๐ฒฬ ๐๐ถ๐๐ฒ๐๐ฒ โ๐ฒ๐ฌ-๐๐ฎ
Ditรซ mรซ parรซ, nรซ njรซ forum (tรซ hapur ad hoc), tรซ facebook-ut, hasa nรซ njรซ diskutim qรซ zhvillohej nรซ mes njรซ rrethi tรซ miqรซve, lidhur njรซ temรซ tรซ pa trajtuar mรซ parรซ te ne, sรซ paku jo me seriozitetin dhe thellรซsinรซ e duhur. Fjala รซshtรซ pรซr paraqitjen e zhanrit tรซ muzikรซs rock nรซ Kosovรซ. Ajo qรซ mรซ bรซri pรซrshtypje nรซ kรซtรซ bisedรซ, รซshtรซ se nรซ tรซ nuk flitej pรซr rock-un me terma tรซ pรซrgjithshรซm, nuk flitej, me qรซllime pรซrmbledhรซse, pรซr fillet e rock-ut nรซ botรซ (tรซ viteve โ50 nรซ SHBA), por biseda kishte njรซ fokusim tรซ qartรซ: gjetjen e informatรซs se nรซ cilin qytet tรซ Kosovรซs รซshtรซ mbajtur ๐ธ๐ถ๐๐ฎ๐ฟ๐ถ๐ฎ๐ฑ๐ฎ ๐ฒ ๐ฝ๐ฎ๐ฟ๐ฒฬ e kรซsaj muzike. Ndonรซse nuk pรซrputheshin mendimet nรซ mes bashkรซbiseduesve, nรซ kรซtรซ diskutim tรซrthorazi doli nรซ dritรซ njรซ e vรซrtetรซ e rรซndรซsishme dhe sinjifikuese, se nรซ tรซrรซ Kosovรซn, nรซ Mitrovicรซ, nรซ Prishtinรซ, nรซ Prizren, nรซ Pejรซ, nรซ Gjakovรซ, nรซ Ferizaj, nรซ vitet 1966, โ67, โ68, janรซ paraqitur formacionet e para e tรซ rinjรซve tanรซ, qรซ kanรซ pรซrqafuar njรซ โmuzikรซ tรซ reโ, e cila prej disave รซshtรซ konsideruar njรซ muzikรซ avangarde e kohรซs, kurse prej tรซ tjerรซve, รซshtรซ kundรซrshtuar si njรซ zhanรซr qรซ po โhelmos rininรซ tonรซโ.
๐ ๐๐๐ถ๐ธ๐ฎ ๐๐ฏ๐ฎ๐๐ถ๐๐ฒฬ๐๐ฒ ๐ฒ ๐๐ถ๐๐ฒ๐๐ฒ โ๐ฒ๐ฌ-๐๐ฎ
Nรซse mbรซshtetemi nรซ inรงizimet e vjetra nga arkivi i Radio-Prishtinรซs, mund tรซ konkludohet se muzika e zbavitรซse kosovare (nรซ gjirin e sรซ cilรซs lind rock-muzika) nรซ vitet โ60-ta, ka qenรซ nรซn ndikimin e fortรซ tรซ muzikรซs jugosllave. Ajo ka qenรซ njรซ kopje besnike e muzikรซs sรซ popullarizuar tรซ kultivuar nรซ qendrat mรซ tรซ mรซdha jugosllave. Kjo รซshtรซ e kuptueshme jo vetรซm pรซr faktin se ne nominalisht i kemi takuar nรซnqiellit kulturor jugosllav, por edhe pรซr shkak se nรซ Prishtinรซn e atรซhershme kanรซ vepruar njรซ numรซr i muziktarรซve nga viset tjera (qรซ jeta i ka pรซrplasur nรซ โkrahinรซn e pazhvilluarโ), ndaj edhe kanรซ ndikuar nรซ pamjen pรซrfundimtare tรซ muzikรซs zbavitรซse tรซ Kosovรซs tรซ kohรซs. Gjithsesi, si model gjithmonรซ kanรซ shรซrbyer festivalet jugosllave me renome tรซ madhe tรซ kohรซs (โPranvera e Beograditโ, โZagrebfestโ, โFestivali i Opatisรซโ โVash shlager sezoneโ etj.), si dhe, pjesรซrisht, festivali italian i San Remos. Ky zhanรซr i muzikรซs, qรซ element tรซ rรซndรซsishรซm valorizuies e ka โmodernitetinโ, e duke e ditur se qendrat e mรซdha jugosllave mirรซ e kanรซ pรซrcjellur trended e muzikรซs europiene, pรซr muzikรซn tonรซ zbavitรซse ka qenรซ njรซ pรซrparรซsi, meqรซ ne, nรซ mรซnyrรซ indirekte, skena jonรซ ka qenรซ, megjithatรซ, e informuar me tendencat e muzikรซs sรซ asaj periudhe kohore.
๐๐ฆฬ ๐ท๐ข๐ป๐ฉ๐ฅ๐ฆฬ๐ฏ ๐ฆ ๐ฌ๐ฆฬ๐ด๐ข๐ซ ๐ณ๐ณ๐ซ๐ฆ๐ฅ๐ฉ๐ฆ, ๐ต๐ฆ ๐ฏ๐ฆ ๐ฆฬ๐ด๐ฉ๐ต๐ฆฬ ๐ง๐ฐ๐ณ๐ฎ๐ถ๐ข๐ณ ๐ง๐ฆ๐ด๐ต๐ช๐ท๐ข๐ญ๐ช ๐ช ๐ฑ๐ข๐ณ๐ฆฬ ๐ช ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ฆฬ๐ด ๐ป๐ฃ๐ข๐ท๐ช๐ต๐ฆฬ๐ด๐ฆ โ๐๐ฌ๐ฐ๐ณ๐ฅ๐ฆ๐ต ๐ฆ ๐๐ฐ๐ด๐ฐ๐ท๐ฆฬ๐ดโ. ๐๐ฅ๐ช๐ค๐ช๐ฐ๐ฏ๐ช ๐ช ๐ฑ๐ข๐ณ๐ฆฬ ๐ช ๐ต๐ฆฬ ๐ค๐ช๐ญ๐ช๐ต ๐ฆฬ๐ด๐ฉ๐ต๐ฆฬ ๐ฎ๐ฃ๐ข๐ซ๐ต๐ถ๐ณ ๐ฎ๐ฆฬ 1963 (๐ฏ๐ฆฬ ๐ก๐ท๐ฆ๐คฬง๐ข๐ฏ). ๐๐ซ๐ฐ ๐ฅ๐ข๐ต๐ฆฬ ๐ฎ๐ถ๐ฏ๐ฅ ๐ต๐ฆฬ ๐ฌ๐ฐ๐ฏ๐ด๐ช๐ฅ๐ฆ๐ณ๐ฐ๐ฉ๐ฆ๐ต ๐ด๐ช ๐ฏ๐ซ๐ฆฬ ๐ด๐ฉ๐ฆ๐ฏ๐ซ๐ฆฬ ๐ฆ ๐ฎ๐ช๐ณ๐ฆฬ ๐ด๐ฆ ๐ฌ๐ถ๐ญ๐ต๐ถ๐ณ๐ข ๐ซ๐ฐ๐ฏ๐ฆฬ ๐ง๐ฆ๐ด๐ต๐ช๐ท๐ข๐ญ๐ฆ๐ด๐ฌ๐ฆ ๐ฌ๐ข ๐ฒ๐ฆ๐ฏ๐ฆฬ ๐ฏ๐ฆฬ ๐ฉ๐ข๐ฑ ๐ฎ๐ฆ ๐ฃ๐ฐ๐ต๐ฆฬ๐ฏ. ๐๐ข ๐ป๐ฆฬ๐ฎ๐ฆฬ, ๐ง๐ฆ๐ด๐ต๐ช๐ท๐ข๐ญ๐ชโ๐๐ฌ๐ฐ๐ณ๐ฅ๐ฆ๐ต ๐ฆ ๐๐ฐ๐ด๐ฐ๐ท๐ฆฬ๐ดโ ๐ง๐ช๐ญ๐ญ๐ฐ๐ฏ ๐ณ๐ณ๐ฆ๐ต๐ฉ ๐ต๐ฆ๐ต๐ฆฬ ๐ท๐ช๐ต๐ฆ ๐ฑ๐ข๐ด ๐ง๐ฆ๐ด๐ต๐ช๐ท๐ข๐ญ๐ฆ๐ท๐ฆ ๐ฎ๐ฆ ๐ณ๐ฆ๐ฏ๐ฐ๐ฎ๐ฆ ๐ต๐ฆฬ ๐ท๐ฆ๐ฏ๐ฅ๐ช๐ต ๐ข๐ฑ๐ฐ (๐ท๐ฆ๐ต๐ฆฬ๐ฎ) ๐ต๐ณ๐ฆ๐ฎ๐ฃ๐ฆฬ๐ฅ๐ฉ๐ซ๐ฆ๐ต๐ฆฬ ๐ท๐ช๐ต๐ฆ ๐ฑ๐ข๐ด ๐ง๐ฆ๐ด๐ต๐ช๐ท๐ข๐ญ๐ช๐ต ๐ฑ๐ณ๐ฆ๐ด๐ต๐ช๐จ๐ซ๐ช๐ฐ๐ด ๐ต๐ฆฬ ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ฆฬ๐ด ๐ช๐ต๐ข๐ญ๐ช๐ข๐ฏ๐ฆ ๐ฏ๐ฆฬ ๐๐ข๐ฏ ๐๐ฆ๐ฎ๐ฐ.
๐ฅ๐ผ๐ฐ๐ธ-๐ธ๐๐น๐๐๐ฟ๐ฎ ๐๐ถ ๐ณ๐ฒ๐ป๐ผ๐บ๐ฒ๐ป ๐ฝ๐น๐ฎ๐ป๐ฒ๐๐ฎ๐ฟ/ ๐๐ฎ๐ฝ๐ท๐ฎ ๐ป๐ฑ๐ฎ๐ท ๐ฏ๐ผ๐๐ฒฬ๐ ๐ฝ๐ฒ๐ฟ๐ฒ๐ป๐ฑ๐ถ๐บ๐ผ๐ฟ๐ฒ ๐ฎ๐ป๐ด๐น๐ผ๐ณ๐ผ๐ป๐ฒ
Nรซ mesin e viteve โ60-ta, bota jonรซ e muzikรซs zbavitรซse fillon tรซ ndryshojรซ. Pรซr herรซ tรซ parรซ, influencat vijnรซ, pรซrpos kanaleve tรซ zakonshme, edhe nga njรซ โbotรซ e jashtmeโ โ nga bota ๐ฝ๐ฒ๐ฟ๐ฒ๐ป๐ฑ๐ถ๐บ๐ผ๐ฟ๐ฒ ๐ฎ๐ป๐ด๐น๐ผ๐ณ๐ผ๐ป๐ฒ madje, nรซ masรซ tรซ madhe ato vijnรซ nรซ mรซnyrรซ direkte. รshtรซ fjala pรซr paraqitjen e parรซ tรซ muzikรซs rock nรซ nรซnqiellin tonรซ. Kjo muzikรซ, e ardhur kryesisht nga Britania, siq dihet, ka qenรซ njรซ risi e kohรซs pรซr mjedisin tonรซ, andaj nรซ fillim ajo ka tingรซlluar si njรซ muzikรซ krejtรซsisht e re, dhe aq ka dalluar nga muzika e deri atรซhershme sa qรซ kjo si e till, รซshtรซ dukur (thuaj) se ka zbritur nga njรซ planet tjetรซr (!).Nรซ vijim tรซ viteve (duke fituar gjithnjรซ numรซr mรซ tรซ madh adhuruesish), fillon tรซ zรซ vend nรซ mozaikun e muzikรซs sonรซ tรซ popullarizuar.
Pra, tรซ ndikuar nga grupet britanike (tรซ โThe Beatlesโ, โThe Rolling Stonesโ, โThe Animalsโ etj.,) nรซ periudhรซn 1965-69, nรซ tรซ gjitha qytete e mรซdha tรซ Kosovรซs paraqiten, pรซr herรซ tรซ parรซ, rock-grupet e para. Ato pรซrqafojnรซ kรซtรซ rrymรซ tรซ re tรซ muzikรซs sรซ popullarizuar, duke pรซrsรซritur njรซ model tรซ standardizuar tรซ rock grupeve britanike, qรซ ka nรซnkuptuar njรซ formacion prej tri kitarave tรซ elektrifikuara (kitara solistike, kitara pรซrcjellรซse dhe bas kitara), tรซ baterisรซ dhe tรซ syntisajzerit.
(Ky verzion i rock-ut britanik, dallon nga vala e parรซ e muzikรซs rock โ muzikรซs tรซ viteve โ50-ta, qรซ lidhet mรซ tepรซr me nรซnqiellin amerikan, qoftรซ pรซrnga forma ashtu edhe pรซrnga shtrirja dhe fuqia e ndikimit nรซ tรซrรซ botรซn).
Influencimi, siรง do tรซ shihet mรซ vonรซ, nuk bรซhet vetรซm nรซ domenin muzikor, por edhe nรซ rrafshe tjera pรซrcjellรซse, me efekt mjaft tรซ fuqishรซm. Sรซ kรซndejmi, kjo rrymรซ muzikore, qรซ nรซ vendet perendimore fillon tรซ profilizohet si njรซ kulturรซ e re, fillon tรซ ushtrojรซ ndikim nรซ botรซn e tรซ rinjve tanรซ por edhe nรซ shoqรซrinรซ, tonรซ nรซ pรซrgjithรซsi.
Kjo muzikรซ, nรซ tรซrรซ botรซn, do tรซ unifikoj muzikologรซt, historianรซt e muzikรซs dhe sociologรซt e artit nรซ njรซ mendim tรซ pรซrbashkรซt se kjo gjini muzikore paraqet njรซ fenomen tรซ jashtรซzakonshรซm planetar, jo pรซr efektin qรซ ka nรซ rrafshin e ngusht muzikor, por pรซr ndikimin (ndoshta nรซ rradhรซ tรซ parรซ pรซr kรซtรซ shkak !) tรซ madh qรซ ka ushtruar nรซ rrjedhat shoqรซrore tรซ shekullit XX. Sรซ kรซndejmi rock muzika apo mรซ sakt tรซ themi rock-kultura, do tรซ jetรซ objekt i shqyrtimeve shumรซ tรซ thelluara nรซ shumรซ fusha, nรซ rradhรซ tรซ parรซ nรซ fushรซn sociologjike!
Shiquar nรซ kรซtรซ prizmรซ, edhe pรซr shkencรซtarรซt tanรซ (nรซ rradhรซ tรซ parรซ tรซ sociologรซve tรซ kulturรซs), rock-kultura si fenomen unik, nuk do tรซ duhej tรซ mbetet e neglizhuar, pรซr shkak tรซ ndikimit qรซ ka pasรซ nรซ mentalitetin e tรซrรซ njรซ gjenerate tรซ rinjve tanรซ, nรซ konceptin pรซr formรซn e re tรซ jetรซs. Sigurisht, do tรซ jetรซ njรซ sfidรซ e madhe qรซ tรซ analizohen rrethanat tรซ cilat kanรซ sjellรซ kรซto ndikime nรซ shoqรซrinรซ tonรซ, nรซ njรซ shoqรซri, qรซ i ka pasur mundรซsitรซ e limituara tรซ komunikimit, nรซ รงdo aspekt.
๐๐ป๐ณ๐น๐๐ฒ๐ป๐ฐ๐ฎ๐ ๐ฒ ๐ฝ๐ฎ๐ฟ๐ฎ ๐๐ฒฬ ๐ธ๐๐น๐๐๐ฟ๐ฒฬ๐ ๐ฝ๐ฒ๐ฟ๐ฒ๐ป๐ฑ๐ถ๐บ๐ผ๐ฟ๐ฒ ๐ฝ๐ฒฬ๐ฟ๐บ๐ฒ๐ ๐บ๐๐๐ถ๐ธ๐ฒฬ๐
Gjithsesi, nรซ zbardhjen e kรซtij fenomeni duhet patur parasysh rrethanat specifike tรซ shoqรซrisรซ tonรซ tรซ kohรซs dhe kontekstin nรซ tรซ cilin ajo ka qenรซ. Siรง dihet organizimi politik jugosllav, ka dalluar nga vendet tjera tรซ bllokut lindor, ndonรซse edhe ky ka qenรซ i ndรซrtuar sipas modelit tรซ njejtรซ ideologjik. Ai nuk ka nรซnkuptuar shkรซputjen totale me botรซn perendimore, kรซshtuqรซ kumunikimet me kรซtรซ botรซ, kanรซ ekzistuar nรซ njรซ masรซ tรซ konsiderueshme, nรซ tรซ gjitha fushat e jetรซs, nรซ veรงanti nรซ fushรซn e kulturรซs. Zhvillimet e mรซvonshรซm nรซ sferรซn e muzikรซs, si edhe nรซ sferรซn politike kanรซ treguar se nรซ kรซtรซ mes ka ekzistuar njรซ tendencรซ latente tรซ shkรซputjes nga rrethi nรซ tรซ cilรซn gjeografikisht ka qenรซ โi ngujuarโ, dhe ka qenรซ e dukshme ambicia pรซr tรซ pรซrqafuar njรซ botรซ โpรซrtejโ. Kjo do tรซ shpรซrfaqet, siq dihet, nรซ mรซnyrรซ markante nรซ vitet โ90-ta, nรซ pozicionimin politik tรซ ri tรซ Kosovรซs.
Influencat e para tek ne kanรซ arritur nรซ disa mรซnyra: a) pรซrmes pรซrcjelljes direkte tรซ radiostacioneve muzikore europiane, nรซ rradhรซ tรซ parรซ tรซ Radio-Luksemburgut, qรซ nรซ atรซ kohรซ ishte njรซ radiostacion kult pรซr kรซtรซ muzikรซ b) pรซrmes diskografisรซ, e cila ka arritur tรซ depรซrtoj kรซtu nรซ mesin tonรซ, pรซrkundรซr vรซshtirรซsive praktike qรซ kanรซ ekzistuar c) pรซrmes televizionit, qรซ si medium i ri nรซ atรซ kohรซ fillon tรซ bรซj hapat e para nรซ pรซrditshmรซrinรซ tone dhe sรซ fundi d) pรซrmes kontakteve direkte tรซ njerรซzve tanรซ me qendrat e mรซdha kulturore, nรซ mes tjerash edhe pรซrmes udhรซtimeve, qรซ te ne kanรซ qenรซ tรซ lejueshme (pรซr dallim nga vendet tjera tรซ bllokut lindor, ku kjo e drejtรซ ka qenรซ e mohuar). Tรซ gjitha kรซto format e cekura, kanรซ qenรซ avantazh i kontekstit politik nรซ tรซ cilin ka jetuar Kosova, pรซr dallim nga vendet tjera tรซ lindjes dhe nga Shqipรซria.
Informacione tรซ sigurta dhe precize se si janรซ dukur kรซto aktivitete e para tรซ kรซtyre rock grupeve, tรซ dokumentuara nรซ รงfarรซdo mรซnyre (me foto, me shkrime, me audio dhe video shembuj), tรซ thuash se ska fare ose ka nรซ numรซr aq tรซ kufizuara, kryesisht si pjesรซ e arkivave private, sa me vรซshtirรซsi mund tรซ japin njรซ fotografi reale se รงka ka ndodhur nรซ atรซ periudhรซ nรซ fushรซn e muzikรซs sรซ popullarizuar kรซtu te ne. Tek e fundit, paraqitjet e tyre tรซ para kanรซ qenรซ nรซ forma shumรซ tรซ thjeshta. Kanรซ bรซrรซ muzikรซ nรซ โballotโ e ditรซve tรซ vikendit (njรซ formรซ e popullarizuar e dรซfrimit tรซ tรซ rinjve tรซ asaj kohe), dhe pjesmarrja nรซ kitariada, apo prezentime ad hoc nรซ koncerte tรซ rralla.
Kujtimet qรซ mund tโi rรซfejnรซ individรซt tรซ asaj gjenerate, tรซ cilรซt i kanรซ pรซrjetuar kรซto aktivitete nga afรซr, janรซ tรซ rรซndรซsishme, meqรซ pรซrmes kรซtyre rrefimeve mund tรซ bรซhet njรซ โrikonstruiminโ i llojit tรซ vet. Posaqรซrisht qรซ ne kemi ende protagonistรซ dhe akterรซ direkt tรซ kรซsaj muzike qรซ mund tรซ flasin pรซr te. Ndonรซse na ndanรซ njรซ distancรซ kohore relativisht e madhe kohore (mbi pesรซdhjetรซvjecare), pรซrvoja e tyre dhe rรซfimi i tyre รซshtรซ i vlefshรซm.
Arsyet, pse nuk ka fakte tรซ drejtรซpรซrdrejta tรซ kohรซs, janรซ tรซ shumta. Xhirimet kanรซ munguar meqรซ nรซ atรซ kohรซ ato kanรซ qenรซ njรซ raritet. Ato kanรซ mundur tโi realizojnรซ qendrat si Beogradi, Zagrebi, Lubjana, por jo (aq lehtรซsisht) Prishtina. Ne ende nuk kemi njรซ analizรซ e ndikimeve qรซ ka mundur tรซ ketรซ kjo muzikรซ nรซ aspektin kulturologjik, sociologjik, madje edhe nรซ atรซ politik. Qรซ moti, rock-muzika nรซ botรซ, vรซshtrohet dhe analizohet nga aspekti multidimensional. Kjo bรซhet meqรซ kjo gjini muzikore รซshtรซ nxitรซse e shumรซ proceseve shoqรซrore fundamentale nรซ pjesรซn e dytรซ tรซ shekullit XX.
๐๐ณ๐ฒ๐ธ๐๐ถ ๐ฟ๐ฒ๐ณ๐ผ๐ฟ๐บ๐๐ฒ๐ ๐ถ ๐ฟ๐ผ๐ฐ๐ธ-๐บ๐๐๐ถ๐ธ๐ฒฬ๐ ๐ป๐ฒฬ ๐ฏ๐ผ๐๐ฒฬ
Siรง dihet, nรซ botรซn perendimore, rock muzika konsiderohet si njรซ katalizatore e shumรซ procesve politike. Kรซshtu, pรซrmes saj รซshtรซ kundรซrshtuar fuqishรซm lufta e Vijetnamit, รซshtรซ kundรซrshtuar segregacioni racial; rock kultura ka arritur tรซ ndikoj nรซ njรซ balans mรซ tรซ drejt nรซ mes shtresave shoqรซrore, sidomos ka arritur ta fuqizoj shtresรซn e mesme etj. Kรซto procese janรซ zhvilluar me moton e thyerjeve tรซ tabu-ve; รซshtรซ parapรซlqyer liria e gruas, liria seksuale, liria e shprehjes dhe liria krijuese. Praktikisht rock-kultura ka ndikuar nรซ mรซnyrรซn e jetesรซs dhe ky ndikim รซshtรซ aq i madh, sa qรซ ka pasur ndikim nรซ ndรซrtimin e njรซ stili tรซ ri tรซ jetรซs.
๐๐ฆฬ ๐ณ๐ณ๐ข๐ง๐ด๐ฉ๐ช๐ฏ ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ฐ๐ณ, ๐ณ๐ฐ๐ค๐ฌ-๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ข ๐ฌ๐ข ๐ฑ๐ข๐ด๐ถ๐ณ ๐ฏ๐ซ๐ฆฬ ๐ฏ๐ฅ๐ช๐ฌ๐ช๐ฎ ๐ฅ๐ฉ๐ฆ ๐ฆ๐ง๐ฆ๐ฌ๐ต ๐ต๐ฆฬ ๐ฎ๐ข๐ฅ๐ฉ ๐ณ๐ฆ๐ง๐ฐ๐ณ๐ฎ๐ถ๐ฆ๐ด. ๐๐ช๐ด๐ข ๐ต๐ฆ๐ฐ๐ณ๐ฆ๐ต๐ช๐ค๐ช๐ฆ๐ฏ๐ต๐ฆฬ ๐ฆ ๐ฌ๐ณ๐ข๐ฉ๐ข๐ด๐ฐ๐ซ๐ฏ๐ฆฬ ๐ฎ๐ฆ ๐ณ๐ฆ๐ง๐ฐ๐ณ๐ฎ๐ข๐ต ๐ฆ ๐ฎ๐ฆฬ๐ฅ๐ฉ๐ข ๐ต๐ฆฬ ๐ป๐ฉ๐ท๐ช๐ญ๐ญ๐ถ๐ข๐ณ๐ข ๐ฏ๐ฆฬ ๐จ๐ซ๐ช๐ฏ๐ช๐ฏ ๐ฆ ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ฆฬ๐ฏ ๐ฌ๐ญ๐ข๐ด๐ช๐ฌ๐ฆ (๐ณ๐ฆ๐ง๐ฐ๐ณ๐ฎ๐ข ๐ฆ ๐๐ข๐จ๐ฏ๐ฆ๐ณ๐ช๐ต ๐ฏ๐จ๐ข ๐ด๐ฉ๐ฆ๐ฌ๐ถ๐ญ๐ญ๐ช ๐๐๐, ๐ณ๐ฆ๐ง๐ฐ๐ณ๐ฎ๐ข ๐ฆ ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ฆฬ๐ด ๐ฅ๐ฐ๐ฅ๐ฆ๐ฌ๐ข๐ง๐ฐ๐ฏ๐ช๐ฌ๐ฆ ๐ต๐ฆฬ ๐๐ฉ๐ฐ๐ฆ๐ฏ๐ฃ๐ฆ๐ณ๐จ๐ถ๐ต ๐ฏ๐ฆฬ ๐ง๐ช๐ญ๐ญ๐ช๐ฎ ๐ต๐ฆฬ ๐ด๐ฉ๐ฆ๐ฌ๐ถ๐ญ๐ญ๐ช๐ต ๐๐ ๐ฆ๐ต๐ซ.).
๐๐ข ๐ด๐ฉ๐ถ๐ฎ๐ฆฬ ๐ด๐ฉ๐ฆ๐ฎ๐ฃ๐ถ๐ซ ๐ฒ๐ฆฬ ๐ฅ๐ฆฬ๐ด๐ฉ๐ฎ๐ฐ๐ซ๐ฏ๐ฆฬ ๐ด๐ฆ ๐ฌ๐ฐ๐ฎ๐ฑ๐ฐ๐ป๐ช๐ต๐ฐ๐ณ๐ฆฬ๐ต ๐ฎ๐ฆ ๐ณ๐ฆ๐ฏ๐ฐ๐ฎ๐ฆ ๐ต๐ฆฬ ๐ด๐ฉ๐ฆ๐ฌ๐ถ๐ญ๐ญ๐ช๐ต ๐๐, ๐ฏ๐ถ๐ฌ ๐ซ๐ข๐ฏ๐ฆฬ ๐ช๐ฏ๐ฅ๐ช๐ง๐ฆ๐ณ๐ฆ๐ฏ๐ต ๐ฏ๐ฅ๐ข๐ซ ๐ฌ๐ฆฬ๐ด๐ข๐ซ ๐ณ๐ฆ๐ง๐ฐ๐ณ๐ฎ๐ฆ, ๐ข๐ฏ๐ฅ๐ข๐ซ ๐ฏ๐ฆฬ ๐ฌ๐ณ๐ช๐ซ๐ช๐ฎ๐ต๐ข๐ณ๐ช๐ฏ๐ฆฬ ๐ฆ ๐ต๐บ๐ณ๐ฆ ๐ข๐ต๐ข ๐ช ๐ฒ๐ข๐ด๐ฆ๐ฏ, ๐ฏ๐ฆฬ ๐ฎ๐ฆฬ๐ฏ๐บ๐ณ๐ข ๐ต๐ฆฬ ๐ฏ๐ฅ๐บ๐ด๐ฉ๐ฎ๐ฆ, ๐ฌ๐ฆฬ๐ด๐ข๐ซ ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ฆ. ๐๐ด๐ฉ., ๐๐ถ๐ค๐ช๐ข๐ฏ๐ฐ ๐๐ฆ๐ณ๐ช๐ฐ ๐ฏ๐ฆฬ ๐ฌ๐ฆฬ๐ต๐ฐ ๐ท๐ช๐ต๐ฆ ๐ด๐ฉ๐ฌ๐ณ๐ถ๐ข๐ฏ โ๐๐ฆ๐ข๐ต๐ญ๐ฆ๐ด ๐๐ฐ๐ฏ๐จ๐ดโ, ๐๐บ๐ฐฬ๐ณ๐จ๐บ ๐๐ช๐จ๐ฆ๐ต๐ช ๐ด๐ฉ๐ฌ๐ณ๐ถ๐ข๐ฏ โ๐๐ถ๐ฏ๐จ๐ข๐ณ๐ช๐ข๐ฏ ๐๐ฐ๐ค๐ฌโ. ๐๐ข๐ฅ๐ซ๐ฆ, ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ข ๐ฎ๐ช๐ฏ๐ช๐ฎ๐ข๐ญ๐ช๐ด๐ต๐ฆ (๐ฆ ๐ณ๐ฆ๐ฑ๐ฆ๐ต๐ช๐ต๐ช๐ท๐ฆ), ๐ด๐ช๐ฒ ๐ด๐ฉ๐ฑ๐ณ๐ฆ๐ฉ๐ฆ๐ต ๐ฏ๐ซ๐ฆฬ ๐ฑ๐ณ๐ฆ๐ซ ๐ต๐ฉ๐ฆ๐ฎ๐ฆ๐ญ๐ถ๐ฆ๐ด๐ท๐ฆ ๐ต๐ฆฬ ๐ฌ๐ฆฬ๐ด๐ข๐ซ ๐ณ๐ณ๐บ๐ฎ๐ฆ ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ฐ๐ณ๐ฆ, ๐ฌ๐ฐ๐ฎ๐ฑ๐ฐ๐ป๐ช๐ต๐ฐ๐ณ๐ช ๐ฑ๐ฐ๐ด๐ต๐ฎ๐ฐ๐ฅ๐ฆ๐ณ๐ฏ๐ช๐ด๐ต, ๐๐ฉ๐ฆ๐ณ๐ณ๐บ ๐๐ช๐ญ๐ฆ๐บ โ๐ฏ๐ฆฬ ๐ง๐ช๐ญ๐ญ๐ช๐ฎ๐ช๐ฏ ๐ด๐ข๐ซ, ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ข ๐ณ๐ฆ๐ฑ๐ฆ๐ต๐ช๐ต๐ช๐ท๐ฆ ๐ฆฬ๐ด๐ฉ๐ต๐ฆฬ ๐ฒ๐ถ๐ข๐ซ๐ต๐ถ๐ณ ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ฆฬ ๐ฑ๐ด๐ช๐ฌ๐ฐ๐ฅ๐ฆ๐ญ๐ช๐ฌ๐ฆโ, ๐ฅ๐ถ๐ฌ๐ฆ ๐ฆ ๐ฌ๐ฐ๐ฏ๐ง๐ช๐ณ๐ฎ๐ถ๐ข๐ณ ๐ฌ๐ฆฬ๐ด๐ฉ๐ต๐ถ ๐ญ๐ช๐ฅ๐ฉ๐ซ๐ฆ๐ฏ ๐ฆ ๐ด๐ข๐ซ ๐ฎ๐ฆ ๐ต๐ฆ๐ฏ๐ฅ๐ฆ๐ฏ๐ค๐ข๐ต ๐ฒ๐ฆฬ ๐ซ๐ข๐ฏ๐ฆฬ ๐ด๐ฉ๐ง๐ข๐ฒ๐ถ๐ณ ๐ฆ๐ฅ๐ฉ๐ฆ ๐ฏ๐ฆฬ ๐ณ๐ฐ๐ค๐ฌ ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ฆฬ๐ฏ (โ๐ฑ๐ด๐บ๐ค๐ฉ๐ฆ๐ฅ๐ฆ๐ญ๐ช๐ค ๐ณ๐ฐ๐ค๐ฌโ). ๐๐ฆ๐ฏ๐ฐ๐ฎ๐ฆ๐ฏ๐ช ๐ช ๐ณ๐ฐ๐ค๐ฌ- ๐ฌ๐ถ๐ญ๐ต๐ถ๐ณ๐ฆฬ๐ด ๐ฌ๐ข ๐ฒ๐ฆ๐ฏ๐ฆฬ ๐ข๐ฒ ๐ช ๐ฎ๐ข๐ฅ๐ฉ ๐ฏ๐ฆฬ ๐ด๐ฉ๐ฆ๐ฌ๐ถ๐ญ๐ญ๐ช๐ฏ ๐๐, ๐ด๐ข ๐ฒ๐ฆฬ ๐ฌ๐ซ๐ฐ ๐ฅ๐ฐ ๐ต๐ข ๐ด๐ฉ๐ต๐บ๐ซ ๐๐ช๐ฆ๐ณ๐ณ๐ฆ ๐๐ฐ๐ถ๐ญ๐ฆ๐ป-๐ช๐ฏ (๐ฏ๐ซ๐ฆฬ ๐ฑ๐ณ๐ฆ๐ซ ๐ฆ๐ฎ๐ณ๐ข๐ท๐ฆ ๐ฎ๐ฆฬ ๐ฅ๐ฐ๐ฎ๐ฆ๐ต๐ฉ๐ฆฬ๐ฏ๐ฆฬ๐ด ๐ต๐ฆฬ ๐ด๐ฉ๐ฆ๐ฌ๐ถ๐ญ๐ญ๐ช๐ต ๐๐), ๐ต๐ฆฬ ๐ฃ๐ข๐ด๐ฉ๐ฌ๐ฆฬ๐ฑ๐ถ๐ฏ๐ฐ๐ซ ๐ฎ๐ฆ ๐๐ณ๐ข๐ฏ๐ฌ ๐ก๐ข๐ฑ๐ฑ๐ข, ๐ฒ๐ฆฬ ๐ณ๐ฆ๐ป๐ถ๐ญ๐ต๐ฐ๐ฏ ๐ฎ๐ฆ ๐ข๐ญ๐ฃ๐ถ๐ฎ๐ช๐ฏ ๐ฆ ๐ฑ๐ฆฬ๐ณ๐ฃ๐ข๐ด๐ฉ๐ฌ๐ฆฬ๐ต โ๐๐ฉ๐ฆ ๐๐ฆ๐ณ๐ง๐ฆ๐ค๐ต ๐๐ต๐ณ๐ข๐ฏ๐จ๐ฆ๐ณโ ๐ช ๐ท๐ช๐ต๐ฆ๐ท๐ฆ โ80-๐ต๐ข. ๐๐ข๐ต๐บ๐ณ๐ช๐ด๐ฉ๐ต ๐ฌ๐ข ๐ฆ๐ฅ๐ฉ๐ฆ ๐ด๐ฉ๐ฆ๐ฎ๐ฃ๐ถ๐ซ ๐ต๐ฆฬ ๐ต๐ซ๐ฆ๐ณ๐ฆฬ ๐ฎ๐ข๐ณ๐ฌ๐ข๐ฏ๐ต ๐ต๐ฆฬ ๐ด๐ช๐ฏ๐ฌ๐ณ๐ฆ๐ต๐ช๐ป๐ช๐ฎ๐ช ๐ต๐ฆฬ ๐ฌ๐ฆฬ๐ต๐บ๐ณ๐ฆ ๐ฅ๐บ ๐ง๐ถ๐ด๐ฉ๐ข๐ท๐ฆ ๐ฎ๐ถ๐ป๐ช๐ฌ๐ฐ๐ณ๐ฆ, ๐ฑ๐ฆฬ๐ณ๐ฌ๐ถ๐ฏ๐ฅ๐ฆฬ๐ณ ๐ง๐ข๐ฌ๐ต๐ช๐ต ๐ด๐ฆ ๐ข๐ต๐ฐ ๐ฌ๐ฐ๐ฏ๐ด๐ช๐ฅ๐ฆ๐ณ๐ฐ๐ฉ๐ฆ๐ฏ ๐ข๐ฒ ๐ต๐ฆฬ ๐ฏ๐ฅ๐ณ๐บ๐ด๐ฉ๐ฎ๐ฆ.
๐ฃ๐๐ฒ ๐ฑ๐๐ต๐ฒ๐ ๐ป๐ฑ๐ฟ๐ถ๐ฐฬง๐๐ฎ๐ฟ ๐ธ๐ท๐ผ ๐ฝ๐ฒ๐ฟ๐ถ๐๐ฑ๐ต๐ฒฬ (๐ก๐ฑ๐ถ๐ธ๐ถ๐บ๐ฒ๐ ๐ธ๐๐น๐๐๐ฟ๐ผ๐น๐ผ๐ด๐ท๐ถ๐ธ๐ฒ ๐๐ฒ๐ธ ๐ป๐ฒ )
Ndriรงimi i kรซsaj periudhe mendoj se รซshtรซ i rรซndรซsishรซm edhe pรซr shoqรซrinรซ kosovare. Arsyet janรซ tรซ shumta, por unรซ do tรซ theksoja vetรซm njรซ: pรซr herรซ tรซ parรซ tek ne lind njรซ ๐ณ๐ฟ๐๐บ๐ฒฬ ๐ฝ๐ฟ๐ผ๐ฝ๐ฒ๐ฟ๐ฒ๐ป๐ฑ๐ถ๐บ๐ผ๐ฟ๐ฒ. Njรซ frymรซ qรซ pรซrqafon vlerat perendimore dhe e cila nรซnkupton braktisjen e mentalitetit tradicional ndaj familjes, ndaj edukimit, ndaj moralit dhe aspekteve tjera konzervative tรซ shoqรซrisรซ sonรซ. Kjo tendencรซ, (ndonรซse jo nรซ formรซ tรซ programit tรซ proklamuar), nรซ thelb, provon vendosjen e njรซ standard tรซ ri shoqรซror qรซ mbรซshtetet nรซ ๐น๐ถ๐ฟ๐ถ๐ป๐ฒฬ ๐ฒ ๐๐ต๐ฝ๐ฟ๐ฒ๐ต๐ท๐ฒ๐.
Edhe nรซ qytetet tona vรซrehen shenjat e njรซ kulture tรซ re, kรซshtu, nรซ ato vite, janรซ shfaqur tek tรซ rinjtรซ mรซnyra e re e veshjes, mรซnyra e re e tรซ menduarit, mรซnyra e re e zbavitjes, e kuptimit tรซ moralit etj. Pastaj, รงka รซshtรซ, gjithashtu mjaft sinjifikative, pรซr herรซ tรซ parรซ zhanri i muzikรซs zbavitรซse zรซ vend nรซ pรซrditshmรซrinรซ e tรซ rinjeve tanรซ. Kjo muzikรซ รซshtรซ prezente shumรซ mรซ tepรซr edhe nรซ radio e television.
Pรซr gjeneratat qรซ e kanรซ pรซrjetuar nga afรซr kรซtรซ periudhรซ, tรซ paraqitjes sรซ parรซ kรซsaj muzike, do tรซ kujtohen se ajo, nรซ fillim, megjithatรซ, nuk รซshtรซ pรซlqyer dhe nuk รซshtรซ mirรซpritur. Pรซr mรซ tepรซr, ka pasur tendenca qรซ kjo kulturรซ e re โe influencuar nga qarqe tรซ dyshimta nga jashtรซโ tรซ anatemohet plotรซsisht.
- ๐๐ป๐ฎ๐๐ฒ๐บ๐ถ๐บ๐ถ ๐ถ ๐ฝ๐ฎ๐ฟ๐ฒฬ ka ardhur nga strukturat mรซ konzervative tรซ sistemit, pรซr tรซ cilat, kjo kulturรซ ka qenรซ nรซ kundรซrshtim me โparimet themelore tรซ ndรซrtimit socialistโ tรซ shoqรซrisรซ. Tรซ pรซrkujtoj se nรซ atรซ kohรซ ka mundur tรซ ndodh qรซ njรซ i ri, nรซse ka pasur njรซ veshje pak mรซ tรซ lirรซ, mรซ ekstravagante (apo veshje โvullgareโ, siq รซshtรซ thรซnรซ), ai ka mundur edhe tรซ qortohet nga polici nรซ rrugรซ; nรซse njรซ djalosh ka pasur floktรซ e gjata (qรซ ka qenรซ njรซ prej shenjave dalluese tรซ kรซsaj kulture), ai ka mundur tรซ shoqรซrohet nรซ stacion policor qรซ tรซ jep spjegime dhe pรซrgjegjรซsi pรซr โprishje tรซ rendit publikโ!
- ๐๐ป๐ฎ๐๐ฒ๐บ๐ถ๐บ๐ถ ๐ถ ๐ฑ๐๐๐ฒฬ ka mundur tรซ shfaqet nรซ rrethin e ngushtรซ shoqรซror (gjithmonรซ mbrenda shoqรซrisรซ shqiptare), madje edhe nรซ rrethin familjar. Pra, mentaliteti i njรซ pjese tรซ shoqรซrisรซ tonรซ ka qenรซ aq konzervative dhe aq dyshuese pรซr รงfarรซdo ndryshimi, sa qรซ njรซ kulturรซ tรซ till (nรซ dukje mรซ moderne) ta proklamon si โantishqiptareโ dhe si kulturรซ qรซ bie ndesh me traditรซn kombรซtare (!) dhe sidomos me traditรซn fetare etj.
๐๐ป๐ฎ๐๐ฒ๐บ๐ถ๐บ๐ถ ๐ถ ๐๐ฟ๐ฒ๐๐ฒฬ รซshtรซ shfaqur nรซ gjirin e shoqรซrisรซ jugosllave, tรซ njรซ mentaliteti konzervativ-shovenist, qรซ kanรซ pasur disa รงarqe jugosllave ndaj kosovarรซve (shqiptarรซve), duke e trajtuar si popull tรซ paaftรซ qรซ tรซ kyqet nรซ rrjedhat moderne tรซ jetรซs publike.
Pra, kรซto grupe muzikore, nรซ fillimet e tyre, janรซ parรซ si pรซrรงues tรซ njรซ kulture tรซ huaj. Janรซ akuzuar si thyes tรซ kodeve morale, andaj tรซ pรซrbuzur, tรซ urrejtur, tรซ dyshimte dhe tรซ pamoralshรซm ata janรซ anatemuar nรซ tรซrรซsinรซ e tyre, si njรซ strukturรซ e padurueshme e kontekstit shoqรซror tรซ atรซhershรซm. Por, shiquar nga perspektiva jonรซ e sotme, e botรซkuptimeve tรซ reja dhe shiquar nga prizmi i kulturรซs sรซ re politike (kulturรซ qรซ ne si popull kemi pรซrqafuar qรซ nga vitet โ90-ta), ata na shpรซrfaqen nรซ njรซ pamje tjetรซr. Sot e shohim se ata kanรซ qenรซ struktura progresive e shoqรซrisรซ sonรซ dhe strukturรซ anticipuese e botรซkuptimeve tona tรซ mรซvonshme.
๐ฅ๐ฟ๐ท๐ฒ๐ฑ๐ต๐ฎ๐ ๐ฒ ๐บ๐ฒฬ๐๐ผ๐ป๐๐ต๐บ๐ฒโฆ
Disa vite mรซ vonรซ, nรซ fillim tรซ viteve โ70-ta, fillon njรซ fazรซ e re e kรซsaj muzike tek ne. Muzika qรซ tash prodhonin rock-grupet ka njรซ orientim tjetรซr. Muzika e tyre fillon tรซ โkosovarizohetโ, nรซ kuptimin mรซ tรซ mirรซ tรซ fjalรซs. Derisa rock grupet e viteve โ60-ta, tรซ frymรซzuar nga idolรซt e grupeve britanike, ata i kรซndonin dhe i kopjonin besnuikรซrisht kรซngรซt e tyre, madje nรซ gjuhรซn origjinale (angleze), tash grupet e reja fillojnรซ tรซ interpretojnรซ muzikรซn origjinale tรซ cilรซn vet e kompozojnรซ dhe tรซ cilรซn e kรซndojnรซ nรซ gjuhรซn shqipe. Pos kรซsaj, ata arrinin qรซ nรซ pรซrmbajtjen tekstuale tรซ kรซngรซve tรซ tyre tโi pรซrshtatin mentalitetit tรซ njeriut tone, duke trajtuara tema โvendoreโ. Pra, rrjedhimisht kรซsaj, tash ata bรซhen โtรซ kuptueshรซmโ, dhe mรซ tรซ pranueshรซm pรซr publikun e gjรซrรซ. Rock-grupet, nรซ mesin e viteve โ70-ta pรซrfshihen nรซ programin edhe tรซ festivalit e vetรซm tรซ asaj kohe nรซ Kosovรซ, nรซ โAkordet e Kosovรซsโ (natyrisht me kรซngรซ tรซ muzikรซs sรซ lehtรซ-zbavitรซse), qรซ do tรซ thot se ata โlegjitimohjnรซโ, prezencรซn e tyre nรซ muzikรซn tonรซ. รshtรซ gjithashtu e rรซndรซsishme se, nรซ kรซtรซ periudhรซ, ata kanรซ fatin qรซ krijimtarinรซ e tyre tโa regjistrojnรซ nรซ formรซn audio dhe video. Pra hapet njรซ kapitull fare i ri i kรซsaj muzike.
Nรซ ato vite, paragjykimet nรซ shoqรซri, nรซ njรซ masรซ tรซ madhe zbuten, fatlumsisht. Siรง dihet ato vite koincidojnรซ edhe mรซ ndryshimet e mรซdha politike tรซ Kosovรซs sรซ atรซhershme, ndaj nuk รซshtรซ e pamundshme qรซ ka pasur edhe njรซ bashkรซvrepim tรซ natyrshรซm nรซ mes emancipimit politik, emancipimit shoqรซror dhe emancipimit artistik (natyrisht kjo kรซrkon njรซ analizรซ tรซ veรงantรซ).
Siรง do tรซ shihet mรซ vonรซ, nรซ รงdo dhjetรซvjetรซsh tรซ ri, ka pasur ngritje tรซ cilรซsisรซ sรซ kรซsaj muzike. Paraqiten kultivues tรซ shkรซlqyeshรซm tรซ muzikรซs rock tek ne. Muzika rock do tรซ jetรซ prezente edhe nรซ vitet โ80-ta, madje edhe nรซ kushtet โe pamundshmeโ tรซ viteve โ90-ta. Kjo ka ndikim nรซ shfaqjen e tendencave tรซ reja tรซ po-muzikรซs, qรซ do tรซ vazhdoj deri nรซ ditรซt e sotme.
Meritรซn tรซ veรงantรซ pรซr njรซ zhvillim tรซ till tรซ muzikรซs modern tek ne, mbajnรซ rock-grupet tona tรซ para qรซ paraqiten nรซ mesin e viteve โ60-ta. Kรซta entuziastรซ (kryesisht amatorรซ tรซ sinqert), shfaqen, pahetueshรซm por me vrull tรซ madh rinor, duke thyer tabu-t e shoqรซrisรซ tonรซ nรซ njรซ kontekst delikat politik. Veprimi i tyre, sado qรซ tรซ ketรซ qenรซ modest, ka bรซrรซ qรซ ne si shoqรซri (pรซrmes tyre) tรซ tregojmรซ vitalitetin dhe afinitetin pรซr tรซ pรซrqafuar vlerat e botรซs perendimore.โ
Bredhovรซ (Brezovicรซ)
31.03.2021 /InforCulture.info