Spartaku, Ilir apo Thrak?

Spartaku eshte simbol i luftetarit liri-dashes dhe nje nga gjeneralet me te mire te antikitetit. Lindi rreth 111 PK, sherbeu fillimisht si oficer mercenaresh Ballkanas ne ushtrine Romake, dezertoi per arsye te paditura, u kap dhe u shit skllav ne Itali, ku u be gladiator per shkak te trupit te madh dhe fuqise se tij te jashtezakonshme. Arratiset nga kampi Kapuas me 70 skllever te tjere, dhe brenda nje kohe te shkurter krijoi nje ushtri te madhe prej 70,000 sklleverish nga plackitjet dhe fama e tij pasi mundi disa ekspedita Romake derguar nga senati kunder tij. Spartaku mund ta kishte shembur Romen, por ushtria e tij nuk ishte homogjene, dhe koleget komandant Gallik u ndane nga forca e tij me gjysmen e ushtrise, dhe u munden nga Romaket gjate marshimit veriut drejt Gaulit. Spartaku mund kete force Romake, dhe per arsye te paditura kthehet ne jug drejt Sicilise, ku pas disa manovrave kunder Krasus dhe Pompeit, ndeshet ne qendresen e fundit ne Lukania ne 71 PK. Spartaku vdes heroikisht gjate betejes, por trupit tij nuk u gjet kurre.
Por nga ishte skllavi Madh? Te gjithe autoret antik ishin dakord Spartaku vinte nga fisi Maedit, ne kufirin Thrako Maqedon. Mirepo Livy a clasifikon Maedin me fiset Ilire te Dardaneve dhe Pajoneve te lumit Aksius. Emri fisit gjithashtu ka etymologji Shqip, Madi|Maeti ose Mati, ende perdorur sot si emer krahine dhe lumi ne Shqiperi. Plus, ne kohen e Spartakut, Thrakia nuk ishte pushtuar ende nga Roma, vetem Maqedonet dhe Iliret kishin luftuar kundra Romes, dhe Spartaku duhet te ishte punesuar nga Romaket gjate administrimit Romak te provinces Maqedone. Ne fjale te tjera, ka shume gjase Spartaku ishte gjeneral Ilir para se te behej gladiatori me i famshem ne histori. Per ironi, Spartaku sot njihet me mire nga perandoret me te medhenje Romak, nje figure frymezimi per njerezit e shtypur dhe te varfer, te cilet besojne te motua nuk ka rendesi si lind, por si jeton dhe vdes.