Tregu i punës në epokën e IA: Cilët punonjës do të kërkohen më shumë deri në 2030

Tregu global i punës po përjeton një transformim të shpejtë nën ndikimin e inteligjencës artificiale, duke riformësuar kërkesat për aftësi dhe rolet profesionale, raporton in.gr.

Sipas raportit më të fundit Future of Jobs Report 2025 të Forumit Ekonomik Botëror, ndryshimet në kompetencat që kërkojnë punëdhënësit po ndodhin me ritme të paprecedenta. Aftësitë që dikur konsideroheshin të sigurta po humbasin terren, ndërsa ato që lidhen me IA dhe mendimin analitik po marrin epërsi.

Punëdhënësit ende të papërgatitur, punonjësit akoma më shumë

Edhe pse shumica e kompanive përdorin tashmë mjete të inteligjencës artificiale, një pjesë e vogël e punonjësve arrin t’i shfrytëzojë ato plotësisht.

Një studim i Universitetit Drexel në SHBA tregon se shumica i përdorin “rastësisht” ose vetëm për detyra bazike, duke lënë të pashfrytëzuar potencialin për automatizim, analizë të avancuar të të dhënave dhe optimizim të proceseve.

Cilat aftësi pritet të dominuojnë?

Raporti i WEF përfshin të dhëna nga mbi 1 mijë punëdhënës globalë, që përfaqësojnë më shumë se 14 milionë punonjës në 22 sektorë.

Rezultatet tregojnë qartë:
• Mendimi analitik është aftësia më e kërkuar globalisht, e vlerësuar si thelbësore nga 69% e punëdhënësve.
• Rezistenca, fleksibiliteti dhe aftësia për t’u përshtatur renditen menjëherë pas, me 67%.
• Aftësitë drejtuese, puna në grup dhe ndikimi tek të tjerët mbeten kyçe për 61% të punëdhënësve.
• Kreativiteti vlerësohet si i domosdoshëm nga 57%, jo vetëm në profesionet kreative, por edhe në përdorimin inovativ të IA-së.

Ndër aftësitë që po fitojnë vlerë përfshihen motivimi personal, vetëdija, njohuritë teknologjike, empatia, dëgjimi aktiv, kurioziteti dhe mësimi i vazhdueshëm.

Aftësitë teknologjike në rritje të fortë

Punëdhënësit presin që kërkesa për kompetenca të lidhura me:
• AI dhe Big Data të rritet me 87% deri në vitin 2030
• Rrjete dhe kibernetikë me 70%
• Aftësi teknologjike bazike me 68%

Ndërkohë, aftësi tradicionale manuale ose të bazuara në njohuri të thjeshta akademike (lexim, shkrim, matematikë) pritet të humbasin rëndësinë, për shkak të automatizimit dhe zëvendësimit të tyre me mjete të AI-së.

Humanët ende të pazëvendësueshëm

Një nga tendencat më interesante është zhvendosja drejt aftësive “njerëzore”, kreativiteti, elasticiteti, vetëbesimi, aftësia për të mësuar shpejt dhe për të eksperimentuar.

Këto konsiderohen si komponentët që e bëjnë një punonjës të suksesshëm në një mjedis të mbizotëruar nga teknologjia.

Nga ana tjetër, aftësitë shumëgjuhësore po bien në kërkesë, kryesisht për shkak të avancimit të përkthimit automatik dhe mjeteve që lehtësojnë komunikimin ndërkulturor.

Ndryshimi nuk prek të gjithë në të njëjtën mënyrë

Raporti thekson se ekonomitë me të ardhura të ulëta dhe të mesme pritet të përballen me tronditje më të mëdha në tregun e punës. Vendet me të ardhura të larta, si Danimarka, Holanda, Mbretëria e Bashkuar, Franca dhe Gjermania, përballen me ndryshime më të moderuara deri në vitin 2030.

Si përfundim, epoka e IA-së po kërkon punonjës më të shkathët, më të adaptueshëm dhe me aftësi që ndërthurin mendimin kritik, kreativitetin dhe kompetencat teknologjike. Transformimi është në zhvillim e sipër dhe vetëm ata që përshtaten do të mbeten konkurrues.

/tvklan.al