“VANITY FAIR”: ZBULONI SHQIPËRINË!
Burime me ujëra termale natyrore, liqene të virgjëra, qytete historike, fshatra të ngurta dhe peizazhe të egra: Shqipëria është një territor e gjitha për t’u zbuluar./Konica.al
Jo vetëm deti, tashmë i njohur nga italianët dhe Tirana, kryeqyteti i gjallë me një ofertë të shijshme gastronomike. Toka e shqiponjave është thesar xhevahiresh kulturore dhe natyrore, që duhen zbuluar dhe admiruar më nge. Mënyra më e mirë për të humbur mes fshatrave të gurta, qyteteve historike dhe kështjellave, ku koha duket se ka ndalur, është udhëtimi. Pa harruar të pushoni mes burimeve natyrore dhe pellgjeve të thella me ujë, në kufijtë e Evropës.
Befasi kulturore
Pallate me pamje nga deti, një rrip i gjatë rëre e praruar dhe klube që pasojnë njëri-tjetrin. Në pamje të parë, Durrësi vështirë se i bën përshtypje vizitorit. Megjithatë, mjafton të shkosh përtej pamjes dhe qyteti dalëngadalë u zbulohet vizitorëve: nga bregu ujor i rinovuar vitin e kaluar te projektet e portit të ri dhe futurist, i cili me sa duket do të jetë më i rëndësishmi në bregdetin ballkanik të Adriatikut, në vende arkeologjike. Ashtu si Amfiteatri Romak, më i madhi në rajon, që mund të mbante deri në 20 000 njerëz, në të kaluarën, i ndërtuar nga perandori Adriano dhe i zbuluar në vitet 1960 nën themelet e një lagjeje banimi. Gropa Bizantine, me banjat romake dhe kolonat e bukura korintike, Kulla Veneciane, pjesë e murit që mbyll qendrën historike, ose hamami, një xhevahir i shekullit të tetëmbëdhjetë, i fshehur në një rrugë anësore, që i shpëton syrit më të shkujdesur./Konica.al
Durrësin nga Berati e ndajnë rreth 100 km, një grusht shtëpish të bardha të mbushura me dritare të shumta, ku kryefjala është të përhumbesh. Qyteti është shembulli më i mirë i bashkëjetesës fetare shekullore në Tokën e shqiponjave, një vend ku zëri i myezinit përzihet me tingëllimën e kambanave dhe minareve të alternuara me kryqe. Një vizitë në lagjet e Goricës dhe Mangalemit, të ndarë nga lumi Osum, me kishat, xhamitë dhe shtëpitë e tyre tradicionale, si dhe në Muzeun Solomon, kushtuar historisë së hebrenjve të shpëtuar nga shqiptarët gjatë Luftës së Dytë Botërore (Shqipëria ishte i vetmi vend në botë që nuk i dorëzoi asnjë hebre nazistëve), dhe më pas drejt e në majën e Kalasë së Beratit, një vendbanim i lashtë i banuar ende sot. Këtu Muzeu Onufri, kushtuar ikonografisë së piktorit shqiptar me të njëjtin emër, si dhe Kisha e Trinisë së Shenjtë, e cila ofron një pamje të gjerë të luginës më poshtë, janë dy ndalesa thelbësore.
Premtimi, çlodhje
Rreth tre orë rrugë në zemrën rurale të vendit, me një ndalesë të detyrueshme në qytezën Tepelenë, e famshme për burimin e ujit më të mirë në Shqipëri, apo vendlindja e Ali Pashës, guvernatorit shqiptar në kohën e Perandorisë Osmane, i cili priti në oborrin e tij njerëz të famshëm, përfshirë poetin anglez Lord Bajron, ndan Beratin nga Gjirokastra. Vendlindja e ish-diktatorit Enver Hoxha (shtëpia e të cilit është kthyer në një muze interesant etnografik), është një xhevahir guri pak kilometra larg Greqisë. Një shëtitje në qendrën historike gati labirint, mes rezidencave të shekullit të nëntëmbëdhjetë, pazareve, ku mund të blini qilima me modele gjeometrike dhe taverna tradicionale, përpara se të arrini në Kala, e cila ofron pamje të jashtëzakonshme mbi çatitë e qytetit të vjetër dhe maleve. Soditni perëndimin, ndërsa dielli ngjyron kreshtat në portokalli. Duke u futur edhe më tej në brendësi të zonës, gjejmë Përmetin. Qyteti njihet në mëmëdhe për dy gjëra themelore: gliko, një komposto e bërë nga fruta dhe sheqer, dhe banjat termale të Benjës. Për të mbërritur atje, dilet nga qendra e vogël historike, kalohet Kisha e Shën Mërisë në Leusë, një kryevepër ortodokse e shekullit të tetëmbëdhjetë, e ndërtuar mbi mbetjet e një ndërtese të shekullit të gjashtë, derisa të arrini në destinacionin tuaj. Banjat natyrore rrjedhin pranë një ure të vjetër të kohës osmane. Prej andej mund të humbisni, duke admiruar malet madhështore përreth, por në pjesën e poshtme mund të zbuloni më të mirën e saj: pishinat e ujit kurues, ndër më të mirat në Evropë, si dhe kanionin e Langaricës, mbretëria e padiskutueshme për adhuruesit e natyrës
Në kufijtë e Evropës
Shtrirja e rrugës që lidh Përmetin dhe Korçën është sfiduese, por ofron pamje të egër dhe të paprishur. Udhëtimi prej katër orësh përfundon me një ndalesë të shijshme në fshatin Gërmenj, në Ferma Sotira, një fermë e drejtuar nga familja, ku fjala kryesore është bio. Pas një drekë bazuar në shijet lokale (provoni byrekun e qumështit), nisemi sërish për në destinacionin tonë. Korça është qyteti i artit dhe i ushqimit të mirë, një destinacion i preferuar i vendasve për pushimet dimërore, falë reshjeve të dendura të borës dhe një destinacion i gjallë veror, si Festa e Birrës, e cila çdo vit në gusht gjallëron netët e Pazarit të Vjetër, pazari i vjetër i rinovuar para disa vitesh. Më pas, rrethinat: Voskopoja, një fshat i çmuar i fshehur në male, që në të kaluarën kishte njëzet kisha, sot kanë mbetur vetëm katër dhe një manastir pak jashtë qendrës. Më magjepsësja është kisha e shekullit të tetëmbëdhjetë e Shën Nikollës, një larmi afreskesh. Gjithsesi, më në lindje ndodhet Pogradeci me Liqenin e Ohrit, pasqyra e ujit më të vjetër dhe më të thellë në Evropë. Lini, Driloni dhe Tushemishti shtrihen në brigjet e tij, fshatrat e lashtë të peshkimit, shpirtrat historikë të liqenit, në tavernat e të cilit mund të hani ushqime të shijshme të bazuara në koran, peshku i ujërave të ëmbla që jeton vetëm në këtë zonë. Hidhi edhe një vështrim të fundit liqenit deri në Maqedoninë e Veriut, një hedhje guri larg, me një vështrim të gjerë të maleve përreth, përpara se të kthehesh në Tiranë. Një panoramë për t’u soditur në vetminë e ëmbël./Konica.al
