ADHD-Çrregullimi i Deficitit të Vëmendjës dhe Hipëraktiviteti-

 

Zana Islami~Çfarë është ADHD?

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) është një çrregullim neuro zhvillimor i karakterizuar nga vështirësi në përqendrim, mbajtjen e vëmendjes, dhe kontrollin e impulseve, shpesh i shoqëruar me sjellje hiperaktive. Ky çrregullim ndikon tek individët në mënyra të ndryshme, duke i vështirësuar ata në përmbushjen e detyrave të përditshme, si dhe në zhvillimin e marrëdhënieve sociale dhe akademike.

Simptomat e ADHD: Simptomat e ADHD mund të jenë të ndryshme nga individi në individ dhe përfshijnë:

Vështirësi në përqendrim dhe vëmendje:

Ngrirja e përqendrimit tek detyrat dhe shpërqendrimi i lehtë.
Vështirësi në përfundimin e detyrave, sidomos në ato që kërkojnë mundim të vazhdueshëm.
Harresa e detajeve të thjeshta dhe humbja e objekteve.
Sjellje hiperaktive dhe impulsive:

Lëvizje të tepruara dhe vështirësi në mbajtjen e qetësisë.
Ndërprerje të bisedave ose aktiviteteve të tjerëve.
Veprime të shpejta pa menduar pasojat.
Cilat janë shkaktarët e ADHD? ADHD është një çrregullim i trashëguar, por ndoshta ndikojnë edhe faktorë të tjerë. Këtu janë disa nga faktorët që mendohet të jenë shkaktarë të mundshëm:

Gjenetikë: ADN-ja luan një rol të rëndësishëm. Studimet kanë treguar se ADHD është më e zakonshme tek individët që kanë anëtarë të familjes me të njëjtin çrregullim.

Përdorimi i substancave gjatë shtatëzanisë: Disa studime kanë sugjeruar se ekspozimi ndaj alkoolit, duhanit, ose drogërave gjatë shtatëzanisë mund të rrisë mundësinë për zhvillimin e ADHD tek fëmijët.

Çrregullime neurologjike dhe zhvillimore: Çrregullimet në zhvillimin e trurit dhe dëmtimet neurologjike mund të ndikojnë gjithashtu.

Diagnostikimi i ADHD: ADHD diagnostikohet shpesh gjatë fëmijërisë, por mund të vazhdojë deri në adoleshencë dhe të rritur. Për diagnozën, mjekët përdorin një seri testesh dhe vlerësimesh që përfshijnë vëzhgime të sjelljes, intervista me individin dhe familjen, si dhe informacionin nga mësuesit dhe profesionistët e tjerë. Çdo individ mund të ketë një kombinim të ndryshëm simptomash, kështu që është e rëndësishme që të bëhet një vlerësim gjithëpërfshirës.

Trajtimi i ADHD: Trajtimi i ADHD është shumëdimensional dhe mund të përfshijë:

Medikamentet: Medikat e zakonshme për trajtimin e ADHD janë stimuluesit, si metilfenidat (Ritalin, Concerta) dhe amfetamina (Adderall). Këto ilaçe ndihmojnë në rritjen e niveleve të dopaminës dhe norepinefrinës në tru, që ndihmojnë në përmirësimin e vëmendjes dhe kontrollit të impulsve.

Terapitë e Sjelljes: Terapia kognitive dhe terapitë e sjelljes janë të rëndësishme për ndihmën e individëve të menaxhojnë sjelljet e tyre dhe për të përmirësuar aftësitë organizative dhe sociale.

Përshtatja e mjedisit: Përshtatja e kushteve të mësimit dhe të punës mund të ndihmojë individët me ADHD të përqendrohen më mirë. Kjo mund të përfshijë mjedise më të qeta, më shumë mundësi për pushime, ose ndihmë nga mësuesit dhe këshilltarët.

Statistikat dhe Përdorimi i ADHD:

Prevalenca: Sipas studimeve, ADHD prek rreth 5-7% të fëmijëve në mbarë botën, por shumë individë vazhdojnë të përballen me simptomat edhe në moshë madhore.

Gjinia: ADHD është më e zakonshme tek djemtë (me një raport 3:1 në krahasim me vajzat), por vajzat shpesh mund të kenë një formë më të fshehur të çrregullimit, që shpesh manifestohet si vështirësi në përqendrim dhe jo në hiperaktivitet.

Përfundim: ADHD është një çrregullim që mund të ndikojë thellësisht në jetën e individëve, por me diagnostikim të hershëm dhe trajtim të përshtatshëm, individët me ADHD mund të arrijnë sukses dhe të zhvillojnë strategji efektive për të menaxhuar simptomat. Rëndësia e mbështetjes nga familja, mësuesit dhe profesionistët e shëndetit mendor është thelbësore për të ndihmuar ata të realizojnë potencialin e tyre.