Categories: HISTORI/ARKEOLOGJI

Kr’imi i organizuar u shpik nga ndalimi i alkoolit

Kur ShBA-ja ndaloi alkoolin në vitin 1920, atëherë u krijuan bandat për të trafikuar pijet në tregun e zi – me pasoja vdekjeprurëse!

Nga: Charles Spencer / The Telegraph
Përkthimi: Telegrafi.com

Edhe me këshillat e fundit mjekësore që kërkojnë konsumin e tij “të sigurt” nga një ose dy njësi në ditë – e deri në zero – është e pamundur të imagjinohet nëse Britania ndonjëherë do ta ndalojë alkoolin. Edhe Oliver Cromwelli – regjimi puritan i të cilit injoroi humbjen e popullaritetit kur ndaloi lojërat e fatit, këngët dhe Krishtlindjet – u kufizua kur ishte fjala te kriminalizimi i pirjes.

Prandaj, mund të duket pothuajse e pabesueshme që në Amerikë, një shekull më parë, epoka e ndalimit 13-vjeçar ishte në lulëzim të plotë. Ky ndalim i plotë i alkoolit ishte kulmi i protestave që filluan në vitet 1820, kur rilindësit fetarë kërkuan një përsosje për njerëzimin. Heqja e skllavërisë dhe e alkoolit ishin dy nga qëllimet e tyre kryesore.

Reklama

Abuzimi me alkoolin sigurisht që ishte çështja që u trajtua para ndalimit . Amerikanët e rëndomtë mbi 15 vjeç, pinin nga shtatë deri në dymbëdhjetë fuçi alkooli në vit, dhe Unioni i Grave të Krishtera të Temperancës (WCTU) alkoolizmin e shihte si shkatërrues të martesave dhe të familjeve. Në vitin 1895, Lidhja Anti-Sallon [pijetore] u përqendrua në legjislacionin për ndalimin e alkoolit, dhe kjo pati sukses kur u tejkalua vetoja e Presidentit Woodrow Wilson – për prohibicionin. Në vitin 1920, u ratifikua Amendamenti i 18-të i Kushtetutës, duke e bërë të paligjshëm “prodhimin, shitjen ose transportin e pijeve dehëse”.

Kjo menjëherë ia dha fundin industrisë së pestë më të madhe në vend; me 10 për qind i uli të ardhurat e qeverisë amerikane, ndërsa industrinë e alkoolit – prej dy miliardë dollarëve – e la në duar të kriminelëve më të egër në vend.
Vetëm 1 500 agjentë federalë u emëruan për ta siguruar zbatimin e ligjit, ndërsa ishin 18 700 milje [30 095 kilometra] të kufirit dhe të bregdetit përmes të cilit “kontrabanduesit” mund të trafikonin alkool. Deri në vitin 1930, kontrabanda kishte ekuivalentin e sotëm të 41 miliardë dollarëve.

Para prohibicionit, nuk kishte “krim të organizuar”. Kishte banda nga etni të ndryshme – kryesisht irlandeze, hebraike, polake dhe italiane – por, ato vepronin në margjina të shoqërisë.

Fitimet nga “rrjedha e rumit” ishin aq të mëdha, sa bandat e kontrabanduesve mund të paguanin shefat e policisë, gjyqtarët dhe porotat. Dhe, luftuan për ta mbrojtur terrenin. Vetëm në Nju-Jorkun e prohibicionit, vlerësohet se 150 milionë dollarë paguheshin për ryshfet për çdo vit, dhe gjithsej një mijë mafiozë vdiqën në atë qytet – gjatë viteve kur alkooli ishte i paligjshëm.

Reklama

Xhazi lulëzoi në klubet e natës të udhëhequra nga krimi, që ishin në trend gjatë ndalesës. Louis Armstrong dhe Cab Calloway u bënë dy nga muzikantët e shquar të asaj që [shkrimtari] F Scott Fitzgerald e quajti “Epoka e Xhazit”.

Por, kishte një anë më pak magjepsëse të pirjes së fshehtë. U bë i përhapur “xhini i vaskës” – alkool i fortë që mund të bëhej në shtëpi, pastaj blihej lirë nga kriminelët të cilët ia shtonin shijet e ndryshme dhe atë e shisnin – ndonjëherë me pasoja katastrofike. Dy bostonianë, në vitin 1930 e shitën pijen e quajtur “Ginger Jake” – toksinat e së cilës ishin shkatërruese për palcën kurrizore, duke lënë 50 mijë njerëz të gjymtuar.

Prishja e rendit shoqëror, rritja e shkallës së vrasjeve me një të tretën dhe nevoja e qeverisë për të ardhura gjatë Depresionit të Madh, ia dha fundin prohibicionit. Në vitin 1932, [presidenti] FD Roosevelt e mundi presidentin e atëhershëm Herbert Hoover, i cili prohibicionin e çmonte si “eksperiment të madh shoqëror dhe ekonomik – fisnik në motiv dhe me rëndësi të përgjithshme”. Thuhet se Roosevelti fitoren e vet e shënoi me një dolli me martini. /Telegrafi/

InForCulture

Recent Posts

Pse një e katërta e emigrantëve në Gjermani po mendojnë të largohen?

  Qindra mijëra emigrantë që u shpërngulën në Gjermani po mendojnë të largohen nga vendi,…

8 hours ago

A e mbron kafeja mëlçinë nga prekja e sëmundjeve?

  Një studim i ri i kryer në Mbretërinë e Bashkuar, ka zbuluar se konsumi…

12 hours ago

Nga mëngjesi deri në darkë, sa gota me ujë duhet të pini

  Legjendat urbane na kanë shoqëruar gjithë jetën, sidomos kur bëhet fjalë për shëndetin. Më…

1 day ago

Çfarë është “Flamuri i hakmarrjes”

  Një element tipik i doktrinës shiite, që ajo e ka të përbashkët me krishterimin,…

1 day ago

Cila është fjala më e kërkuar në Google për vitin 2025 deri më tani?

  Në një botë gjithnjë e më të lidhur me teknologjinë, Google mbetet një nga…

2 days ago

Kjo është temperatura ideale për kondicionerin gjatë ditëve të nxehta të verës

  Me rritjen e temperaturave dhe ardhjen e ditëve më të nxehta të verës, shumë…

2 days ago