Është zjarri më i vjetër i njohur në tokë dhe origjina e tij është ende e paqartë
Ka një zjarr në veri të Sidneit në Australi dhe ndoshta ka qenë aty për të paktën 6000 vjet, raporton ScienceAlert.
Zjarri misterioz nëntokësor i njohur si “Mali i djegur” është zjarri më i vjetër i njohur në planetin tonë. E vendosur nën malin Wingen në shtetin e Uellsit të Ri Jugor, është një zjarr i shtresës së qymyrit – një nga mijëra që digjen njëkohësisht në të gjithë globin.
Pasi të ndizen, këto zjarre nëntokësore vështirë se mund të shuhen. Ato përhapen ngadalë, por intensivisht përmes shtresës së qymyrit – një shtresë qymyri që ndodh natyrshëm nën sipërfaqen e tokës. “Askush nuk e di madhësinë e zjarrit nën malin që digjet, vetëm mund ta hamendësohet”, tha për ScienceAlert Guillermo Rein, profesor i shkencës së zjarrit në Imperial College London në Britaninë e Madhe. “Është e mundshme një top 5 deri në 10 metra në diametër që mund të arrijë temperaturat prej 1000 gradë Celsius”, shpjegon ai.
Zjarr pa flakë
Një zjarr i tillë digjet ose nuk ka flakë dhe është më shumë si prush në skarë. Në malin Wingen është aktualisht 30 metra nën tokë dhe lëviz në jug me një shpejtësi prej rreth 1 metër në vit.
Shenjat e vetme të ekzistencës së zjarrit janë pak tym, hi i bardhë, një dysheme e ngrohtë, shkëmbinj me ngjyrë të verdhë dhe të kuqe dhe një erë squfuri që lind kur zjarri zien mineralet e malit.
Zonat e djegura së fundmi janë të mbuluara me hi dhe pa bimë, gjë që pas një kontrolli më të afërt zbulon rrugën e zjarrit.
Origjina e paqartë
Matjet e mëparshme kanë treguar se rruga e zjarrit shtrihet mbi 6.5 kilometra, që tregon një moshë minimale prej 6000 vjetësh. Por askush nuk është i sigurt se çfarë e shkaktoi zjarrin.
Vendi konsiderohet i shenjtë nga banorët aty dhe përdoret për gatim dhe për të bërë armë. Në tregimet e tyre origjinale flitet për një të ve, lotët e së cilës ndezën zjarrin, ose për pishtarin e një luftëtari që u kap nga “e keqja” nën mal.
Mali Wingen është mjaft larg qytetërimit për të shkaktuar dëme. Megjithatë, zjarret më të mëdha të qymyrit mund të përbëjnë një rrezik serioz për shëndetin dhe sigurinë. Jo vetëm që mund të bëhen më të zakonshme për shkak të ndryshimeve klimatike, ato gjithashtu mund të kontribuojnë në mjerimin e tokës.
Ato çlirojnë sasi të mëdha të CO2, metanit dhe ndotësve të tjerë si merkuri.
