Çfarë dimë me siguri për ndërtimin e Piramidave Egjiptiane?

Të tre piramidat e Faraonëve Cheops, Chefren dhe Menkaure janë ende atje në pllajën e Gizës, pas mijëvjetësh, për të dëshmuar madhështinë e civilizimit Egjiptian.

Të heshtur dhe misteriozë i kanë mbajtur sekretet e tyre për shekuj:

si mundet që një popull kaq i lashtë të ketë njohuritë teknike të nevojshme për të ndërtuar ndërtesa kaq komplekse dhe imponuese, si u zhvendosën blloqet e mëdha prej guri dhe si arritën t’i mbanin ato kaq lart?

Sa njerëz kanë punuar në ato monumente funerale, të ngritura për lavdinë e mbretërve të tyre?

Të gjitha këto pyetje kanë gjetur përgjigje të arsyeshme gjatë dekadave të kaluara falë hulumtimit të shumë ekspertëve nga fusha të ndryshme.

Megjithatë, ajo që nuk është ende plotësisht e sigurt është “pse”: pse u zgjodh forma piramidale për varret e disa faraonëve?

Një shpjegim mbase shumë i qartë sugjeron që ai është një “imitim” i kodrës mitologjike Benben, në të cilën filloi krijimi, nga perëndia Atum.

Pastaj ekziston besimi fetar, sigurisht i një rëndësie themelore, i cili nga një periudhë e caktuar e tutje, ndoshta në fund të Dinastisë së Dytë, tregon një destinacion të botës tjetër, ndryshe nga njerëzit e zakonshëm për sundimtarin e hyjnizuar: jo jeta e përtejme nëntokësore e Osiris por një jeta e përtejme qiellore, në mbretërinë e perëndisë Ra (Dielli). Piramida  një term që do të thotë “vendi ku ngjitesh”, një shkallë që të çon në parajsë. Këto janë hipoteza, të justifikuara nga disa formula të pranishme në Tekstet Piramidale:

“Një devijim është ngritur për të në qiell dhe ai ngjitet në qiell”.

Nga ana tjetër, mbi teknikat e ndërtimit të piramidave, mund të jepen përgjigje më të sigurta, duke filluar me strukturat më të njohura, ato të pllajës së Gizës, të cilat nuk janë më të lashtat.

Piramida e Keopsit është, nga  tre, më e vjetra dhe më e madhja (138 metra e lartë), e ndërtuar për të strehuar varret të Faraonit Keops (emri i helenizuar i Khufu), i cili mbretëroi rreth vitit 2560 para Krishtit, pas vdekjes së Snefru, babai i tij (i supozuar).

Faraoni Chefren, i cili u ngjit në fron rreth vitit 2520 para Krishtit (pas gjysmë vëllait të tij Djedefra), kishte një piramidë të ndërtuar pak më të vogël se ajo e babait të tij Keopsit. Ndoshta Sfinksi i famshëm , kujdestari i monumenteve të varrimit, u ndërtua me vullnetin e Chefren.

Menkaure ishte faraoni i tretë që zgjodhi fushën e Gizës për piramidën e tij, më të voglin, me 65 metra lartësi.

Për të ngritur tre monumentet e famshme funerale, kaq perfekte në ndërtimin e tyre, u deshën shekuj, gjatë të cilave sistemet e ndërtimit ndryshuan dhe përparuan.

Para piramidave, varret e thjeshta drejtkëndëshe, të quajtur “mastaba”, u ndërtuan më shumë se 5000 vjet më parë, por me faraonin Djoser, ai lloj strukture zhvillohet në një piramidë shkallore, me gjashtë shtresa.

Faraoni Snefru (rreth 2575 pes) ishte përgjegjës për ndërtimin e tre piramidave, dy prej të cilave nuk janë më të shkallëzuara, por me mure të lëmuara. Përpjekja e parë dështoi: është “piramida e palosur” e Dahshur, ku një cep që ndryshon drejtim i jep strukturës një pjerrësi të dyfishtë.

Jo i kënaqur, Snefru urdhëron ndërtimin e një piramide tjetër, gjithashtu në Dahshur, e njohur si “piramida e kuqe”. Pikërisht studimi i piramidave “të pasuksesshme” (nëse mund të themi kështu) dhe më pas të shembura,  u ka lejuar arkeologëve të zbulojnë se si teknikat e ndërtimit kanë ndryshuar dhe evoluar gjatë shekujve.

Statujë e vogël e Keopsit, përfaqësimi i vetëm i Faraonit – Muzeu i Kajros?Image

Një zyrtar i besuar i faraonëve duhej të mbikëqyrte ndërtimin e piramidës, i ngarkuar me organizimin e gjithçkaje të nevojshme për projekte kaq masive: transportin, anijet e nevojshme për të lëvizur, rezervat e ushqimit për punëtorët dhe strehimin e nevojshëm, deri te varrezat të vendosura afër vendeve të ndërtimit.

Kërkimet arkeologjike në vitet e fundit kanë treguar se në Giza ekzistonte një port, i përdorur pikërisht për të sjellë në punë materialet e nevojshme, ushqimet dhe punëtorët. Por jo vetëm: blloqet e mëdha gëlqerore, të përdorura për fasadat e jashtme të piramidave, u transportuan me anije, duke arritur me lumë nga guroret ku ishin nxjerrë.

Për të lëvizur blloqet prej guri në tokë, egjiptianët përdorën “sajë”, të shtyrë dhe të tërhequr nga grupe punëtorësh. Për të lehtësuar punën, rëra para sajë ishte ndoshta e lagur, për të zvogëluar fërkimet. Në vend të kësaj, devijimet janë përdorur pothuajse me siguri për të tërhequr gurët, por asgjë nuk dihet për to, së bashku me një sistem levash. Mungesa e burimeve historike dhe gjetjeve arkeologjike mund të le vend për hipoteza të ndryshme mbi llojet e rampave (drejt, zigzag, spirale, brenda piramidës).

Detaj i blloqeve, prej 1.5 tonë, që përbëjnë piramidën e madhe të KeopsitImageAfër piramidës së Menkaure u gjetën gjurmë të shtëpive të mëdha të destinuara për njerëz të rangut të lartë, kazermat për ushtrinë dhe zyrat ku me siguri mbaheshin shënime.

Ndërsa piramidat ishin duke u ngritur, për këtë kishte një ardhje dhe ikje të madhe të njerëzve: arkeologu Richard Redding vlerëson se rreth 10,000 njerëz, në të gjitha, kanë punuar në ndërtimin e tre piramidave (të tjerët flasin për një numër që varion midis 20,000 dhe 36,000 njerëz )

Redding i bazoi llogaritjet e tij në mbetjet e kafshëve të gjetura në vend: “bagëtitë, delet dhe dhitë thereshin çdo ditë për të prodhuar mesatarisht 1800 kg mish në ditë”. Një sasi që, duke llogaritur “nevojat ushqyese të një personi që bën punë të rëndë”, çon në një numër të përafërt prej 10,000 personash.

Nata në pllajën e Gizës

ImageMisteri i përafrimit të saktë të piramidës Cheops me Polin e Veriut, me një devijim të një të dhjetën e një shkalle, është sigurisht më magjepsës.