Si e kanë transformuar kushtet klimatike dhe agjentët atmosferikë ngjyrën e Statujës së Lirisë

Është monumenti simbol i Nju Jorkut dhe para pak kohësh festoi ditëlindjen e tij të rëndësishmë, u inaugurua më 1886.

Statuja e Lirisë, emri i vërtetë i të cilit është Liberty Enlightening the World, por askush nuk e ka vënë re ngjyrat e tij reale. American Chemical Society me rastin e 4 korrikut ka shpjeguar se si ‘ndryshimet kimike të ajrit të portit të Nju Jorkut, dhe në vecanti ndotja e ajrit, kanë ndikuar në pamjen e monumentit”, lexohet në EurekAlert.

Sot për vizitorët ajo ka ngjyrën blu në jeshile, por kur Franca ia dhuroi SHBA-së “lëkurën “ e Lady Liberty ishte ngjyrë bakri”. Sipas National Park Service statuja është përbërë nga të paktën 30 tonelata bakër, një sasi e mjaftueshmepër të bërë 435 milionë monedha, qindarka dollari. Një moment u mendua të bëhej diçka për ta kthyer në gjendjen fillestare, pra të rilyhej. Por më pas u la kështu.

Gjë tjetër që duhet të dini?
Ishte 17 qershor i 1885 kur Statuja e Lirisë erdhi në Nju Jork. 300 pjesët e monumentit ishin në 214 kuti në anijen franceze Isere, që pothuajse u fundos në det për shkak të stuhisë. Bëhej fjalë për një dhuratë nga Franca me rastin e 100-vjetorit të parë të lirisë amerikane nga anglezët. Skeleti metalik që përfaqëson mbretëreshën romake Libertas, është vepër e Gustav Eiffel, autorit të kullës pariziane. Ndërsa pjesa e skulpturës është vepër e Frederic Auguste Bartholdi që për fytyrën u frymëzua nga ajo e të ëmës Charlotte.

Origjina e projektit

Statuja e Lirisë është gjurmuar njëherë në një koment të bërë nga profesori dhe politikani francez Edouard René de Laboulaye në mes të 1865. Në bisedën e darkës në shtëpinë e tij pranë Versajës, Laboulaye, një mbështetës i flaktë i Bashkimit në Luftën Civile Amerikane, është menduar të ketë thënë: “Nëse një monument duhet të rritej në Shtetet e Bashkuara, mendoj se do ishte e natyrshme sikur të ishte ndërtuar nga përpjekja e bashkuar dhe puna e përbashkët e të dy kombeve tona.” Në një ese mbi faqen e tyre, The National Park Service sugjeron se Laboulaye ishte me mendje për të nderuar fitoren e Bashkimit dhe pasojat e saj, “Me heqjen e skllavërisë dhe fitoren e Bashkimit në Luftën Civile në 1865, dëshirat e Laboulaye-së për lirinë dhe demokracinë janë kthyer në një realitet në Shtetet e Bashkuara. Në mënyrë për të nderuar këto arritje, Laboulaye propozoi që një dhuratë të ndërtohet për Shtetet e Bashkuara në emër të Francës. Laboulaye shpresonte se duke i kushtuar vëmendje arritjeve të fundit të Shteteve të Bashkuara, populli francez do të ishte i frymëzuar për të thirrur për demokracinë e tyre në fytyrën e një monarkie represive.” Për Frederic Auguste Bartholdi-n, i cili më vonë rrëfeu historinë, komenti i Laboulaye-së nuk ishte menduar si një propozim, por ajo e frymëzoi Bartholdin. Duke pasur parasysh natyrën represive të regjimit të Napoleonit III, Bartholdi nuk ndërmori asnjë veprim të menjëhershëm. Bartholdi ishte në çdo rast i zënë me projekte të tjera të mundshme; në fund të viteve 1860, ai iu afrua Isma’il Pasha, kedivit të Egjiptit, me një plan për të ndërtuar një far të madh në formën e një femre të lashtë egjiptiane të veshur dhe duke mbajtur një pishtar lart, në hyrje veriore në kanalin e Suezit në Port Said. Skica dhe modele janë bërë prej punës së propozuar, edhe pse ajo kurrë nuk u ndërtua. Çdo projekt i madh u shty më tej nga Lufta Franko-Prusiane, në të cilën Bartholdi shërbeu në ushtri. Në luftë, Napoleoni III u kap dhe u rrëzua. Meqë Bartholdi kishte planifikuar një udhëtim në SHBA, ai dhe Laboulaye vendosën se ishte koha e duhur për të diskutuar idenë duke ndikuar tek Amerikanët. Në qershor 1871, Bartholdi kaloi Atlantikun, me letrat e prezantimit të nënshkruara nga Laboulaye. Duke arritur në Nju Jork, Bartholdi u fokusua në Bedloe Island si një vend për statujën, për faktin se anijet që mbërrinin në Nju Jork duhej të lundronin pranë saj. Ai u lumturua kur mësoi se ishulli ishte në pronësi nga qeveria e Shteteve të Bashkuara. Ajo ishte, siç u shpreh ai në një letër të Laboulaye: “Tokë e përbashkët për të gjitha shtetet” Pas një takimi shumë frytdhënës me njujorkezët, Bartholdi vizitoi Presidentin Ulysses S. Grant, i cili e siguroi atë se nuk do të ishte e vështirë për të marrë vendin për statujën. Bartholdi kaloi në Shtetet e Bashkuara dy herë me hekurudhë, dhe takoi shumë amerikanë të cilët do të ishin në favor të projektit. Bartholdi kishte bërë një model të parë të konceptit të tij në 1870. I biri i një miku të Bartholdi-së, artisti amerikan John Lafarge, më vonë pohoi se Bartholdi bëri skicën e parë për statujën gjatë vizitës së tij nëSHBA Rhode Island. Bartholdi vazhdoi për të zhvilluar konceptin gjatë kthimit të tij në Francë. Ai gjithashtu ka punuar në një numër të skulpturave të drejtuara në forcimin e patriotizmit francez pas disfatës ndaj Prusisë. Një nga këto ishte Luani i Belfortit, skulpturë monumentale e gdhendur në një gur ranor nën kalanë e Belfortit, e cila gjatë luftës i kishte rezistuar një rrethimi prusian për më shumë se tre muaj.