Paralajmërimi ifrikshëm: Covid-19 mund të mos zhduket kurrë

Covid-19 thuhet se mund të mos zhduket kurrë por ka diçka cfarë njerëzit mund të bëjnë, të mësojnë se si të jetojnë më të.

Covid-19 ka infektuar më shumë se 185 milion njerëz dhe ka shkaktuar katër milion vdekje në të gjithë botën që kur u klasifikua si pandemi nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH).

Shpresa është e lartë se vaksinimi mund ta kthejë botën në një lloj normaliteti, duke lehtësuar kufizimet që kanë formësuar jetën tonë për 16 muajt e fundit.

Sidoqoftë, shkencëtarët janë gjithnjë e më të bindur se koronavirusi është këtu për të qëndruar.

Në janar, revista shkencore Nature pyeti më shumë se 100 imunologë, virologë dhe ekspertë të shëndetit nga e gjithë bota nëse Sars-Cov-2 mund të çrrënjoset. Pothuajse 90% e të anketuarve thanë “jo”: ka prova, thanë ata, dhe se koronavirusi ka të ngjarë të bëhet endemik dhe të vazhdojë të qarkullojë në botë.

Kjo nuk është e padëgjuar në betejën e njerëzimit kundër sëmundjeve, por ky virus paraqet disa sfida specifike.

Atëherë, si parashikon shkenca që do të duhet të jetojmë me covid-19 në vitet e ardhshme?

Zhdukja e sëmundjeve infektive nuk është diçka që ndodh çdo ditë. Absolutisht.

Në fakt, deri më sot, OBSH-ja ka deklaruar vetëm dy sëmundje virale të çrrënjosura zyrtarisht, si viruela.

Dhe vetëm viruela, një afeksion i lashtë që krijoi epidemi përgjatë historisë njerëzore dhe shkaktoi deri në 500 milion vdekje në shekullin 20 deri në çrrënjosjen e saj në vitet 1980, është e krahasueshme me COVID-19 për sa i përket shpërndarjes gjeografike dhe fushëveprimit.

Një grup unik rrethanash ndihmuan në zhdukjen e lisë, kryesisht përmes zhvillimit të një vaksine që ndërpret transmetimin e virusit.

Fatkeqësisht, vaksinat COVID-19 të zhvilluara deri më tani nuk kanë arritur të njëjtin efekt.

“Vaksinat që kemi sot në disa raste nuk parandalojnë infeksionin. Ata thjesht modifikojnë infeksionin dhe e bëjnë sëmundjen më pak të rëndë. Njerëzit e vaksinuar ende mund të transmetojnë virusin tek të tjerët”, thotë David Heymann, profesor i epidemiologjisë së sëmundjeve infektive në London School of Health dhe Mjekësia Tropikale.

Paul Hunter, një profesor i mjekësisë në Universitetin e Anglisë Lindore (MB), shkon më tej. Ai beson se vaksinat nuk do të na ndalojnë të marrim covid-19 në të ardhmen.

“Covid nuk do të zhduket kurrë”, parashikon ai. “Eshtë e pashmangshme që të infektohemi vazhdimisht për pjesën tjetër të jetës sonë, pavarësisht nëse jemi vaksinuar apo jo.”

Profesori Heymann është një nga shumë ekspertët që besojnë se covid-19 do të bëhet një sëmundje endemike, që do të thotë se do të vazhdojë të qarkullojë në grupe të popullsisë së botës për vitet që vijnë.

Kjo nuk është asgjë e re: viruset e gripit dhe katër koronavirusët që shkaktojnë ftohje të zakonshme, për shembull, janë endemike.

OBSH vlerëson se midis 290,000 dhe 650,000 njerëz në të gjithë botën vdesin çdo vit nga shkaqe të lidhura me gripin.

Por këto sëmundje janë bërë të menaxhueshme, me një numër të vlerësuar të vdekjeve.

Shkencëtarët dhe politikanët, presin që të jetë ky rasti me covid-19: në këtë skenar, virusi mbetet, por njerëzit krijojnë një imunitet përmes vaksinimit dhe infeksioneve natyrore.

Prandaj, ka më pak raste serioze të sëmundjes dhe shtrimet në spital dhe vdekjet nuk janë në shkallën që kemi parë deri më tani.

Problemi këtu është se ne ende nuk e dimë nëse ky virus do të sillet në të vërtetë në atë mënyrë.

Profesor Heymann e quan atë “shumë të paqëndrueshme”.

“Kur ky virus përsëritet në qelizat njerëzore, mutohet herë pas here. Dhe disa nga ato mutacione janë një shqetësim”.

Por eksperti gjithashtu thotë se covid-19 mund të bëhet një shqetësim më i vogël sesa sot me mjete të tjera.

“Viruset gjithashtu mund të ulen në virulencë (ashpërsi), ose me anë të mutacionit ose sepse shumica e popullatës është e vaksinuar.”

Ende nuk është e qartë se sa do të zgjasë imuniteti ndaj covid-19 i siguruar nga vaksinat.

Një virus ka një “mision”: të përhapet në sa më shumë njerëz të jetë e mundur, prandaj mutacionet janë të zakonshme.

“Nga pikëpamja evolucionare, virusi duhet të shndërrohet në mënyrë që të mund të infektojë më shumë njerëz. Një virus i suksesshëm është ai që përhapet më lehtë”, thotë Trudy Lang, një profesor i shëndetit global në Universitetin e Oksfordit.

Ndryshimet në viruset e gripit janë aq të zakonshme sa që një rrjet i agjencive shëndetësore rishikon përbërjen e vaksinave të gripit çdo vit.

Ka sëmundje të tjera, të tilla si tetanozi, që kërkojnë injeksione përforcuese gjatë gjithë jetës sonë.

Siç e dimë, koronavirusi ka zhvilluar të paktën katër variante kryesore, përfshirë deltën shumë ngjitëse, të identifikuar së pari në Indi dhe aktualisht prapa majave në raste në Evropë, Azi dhe Shtetet e Bashkuara.

Statistikat sugjerojnë që vaksinimi po funksionon mirë kundër deltës; për shembull, shifrat e fundit nga Agjencia e Shëndetit Publik të Anglisë tregojnë se 82% e të gjithë infeksioneve me këtë variant midis shkurtit dhe qershorit që përfunduan në spital nuk ishin vaksinuar ose kishin marrë vetëm një dozë.

Sidoqoftë, Sistemi Kombëtar i Shëndetit në Mbretërinë e Bashkuar (NHS) ka filluar planifikimin e një vaksine të tretë ose “përforcues” para dimrit, i cili do të administrohet në më shumë se 30 milion njerëz.

Në Shtetet e Bashkuara, Institutet Kombëtare të Shëndetit kanë filluar një provë klinike me individë plotësisht të vaksinuar për të studiuar nëse një vaksinë përforcuese do të rrisë antitrupat dhe do të zgjasë mbrojtjen.

Realiteti është se shkencëtarët nuk e dinë akoma se sa do të zgjasë imuniteti ndaj vaksinave covid-19.

Kjo sepse këto vaksina janë mjaft të reja dhe studiuesit ende po analizojnë përgjigjen imune ndaj llojeve të ndryshme të injeksioneve në dispozicion.

“Askush nuk e di akoma nëse do të kemi nevojë për më shumë vaksina,” thotë profesori Heymann.

“Eshtë një virus ndryshe nga gripi dhe është e gabuar ta vendosësh edhe sot në mendjet e njerëzve.”/