A e dini se ky ishte shpërthimi vullkanik që e ndryshoi botën

Më 10 prill rë vitit 1815 ka ndodhur një erupcion i madh u vullkanit Tambora. Shpërthimi në çast ka zhdukur dhjetra mijëra njerëz, e ka ftohur sipërfaqen e Tokës për disa gradë dhe ka shkaktuar sëmundje e uri anembanë botës.

Është vlerësuar se atëherë kanë vdekur mes 70.000 e 120.000 njerëz.

Ky zyrtarisht është erupcioni më i madh vullkanik, të cilin e ka shënuar njeriu: më i madh se erupcioni i vullkanit Krakatau në vitin 1883, ndërsa madje 20 herë më i fuqishëm se erupcioni i Vezuvit, i cili e ka fshirë nga faqja e dheut Pompein.

Sikur kjo katatsrofë të ndodhte sot, ekspertët thonë se pasojat do të ishin edhe më të mëdha.

“Pasojat e një shpërthimi të tillë sot do të kishin përmasa kolosale. Ndonëse sot infrastruktura dhe transporti i ushqimit është në nivel shumë më të lartë se në shekullin XIX, mos harroni se në Tokë sot jetojnë mbi 7 miliardë njerëz dhe këmbimi tregtar është i kushtëzuar nga faktorë të ndryshëm”, thotë historiani Gillen D’Arcy Wood nga universiteti i Chicagos, transmeton InfoGlobi.

Vullkanologia Janine Krippner shton:

“Në këtë moment janë rreth 1.500 vullkane potencialisht aktive në planet. Rreth 800 milionë njerëz jetonë në më pak se 100 km larg tyre. Kjo flet mjaft se sa njerëzit sot do të ishin të rrezikuar nga erupcioni i madh”.

Me rastin e erupcionit të Tamboras, numri më i madh i njerëzve ka vdekur nga piroklastika e cila ka rënë në tokë, prej të ashtuquajturës llavë nga gazi i ngrohtë, hiri e gurët. Vullkani e ka zhdukur krejtësisht fisin i cili jetonte 25 km larg Tamboras. Krejt çka dimë për këtë fis është gjuha e tij, prej të cilës sot kanë mbijetuar 48 fjalë.

Sa i përket temperaturës, ajo në nivel global ka rënë për 1,7 C dhe kjo gjendje ka zgjatur ndërmjet dy e tri vite. Sa për krahasim, erupcioni i vullkanit filipinas Pinatubo në vitin 1991 e ka zbritur temperaturën globale “vetëm” për 0.5 gradë.

Cunami, uria, sëmundjet si tifoja (të cilin e kanë shkaktuar shirat e pareshtura të hlemëta dhe higjiena e keqe), janë kujdesur që numri i viktimave pas erupcionit të jetë edhe më i madh.

Pasojat janë ndjerë edhe në Evropë, ku ka pasur mungesë ushqimi, që ka shkaktuar kryengritje, sidomos në Zvicrën e ftohtë. Duke mos pasur me çka t’i ushqejnë gratë i kanë mbytur fëmijet, duke mos dashur t’i shohin të vdesin urie. Shumica syresh kanë përfunduar në gijotinë.

postbck postbck

Recent Posts

Apel për ndihmë, kërkohen para për shërimin e të riut nga Skenderaj

POSTIMI NE FB: Kërkesë për Ndihmë! Të dashur miq, Dua të ndaj me ju një…

19 hours ago

Serbët ndërtuan kishat e tyre sipër themeleve të kishave katolike shqiptare në Kosovë

Një vështrim analitik mbi librin studimor të dr.sc. Besim Morina “ Gjendja kishtare në Kosovë…

20 hours ago

Abantët dhe gjurmët në histori, dëshmitë e autorëve antikë! Çfarë shkruante Homeri tek “Iliada” për tiparet fizike të tyre

ILIR CENOLLARI/  1.Të ndjekësh historinë e Labërisë në një farë mënyre do të thotë të…

20 hours ago

Pse nuk duhet ta shikoni orën nëse zgjoheni në mes të natës?

  Gjumi është një nga nevojat themelore të organizmit njerëzor dhe luan një rol jetësor…

3 days ago

Hiena me pika, shihet për herë të parë në Egjipt pas 5000 vjetësh

  Një hienë me pika (Crocuta crocuta) është gjetur në Egjiptin Juglindor, rasti i parë…

3 days ago

Sa kohë mund të pini çaj hithre?

Hithra është një bimë që vlerësohet prej shekujsh për vetitë e saj të shumta mjekësore.…

4 days ago