Po shfletoja një enciklopedi të mitologjisë antike. Më ra në sy pjesa ku flitej për Moira-t. Ato ishin tri perëndesha që personifikonin fatin e gjithfuqishëm mbi jetën e njerëzve. Besoheshin si forca që tërhiqnin të gjitha fijet e fatit të qenieve njerëzore, qoftë për të mirë, qoftë për të keq dhe njerëzit u luteshin vazhdimisht sa herë që ndërmerrin ndonjë punë.
Ka mundësi që miti i tyre të ketë mbijetuar brenda gjuhës shqipe, deri në ditët e sotme.
Ja një shembull : Kur e urojmë dikë që nisë një punë, i themi “të priftë e mara”, ose kur e shohim dikë që është duke bërë një punë i themi “puna e marë”. Në variantin toskërisht të shqipes kemi vetëm një b të shtuar, me çka “e mara” bëhet “e mbara”.
Po kush është e mara\mbara?
Nga vetë shqiptimi duket qartë se fjala është për një forcë hyjnore të gjinisë femrore, sepse nuk thuhet “i mbari”, por “e mbara”. Kjo na jep të kuptojmë se mbarësia shqipe, edhe në këtë pikëpamje, lidhet me moira-t antike.
Duket qartë se kemi një afërsi të madhe gjuhësore midis trajtës shqipe “e mara” dhe trajtës “moira” të greqishtes së vjetër.
“E mara” fitohet lehtë nga një ndërhyrje fonetike e shqipes në “ moira-n” e greqishtes së vjetër, ndërhyrje në të cilën “oi” greke bëhet “a” shqipe: moira ( e mara)
Tash pyetja e vjetër : a doli “moira” e greqishtes së vjetër nga “e mara” e protoshqipes, apo anasjelltas?
Vështirë, gati e pamundur, të gjendet një përgjegje. Ajo që megjithatë duket gogja e qartë është se urimi shqip “të priftë e mbara” i ka rrënjet shumë thellë në histori, diku në kohët e Homerit dhe Hesiodit.
Comment:
Gzim Nikaj
Moir ose mair sic perdoret nga dialekti i tetoves.
Enver Pepshi
Gzim Nikaj pasi e shkrova komentin, e pashë komentin tuaj.
Përshëndetje
Zef Kushnini
Gzim Nikaj tetovaret majr e përdorin në vend të fjalës mirë.
Enver Pepshi
…në Maqedoni përdoret ende në dialekt kjo formë:
… psh. kënga moj e majra ….
