Më 20 gusht 636, forcat e Kalifatit Rashidun të komanduara nga Khalid bin Velidi dhe Ebu Ubaidah mundën ushtritë bizantine në fushën e Yarmouk

Sokol Neçaj

Historiani ushtarak amerikan George F. Nafziger, në librin e tij Islami në luftë, përshkruan betejën:

“Megjithëse Yarmouk është pak i njohur sot, ajo është një nga betejat më vendimtare në historinë e njerëzimit… Nëse forcat e Herakliut do të mbizotëronin, bota moderne do të ndryshonte aq shumë sa të mos njihej.”

Beteja e Yarmuk ishte disfata më katastrofike e pësuar ndonjëherë nga Perandoria Romake Lindore, e cila i dha fund sundimit romak në Siri. Së shpejti, perandori Herakliu do të nisej nga Antiokia dhe do të udhëtonte me rrugë tokësore për në Kostandinopojë. Me të mbërritur në kufirin midis Sirisë dhe asaj që muslimanët e njihnin si ‘Roma’, ai kthen shikimin prapa drejt Sirisë dhe, i pikëlluar në zemër vajton:

“Përshëndetje ty, o Siri! Dhe lamtumirë nga ai që po ikën. Kurrë më Romaku nuk do të kthehet te ti, rveçse me frikë. Oh, sa tokë të mirë i lë armikut!”

Herakliu kishte hypur në fronin bizantin në vitin 610, por gjatë viteve përpjekjet e tij për të kufizuar avancimin arab në Levant kishin dështuar. Prandaj, ai vendosi të organizojë një sulm masiv dhe dërrmues. Ai do të ngrinte një ushtri të tillë siç nuk ishte parë kurrë në Siri, dhe me këtë ushtri, ai do t’i sillte arabët në betejë në atë mënyrë që pakkush, në mos ndonjë, t’i shpëtonte kthetrave të tij.

Në këtë kohë të fushatës së tyre siriane, muslimanët ishin ndarë në katër grupe. Dhe këtë situatë synonte të shfrytëzonte plotësisht Herakliu në planin që e vuri menjëherë në zbatim.

Nga ana tjetër, arabët kishin krijuar një sistem të shkëlqyer zbulimi në terren dhe asnjë lëvizje e madhe apo përqendrim i forcave armike nuk mund të mos binte në sy të tyre. Në fakt, ata kishin agjentë edhe brenda ushtrisë romake. Si rezultat, planet e Herakliut dështuan përsëri.

Ushtria bizantine kështu më në fund arriti në fushën e Yarmouk në korrik 636. Nga ana tjetër, Ebu Ubaidah i pozicionoi kampet muslimane që t’i përgjigjen një fronti beteje që shkonte nga Jarmuk në rrugën Xhabija. Tani të dy ushtritë u vendosën në kampet e tyre përkatëse dhe filluan të bënin përgatitjet për betejë.

Për gati një muaj, nuk pati asnjë veprim të madh në Rrafshin e Yarmouk. Pikërisht këtë herë Ebu Ubejda ia dha komandën e betejës Khalid bin Velidit dhe urdhëroi gjeneralët e tjerë: “Ebu Ubejde urdhëron që të dëgjoni çfarëdo që thotë Halid dhe t’i bindeni urdhrave të tij”.

Beteja filloi më 15 gusht 636 dhe zgjati 6 ditë. Si shembull i një operacioni ushtarak, Beteja e Yarmouk kombinoi shumë forma taktike. Plani i Khalid-it për të qëndruar në mbrojtje derisa të kishte rraskapitur bizantinët kishte funksionuar në mënyrë të admirueshme.

Beteja e Yarmuk, ishte pikë kthese në historinë arabe që i dha fund çdo përpjekje të ardhshme për t’u zgjeruar në Evropë. Lufta midis gjeneralit arab Khalid ibn al Walid dhe perandorit bizantin Heraklius, tregoi se armët bizantine nuk do të turpëroheshin nga taktikat e reja të arabëve. Pas betejës, arabët ishin të kujdesshëm për të shmangur betejën me bizantinët dhe në vend të kësaj i shmangën përpjekjet e tyre. Nga ana tjetër, bizantinët mësuan nga taktikat e Kalorësisë së Lehtë Arabe dhe i përdorën ato në pushtimin e mëvonshëm të Evropës Qendrore dhe Rusisë. /Trungu & InforCulture.info