Categories: KULTURË

Gjuha e tretë më e vjetër në botë, shqipja – studimi

Një studim mbi vjetërsinë e gjuhëve, i publikuar në revistën shkencore amerikane “Science”, nxjerr gjuhën shqipe gjuhën e tretë më të vjetër në botë

Një studim mbi vjetërsinë e gjuhëve, i publikuar në revistën shkencore amerikane “Science”, nxjerr gjuhën shqipe gjuhën e tretë më të vjetër në botë. Ai bazohet në një metodë filogjenetike të quajtur “Bayesian” e cila është zbatuar në të dhëna të reja mbi 161 gjuhë indo-evropiane. Studimi përpiqet të sqarojë familjet e gjuhëve indo-evropiane dhe gjuhët e para të tyre, ku janë folur si fillim dhe kur dhe pse ato u përhapën përgjate eurazisë.

Hamendësimi i “stepave” i vendos ato në stepat pontiko-kaspiane, jo më thellë se 6500 vjetë më parë dhe shumicën që bazohen në kuajt e pastorëve nga 5000 vjet e këndej. Një hamendësim tjetër “anatolik” i vendos ato të jenë shpërndarë në pjesë të luginës së Mesdheut që fillon nga 9500 deri në 8500 vjet më parë. Por ADN-ja e lashtë ka filluar tani të sjellë dritë të re dhe të vlefshme por që mbetet ende një gjykim i tërthortë i lashtësisë së gjuhëve.

Kështu në studimin e ri u studiuan të dhëna të drejtpërdrejta nga gjuhët e hamendësuara anatoliane të stepave, duke raportuar një kuadër të ri pune për kronologjinë dhe vazhdimësinë e larmishme të indo-evropianeve.

Sipas tij, gjuha shqipe renditet e treta pas gjuhëve anatolike dhe tokeriane: të parat janë folur në Turqinë e sotme por u zëvendësuan gradualisht. Disa nga gjuhët anatolike janë hitishtja, palaikja, luvinia, liciania, lidiania, kariania dhe ndoshta pisidiania dhe sidetikia; dhe tokeriane, gjuhë të cilat janë folur në luginën e lumit Tarim, në qendër të Ujgurit modern të rajonit Sinkiang, Kinë.

Studimi vërteton dhe studimin e Ylli Përmetit mbi zhvillimin e gjuhës greke dhe shqipe.

Burimi: shqiperiajone

InForCulture

Recent Posts

”Scientific Reports”: Macet janë më të afta në lidhjen e fjalëve sesa foshnjat

Macet performojnë më mirë se sa fëmijët e vegjël në një masë të thjeshtë të…

6 hours ago

Jeta në komunizmin shqiptar

Një muze online rifreskon të dhëna mbi atë çfarë ndodhte në Shqipërinë komuniste. Sipas faqes…

6 hours ago

Riktheni butësinë e peshqirëve me këto produkte shtëpiake

Peshqirët janë artikuj të cilët i përdorim çdo ditë, megjithatë pas një kohe humbin butësinë…

8 hours ago

Çfarë shkruante një lundërtar grek i shek. 2 para Krishtit, për Ilirinë?

Nga Salih Mehmeti Kishte ditë që boja ishte mpiks në pergamenën e galme.   Shkrimi…

8 hours ago

Vlora, vendi i parë Neandertalian në Shqipëri! Arkeologët zbulojnë vegla guri që datojnë…

Një ekip ndërkombëtar, i koordinuar nga Këshilli Kombëtar i Kërkimeve, Instituti i Gjeologjisë Mjedisore dhe…

9 hours ago

Përse macet ju presin tek dera kur shkoni në shtëpi? Këto janë arsyet

  Macet dihet që janë kafshë shtëpiake të pavarura, por kjo nuk do të thotë…

1 day ago