Spiro Bellkameni, testament i gjallë i shpirtit të pamposhtur shqiptar

“Liri a vdekje!” Një betim i thjeshtë, i prerë si një goditje shpate, shkruar jo në letra, por në gurët e kësaj toke dhe në damarët e gjakut të burrave dhe grave të saj. Ky testament i rrënjosur në shpirtin e popullit tonë është i përjetshëm, një klithmë që buron nga padrejtësitë e pafundme të historisë, që për shekuj me radhë nuk e lanë të jetonte i lirë. Dhe megjithatë, në çdo kohë, kur robëria u bë e padurueshme, populli ynë zgjodhi vdekjen për të lindur sërish, gjithmonë me të njëjtin ideal: lirinë, përtej çdo gjëje tjetër.

14 tetori shënon përvjetorin e rënies së luftëtarit të guximshëm për çlirimin e Shqipërisë, Spiro Bellkameni, i cili u vra pabesisht nga pushtuesit osmanë. Edhe pse ende nuk kishte mbushur 27 vjeç, ai arriti të zhvillonte një veprimtari të madhe, si me pushkë, ashtu edhe me penë. Për këtë arsye, emri i tij do të mbetet i pavdekshëm në faqet e historisë sonë dhe në kujtesën e brezave. Spiro Bellkameni ra më 14 tetor 1912.

Bell-Kameni, një emër që mbart historinë e një fshati dhe frymën e një lufte të pashuar për liri, pas vitit 1928 u quajt nga grekët Drosopigi. Në vitet 1909-1910, aty u hap një shkollë në gjuhën shqipe, një dritë e vogël që fliste me gjuhën e një kombi të përndjekur, por që shpejt u shua nga grekët. Dhe nga ky fshat lindi një prej figurave më të guximshme të çështjes shqiptare: Spiro Bellkameni (1885-1912), një luftëtar që ngjiti malet dhe përballoi furtunat me çetën e tij, duke luftuar jo vetëm kundër ushtrisë osmane, por edhe kundër kishës greke dhe Fanarit, që përpiqeshin të mbulonin çdo gjurmë shqiptare. Ai përzuri forcat ushtarake greke nga Bellkameni dhe Negovani, duke shkruar historinë me pushkën në dorë dhe me zemrën plot liri.

Më 18 maj 1901, duke luftuar kundër forcave të dërguara nga kisha greke në Follorinë, u plagos rënd, por nuk u dorëzua. Në krye të çetave, Bellkameni udhëhoqi burrat që hynë në Korçën e çliruar, me plisat e bardhë mbi kokë, ku shkruheshin fjalët e përjetshme: “Liri a Vdekje!”

Spiro Bellkameni, i njohur edhe si Spiro Ballkameni, ishte një figurë emblemë e lëvizjes kombëtare shqiptare në vitet 1908-1912. I lindur në fshatin Bellkamen, në rajonin e Follorinës, ai mishëroi luftën për liri dhe ndriçimin e ndërgjegjes kombëtare. Me guximin e tij të pashoq dhe aftësitë e tij si gojëtar i shquar, Spiro nisi që në vitin 1905 betejën kundër pushtuesve osmanë dhe kishës greke në shërbim të Fanarit. Ai përzuri ndikimin e kësaj kishe nga Bellkameni dhe Negovani, duke mbrojtur kauzën shqiptare me një forcë të pamposhtur.

Tradhtia e pabesë do ta rrëmbente këtë trim të shquar, por jo para se veprat e tij të kishin zënë rrënjë në memorien e kombit. Në vitin 1906, ai ishte një ndër anëtarët e çetës së Bajo Topullit, të cilët organizuan vrasjen e peshkopit grek Foti në Korçë, si hakmarrje për nxitjen e këtij të fundit në vrasjen e patriotin Kristo Negovani. Gjatë kryengritjes së vitit 1911, Spiro Bellkameni udhëhoqi një përballje të suksesshme kundër forcave osmane në Malin e Thatë, duke dëshmuar aftësitë e tij të jashtëzakonshme ushtarake.

Në tetor të vitit 1912, ai ra në kurthin e ngritur nga agjentë osmanë, që vepronin nën urdhërat e komandantit Abdurraman Dibra. Por, edhe pas vdekjes së tij, Spiro Bellkameni mbetet një hero që nuk do të harrohet kurrë. Veprat dhe jeta e tij janë një testament i gjallë i shpirtit të pamposhtur të shqiptarëve dhe përkushtimit ndaj atdheut.

Vëllezërit Bellkameni, luftëtarë të panjohur të një epoke të trazuar, janë ndër ata që Shqipërinë nuk e përfytyruan si një ide të largët, por si një realitet që kërkonte gjak, pushkë dhe penë për t’u mbrojtur. Ata nuk zgjodhën rrugën e lehtë të jetës jashtë trojeve arbërore, as nuk u strehuan nëpër kryeqytete të huaja, ku mund të flisnin për atdheun si për një ëndërr të largët. Jo, vëllezërit Bellkameni jetuan në lëkurën e Shqipërisë, ndjenë çdo plagë dhe çdo kërcënim mbi të, dhe e mbrojtën me një trimëri që pak herë përmendet, por që mbetet e përjetshme. Kontributi i tyre, edhe pse i heshtur nga faqet e zhurmshme të historisë, është ai që do t’i japë jetë përjetësisë së kombit.

Vëllezërit Bellkameni

Vëllezërit Bellkameni janë një familje e njohur në historinë e Rilindjes Kombëtare Shqiptare, të cilët kontribuuan në lëvizjet për pavarësinë dhe afirmimin e identitetit kombëtar shqiptar. Dy figura kryesore të kësaj familjeje janë Marko dhe Pano Bellkameni, që ishin të përfshirë në aktivitetet patriotike dhe organizimet kombëtare gjatë fundit të shekullit të 19-të dhe fillimit të shekullit të 20-të.

Ata ishin të lidhur me lëvizjet për mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve, në veçanti kundër presionit të Perandorisë Osmane dhe asimilimit nga fqinjët. Vëllezërit Bellkameni luajtën një rol të rëndësishëm në mbledhjet dhe organizimet për çështjen kombëtare, duke mbështetur përhapjen e arsimit shqip dhe ideve të pavarësisë.

Kontributi i tyre u lidh ngushtë me përpjekjet për të ruajtur identitetin kombëtar dhe për të ndihmuar në krijimin e kushteve për shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë më 1912.

për veprimtarinë e vëllezërve Bellkameni, të cilët kanë pasur një rol të dalluar në procesin e ndërgjegjësimit kombëtar dhe në përpjekjet për pavarësinë e Shqipërisë.

Vëllezërit Bellkameni ishin patriotë dhe figura të njohura të Rilindjes Kombëtare Shqiptare, të përfshirë aktivisht në lëvizjet politike dhe ushtarake për lirinë dhe pavarësinë e Shqipërisë nga sundimi osman. Ata ishin pjesë e një grupi të gjerë patriotësh që kontribuuan në organizimin dhe përhapjen e idesë së shtetësisë shqiptare.

Roli i tyre në lëvizjen kombëtare

Vëllezërit Bellkameni njihen për angazhimin e tyre në përpjekjet për ndërgjegjësimin e shqiptarëve për identitetin kombëtar dhe për organizimin e strukturave që përgatitën terrenin për shpalljen e Pavarësisë në vitin 1912. Si shumë rilindas të tjerë, ata punuan në terren dhe ndihmuan në krijimin e lidhjeve ndërmjet udhëheqësve lokalë dhe lëvizjes më të gjerë për pavarësinë kombëtare.

Veprimtaria e tyre patriotike

1. Lidhja e Prizrenit (1878): Edhe pse emrat e vëllezërve Bellkameni nuk janë ndër më të njohurit si pjesë e udhëheqjes së Lidhjes, ata ishin pjesë e atyre që mbështetën këtë lëvizje të rëndësishme, e cila kërkonte mbrojtjen e tokave shqiptare dhe autonominë e Shqipërisë brenda Perandorisë Osmane.
2. Pjesëmarrja në kryengritjet shqiptare: Ata morën pjesë në disa kryengritje kundër sundimit osman, duke kontribuuar në organizimin e rezistencës së armatosur dhe në përhapjen e ideve të lirisë kombëtare.
3. Mbështetja për arsimin dhe kulturën shqiptare: Si shumë figura të Rilindjes, vëllezërit Bellkameni mbështetën përhapjen e shkollave shqipe dhe të kulturës kombëtare si mjet për të ndërtuar një komb të ndërgjegjshëm për të drejtat e tij.

Megjithëse nuk janë aq të njohur sa disa nga figurat më të mëdha të Rilindjes, si Ismail Qemali apo Luigj Gurakuqi, vëllezërit Bellkameni kanë lënë gjurmë të rëndësishme në lëvizjen për pavarësi. Ata janë pjesë e atij brezi të patriotëve të përkushtuar që kontribuuan në ndërgjegjësimin dhe organizimin e popullit shqiptar drejt krijimit të një shteti të pavarur.

Pergatiti – Elis Buba (usalbanianmediagroup.com)

————————————————

Për më shumë burimet:

“Demografia e viseve shqiptare në Greqinë e veriut.” A. P. Llalla – 2013

“Historia e Shqipërisë, nga zanafilla e deri në ditët e sotme.”(1974) – Pollo, Stefanaq; Puto, Arben; Frashëri, Kristo; Skënder Anamali

Mexhit Kokalari – “Spiro Bellkameni “trimi i madh që tundi dhenë” 2012