Hyjnesha Tanit, perëndesha ilire e përvetësuar nga arabët dhe fenikasit!

ENKEL MUÇO

Tanit ishte një perëndeshë Punike dhe Fenikase, hyjnia kryesore e Kartagjenës së bashku me bashkëshorten e saj Baal-Hamon. Argumentim i “shkencëtarëve”!

Ajo u adoptua nga populli berber thonë ata (“shkencëtarët”)…!!!

Vëmendje; shikoni ngjashmërinë folklorike të skalitur në gur 2500 vjet më parë, e cila ruhet ende sot në trevat shqiptare. Le të kalojmë në aspektin gjuhësor të emërtimit, ku fisi “berber”, ishte ilyr, në një shtrirje mjaft të gjerë gjeografike, në të tre kontinentet, ruhet ende i trashëguar mbiemri Berberi në Shqipëri, Barberi në Itali, Barbaros në Greqi, Barbosa në Spanjë, Berbanov në Bullgari, Berobut në Turqi, Berenovski në Maqedoni etj etj.

Tanit quhet gjithashtu është quajtur Tinnit, Tannou, ose Ta-ngu që në gjuhën vendase do të thotë “Dielli” dhe Ta-ngo, që do të thotë toka e luanëve.

Emri duket se e ka origjinën në Kartagjenë

(Tunizia e sotme), megjithëse nuk shfaqet në emra lokalë teoforë. Ajo ishte ekuivalente me perëndeshën e hënës Astarte dhe më vonë adhurohej në Kartagjenën Romake në formën e saj të romanizuar si Dea Caelestis, Juno Caelestis, ose thjesht Caelestis.

Në Arabishten e sotme Tuniziane, është zakon të thirret Omek Tannou ose Oumouk Tangou (‘Nëna Tannou’ ose ‘Nëna Tangou’, në varësi të rajonit), në vitet e thatësirës për të sjellë shiun.

Në emértime të ngjashme tuniziane dhe shumë forma të tjera të gjuhês arabe, i referohen “buallit farming” në bujqësi dhe jo formave té ujitjes, pikërisht këtu qëndron gabimi, sepse vetë emërtimi Arab do të thotë; tokë dhe ujë, që merr kuptim në shqipen e sotme:

Ar=tokë/arë, ab/ap tokë, gërmoj për ujë, pus =ujë.

Ndèrsa nè librin e Mumjes njihet, si Tera, edhe nè Egjiptin e lashte niihej si Perëndia Tera/tëra, qè nè shqipen e sotme ka kuptimin e gjithèsisë, e tëra/tana. Tëra/tana, e gjitha, pra Perèndesha e gjithèsisë, ashtu si Perëndesha e pjellorisè, Demetra=dheu dhe mitra. Por fakteve tè tilla, krahasuese gjuhësore dhe atyre etimologjike, si dhe mitike nga burimet e autorëve antikë, për studiuesit modernë, të cilèt e kanè shkruar historinè sipas orekseve grykèse, mbi parimin e forcès tè shteteve fantazmë, qè u krijuan në epokën e shkencës, ku për bazë kishin zaptimin e territoreve të pasura dhe plaçkitjen e gjithèçkaje Arbënore, ishte dhe vazhdon të mbetet një mister për shkencën dhe historinë e njerëzimit, e cila mbulohet qëllimisht mbi kèto parime.

Taniti adhurohej në kontekste punike në Mesdheun Perëndimor, nga Malta në Gades deri në kohën antike.

Nga shekulli i pestë para e.s, e mê pas, adhurimi i Tanit shoqërohet me atë të Baal Hammonit.

Në Afrikën e Veriut, ku mbishkrimet dhe mbetjet materiale janë më të shumta, ajo ishte, një bashkëshorte e Baal-hamonit, një perëndeshë qiellore e luftës, një perëndeshë dhe shërbyese “e virgjër” (e pamartuar) dhe, më pak specifikisht, një simbol i pjellorisë, siç janë shumica e formave femërore.

Faltorja e saj e gërmuar në Sarepta në Fenikinë jugore (Libani i sotëm) zbuloi një mbishkrim që është spekuluar, por ende nuk është provuar, për ta identifikuar atë për herë të parë në atdheun e saj, që e lidhi atë me perëndeshën fenikase Astarte).

Vendi ku u gjend Tanit është në Kerkouane, në gadishullin Cap Bon në Tunizi…!

Taniti u adhurua në kontekstet Punike në Mesdheun Perëndimor, në Siçili, Maltë, Afrikën e Veriut, Gades dhe shumë vende të tjera deri në kohën helenistike.