Ktheni ploret o detarë… vargjet e humbura për Ali Pashën

Këto janë vargjet që i mungojne kështjellës së Porto Palermos. Ato ishin të gdhendura në hyrje të kështjellës, mbi portën kryesore. Autori i tyre është i panjohur, por mendohet se janë të shkruara ndoshta, nga Jani Vilarai, apo Psalidha në greqisht, për Ali Pashë Tepelenën dhe të sjella kaq bukur në shqip, nga mësuesi Jani Pali nga Qeparoi, në vitet ’30 – shkruan historiani Dorian Koçi.

Pas viteve ’90’, mbishkrimi u hoq dhe u rrëmbye nga njerëz të panjohur dhe tashmë ekziston vetëm si kujtesë epigrafike. Mbishkrimi është shkruar në gjuhën popullore greke (dhimotiki) dhe në vargun heksametër, një lloj si vargjet e poemave heroike homerike.

Në fillimin e shekullit të XIX, Ali Pasha Tepelena përfaqësonte një figurë të admirueshme për popullsinë e Pashallëkut të Janinës. Ajo që të bën përshtypje është krahasimi me Faethonin dhe Pirron. Vargu: “zili ma pat Faethoni dhe Pirrua nakar” i japin Aliut përmasa mitike.

Në pjesën e dytë të vargut të mësipërm e vazhdon himnizimin e Aliut, ku Pirrua do ta kishte zili po ta shihte këtë kala madhështore. Dhe së fundi, karakterizimi i këtij heroi, si bir i Athinasë dhe i ushqyer me instinktet luftarake të Arit (Marsit), shpreh faktin që Ali Pasha i takon jo vetëm historisë shqiptare, por edhe greke, si është e dëshmuar dhe nga shumë historianë të kohës, për admirimin që kishte popullsia greke ndaj Pashait tepelenas.

Vargu general Assirian ka mundësi të jetë një gabim përkthimi, pasi fjalët assirian dhe aσυγκρίσιμος (i pakrahasueshëm), ngjasojnë shumë Gjatë gjithë jetës së tij, Ali pasha Tepelena nuk është krahasuar ndonjëherë me asirianët e lashtë dhe nëse do të bëhej fjalë për ndonjë epitet që i përkiste kulturës lindore, ai do të thirrej ndoshta si otoman.